Balina kemiğinden yapılmış en eski aletler bulundu

Gri balina kemiğinden yapılan 18 bin yıllık alet, insan-balina etkileşiminin tarihine ışık tutuyor (Alexandre Lefebvre/AP)
Gri balina kemiğinden yapılan 18 bin yıllık alet, insan-balina etkileşiminin tarihine ışık tutuyor (Alexandre Lefebvre/AP)
TT

Balina kemiğinden yapılmış en eski aletler bulundu

Gri balina kemiğinden yapılan 18 bin yıllık alet, insan-balina etkileşiminin tarihine ışık tutuyor (Alexandre Lefebvre/AP)
Gri balina kemiğinden yapılan 18 bin yıllık alet, insan-balina etkileşiminin tarihine ışık tutuyor (Alexandre Lefebvre/AP)

Araştırmacılar, insanların balina kemiğinden yaptığı en eski aletleri keşfetti. İspanya'da bulunan kemiklerin avlanmak için kullanıldığı düşünülüyor.

Paleolitik Çağ'da kıyı bölgelerinde yaşayan insanların güçlü balina kemiklerinden çeşitli aletler yapmış olması muhtemel görülüyordu. Ancak deniz seviyesinin yükselmesi nedeniyle bilim insanları kıyı popülasyonlarına dair kanıt bulmakta zorlanıyor.

Bugünkü Avrupa'nın batısında binlerce yıl önce yaşayan insanların, kızıl geyikten atlara kadar karada yaşayan çeşitli türleri avladığı bilinse de deniz canlılarıyla etkileşimleri tam olarak belirlenemiyordu.

Öte yandan son yıllarda yapılan çalışmalar, deniz kıyısındaki canlılardan faydalandıklarına dair kanıtlar sunuyor. 

Toulouse-Jean Jaurès Üniversitesi'nden arkeolog Jean-Marc Pétillon, "İnsanların karasal kaynaklı beslenmeye ek olarak deniz kabukları topladığını, deniz kuşlarını ve deniz balıkları avladığını gösteren çalışmalar var ve bunlar Paleolitik insanların deniz kökenli kalıntıları deniz kıyısından uzağa, iç bölgelere taşıması sayesinde mümkün oldu" diyor.

Pétillon ve ekip arkadaşları yeni çalışmalarında İspanya'nın Biskay Körfezi çevresindeki kazılarda çıkarılan 83 kemik aleti ve Santa Catalina Mağarası'nda keşfedilen 90 kemiği analiz etti.

Kütle spektrometrisi ve radyokarbon tarihleme teknikleriyle kemiklerin hangi türlere ait olduğunu ve yaşını belirlediler.

Bulguları hakemli dergi Nature Communications'ta dün (27 Mayıs) yayımlanan çalışmaya göre kemikler en az 5 büyük balina türünden geliyor. Bunlar arasında ispermeçet balinası, oluklu balina, mavi balina ve gri balina öne çıkıyor. Diğer türün Eubalaena ve Grönland balinası olduğu düşünülüyor. 

Araştırmacılar en eski örneklerinse 19 bin ila 20 bin yıllık olduğunu saptadı. Bugüne kadar yapılan çalışmalarda balina kemiğinden yapılmış aletlere dair sağlam kanıtlar yaklaşık 5 bin yıl öncesine dayanıyordu.

Western Carolina Üniversitesi'nde balinalar üzerine çalışan Vicki Szabo, yer almadığı araştırma hakkında "İnsanlar ve balinalar belli ki uzun zamandır etkileşim içinde" diyor.

Bilim insanları sivri uçlu aletlerin avlanma amacıyla kullanıldığını tahmin ediyor. Pétillon şu ifadeleri kullanıyor: 

Balina kemiğinden yapılmış nesnelerin çoğu, av ekipmanının parçası olan sivri uçlu aletler. Bazılarıysa çok uzun ve kalın olduğundan, muhtemelen oklardan ziyade mızrak benzeri aletlere bağlanıyordu.

Pétillon bu dönemde sivri uçlu aletlerde dayanıklı ve esnek olduğu için genellikle geyik boynuzu kullanıldığını ancak balina kemiklerinin muhtemelen boyutları nedeniyle tercih edildiğini söylüyor.

Araştırmacılar ayrıca Paleolitik Çağ'daki insanların balinaları avlamadığını, kıyıya vuran hayvanların kemiklerini kullandığını düşünüyor. 

Pétillon "Aktif balina avcılığının en eski kanıtları çok daha yeni. Kore'de yaklaşık 6 bin yıl önce ve Avrupa'da yaklaşık 5 bin yıl önceye ait" diyor.

Independent Türkçe, Popular Science, AP, Nature Communications



The Walking Dead'in yıldızı yeni aksiyonda: "O da John Wick gibi"

56 yaşındaki Norman Reedus, çeşitli video kliplerde rol aldıktan sonra Hollywood'daki büyük çıkışını 1999 yapımı Şehrin Azizleri'yle (The Boondock Saints) yapmıştı (Starz Entertainment / Lionsgate Films)
56 yaşındaki Norman Reedus, çeşitli video kliplerde rol aldıktan sonra Hollywood'daki büyük çıkışını 1999 yapımı Şehrin Azizleri'yle (The Boondock Saints) yapmıştı (Starz Entertainment / Lionsgate Films)
TT

The Walking Dead'in yıldızı yeni aksiyonda: "O da John Wick gibi"

56 yaşındaki Norman Reedus, çeşitli video kliplerde rol aldıktan sonra Hollywood'daki büyük çıkışını 1999 yapımı Şehrin Azizleri'yle (The Boondock Saints) yapmıştı (Starz Entertainment / Lionsgate Films)
56 yaşındaki Norman Reedus, çeşitli video kliplerde rol aldıktan sonra Hollywood'daki büyük çıkışını 1999 yapımı Şehrin Azizleri'yle (The Boondock Saints) yapmıştı (Starz Entertainment / Lionsgate Films)

The Walking Dead serisinin yıldızı Norman Reedus, yıllardır düşmanlarla mücadeleye alışık bir oyuncu. Ancak yeni John Wick filmi Ballerina'da (From the World of John Wick: Ballerina) bu kez karşısında zombiler değil, suikastçılar ve tarikatlar var.

Reedus filmde, Ana de Armas'ın canlandırdığı Eve karakterinin, babasının ölümünden sorumlu grubu ararken karşılaştığı gizemli Daniel'ı oynuyor. 

Daniel da tehlikeli bir görev üstlenmiş durumda: Küçük kızını her ne pahasına olursa olsun korumak. Film ilerledikçe Daniel'ın geçmişi, hikayedeki yeri ve kaçmaya çalıştığı karanlık hayat biraz daha netleşiyor.

GamesRadar'a konuşan Reedus, canlandırdığı karakteri şöyle anlatıyor:

Daniel büyük ihtimalle hayatı boyunca suçluluk, cinayet ve sırlarla büyümüş biri. Artık öyle bir noktaya geliyor ki, küçük kızı bu dünyaya adım atmak üzereyken, onu bu hayattan kurtarmak için tüm dünyayla savaşmaya hazır. Ana'nın oynadığı karakterle de benzer bir yanı var. O da herkesle savaşıyor, tıpkı John Wick'te Keanu Reeves'in yaptığı gibi. Eve için intikam ne kadar önemliyse, Daniel için de kızını korumak o kadar önemli. İşte bu noktada ikisinin yolları kesişiyor.

Her ne kadar Ballerina, Daniel'in geçmişine dair bazı ipuçları verse de film sonunda hâlâ cevaplanmamış pek çok soru kalıyor. Peki Reedus, karakterinin seriye geri dönmesi ihtimali hakkında ne düşünüyor?

"Böyle bir şey olmasını gerçekten çok isterim" diyen Reedus ekliyor: 

Onu bu noktaya neyin getirdiğini, nasıl bu hale geldiğini izlemeyi çok isterim. Zaten bir oyuncu için John Wick evreninde olmak başlı başına bir hayal. Bu iş fazla havalı. O yüzden umarım olur. Ben kesinlikle isterim.

Reedus, The Walking Dead ve Ballerina'daki dövüş sahnelerinin birbirinden "tamamen farklı" olduğunu söylüyor. "The Walking Dead'deki dövüş stili çok özensiz" diyen aktör ekliyor: 

Yoğun koreografi içeren, uzun, detaylı dövüş sahneleriyle dolu. Yani etrafınızda aynı anda birden fazla şey yapan çok sayıda aktörle dublör. Onlar sizin zamanlamanıza güveniyor, siz de onlarınkine. Ve etrafınızda duvarlar patlıyor. Çok fazla matematik var. Alışık olduğumdan çok daha farklı bir matematik.

Ballerina, 6 Haziran'da sinemalarda olacak.

Independent Türkçe, GamesRadar, Bleeding Cool