Oxfordlu nörolog, uykuyla empati arasındaki çarpıcı bağlantıyı açıkladı

Fotoğraf: Pexels
Fotoğraf: Pexels
TT

Oxfordlu nörolog, uykuyla empati arasındaki çarpıcı bağlantıyı açıkladı

Fotoğraf: Pexels
Fotoğraf: Pexels

Önde gelen bir nörologa göre, kötü bir gece uykusu empati yeteneğimizi azaltabilir ve olumsuzluklara daha fazla odaklanmamıza yol açabilir.

Oxford Üniversitesi'nde sirkadiyen sinirbilim alanında öğretim üyesi olan Uyku ve Sirkadiyen Sinirbilim Enstitüsü Direktörü Russell Foster, ikinci kez The Independent'la işbirliği içinde gerçekleştirilen 2025 Hay Edebiyat ve Sanat Festivali'nde uyku ve empati arasındaki bağlantıyı açıkladı.

Foster festivalin günlük News Review etkinliği kapsamında ve The Independent'ın kıdemli yazarı Helen Coffey'nin moderatörlüğünde, The New Age of Empire'ın yazarı ve Birmingham Şehir Üniversitesi'nde siyahi çalışmaları öğretim üyesi Kehinde Andrews ve ödüllü yönetmen Havana Marking'le birlikte bir panele katıldı.

Foster, "Yorgun olduğunuzda ilk kaybolan şeylerden biri empati ve ayrıca negatif belirginlik ortaya çıkar" dedi.

Belirginlik, nörologların bir şeyin bulunduğu ortamda nasıl öne çıktığını tanımlamak için kullandığı bir terim.

Foster şöyle ekledi: 

Yorgun beynin olumsuz deneyimleri hatırlarken olumlu deneyimleri unuttuğunu gösteren harika araştırmalar var, yani kişinin dünya bakışı tamamen önyargılı hale geliyor.

Nuffield Oftalmoloji Laboratuvarı'nın da direktörü olan nörolog, "yorgunken ortaya çıkan bir diğer şeyin dürtüsellik olduğunu" açıkladı. Bu nedenle uyku sorunları "aptalca, düşüncesiz" kararlar almanıza neden olabilir.

ukıop
Russell Foster, Oxford Üniversitesi'nde sirkadiyen sinirbilim alanında öğretim üyesi (Sam Hardwick ve Hay Festivali).

Foster, bunun siyasi liderlerimiz açısından özellikle önemli sonuçlar doğurabileceğini ekledi.

Nörolog "Çoğumuz için bu, 'Trafik ışığı kırmızıya dönmeden geçebilecek miyim?' gibi bir sorudur" dedi. 

Ancak liderlerimizin bu [kararları] son derece önemli ve onların mantıklı, tutarlı kararlar vermek için ihtiyaç duydukları uykuyu alamadığını düşünüyorum.

Öğretim üyesi, kendisi ve meslektaşlarının politikacıların uyku düzenlerini inceleyen bir pilot çalışmayı kısa süre önce tamamladığını ve bulgularını birkaç hafta içinde açıklayacaklarını söyledi.

The Independent'ın sabah kuşağındaki News Review panellerinde gazeteciler, sanat, siyaset, bilim ve komedi alanlarından öne çıkan isimlerle güncel olayları ve manşetleri tartışıyor.

Her yıl düzenlenen Hay Festivali'nin 38. bahar programı, 22 Mayıs-1 Haziran tarihleri arasında Galler'in Powys bölgesindeki "kitaplar kasabası" Hay-on-Wye'de gerçekleşiyor.

Independent Türkçe



Araştırmacılar sinekleri kokain bağımlısı yapmak için genetiklerini değiştirdi

Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
TT

Araştırmacılar sinekleri kokain bağımlısı yapmak için genetiklerini değiştirdi

Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)
Meyve sinekleri normalde kokainin tadını sevmiyor (Unsplash)

Bilim insanları meyve sineklerinin genetiğini değiştirerek kokaini sevmelerini sağladı. Çalışmanın insanlardaki kokain bağımlılığını daha iyi anlama ve tedavi etmeye katkı sunması bekleniyor. 

Meyve sinekleri ve insanlar birbirlerine sanılandan daha fazla benziyor. Örneğin bu iki türde çeşitli hastalıklardan sorumlu genlerin yaklaşık yüzde 75'inin aynı olması, bilim insanlarının ilgisini çekiyor. Sinekler üzerindeki genetik incelemeler, bu hastalıkların daha iyi anlaşılmasına katkı sağlıyor.

Bu rahatsızlıklardan biri de kokain gibi maddelere karşı gelişen bağımlılıklar. Utah Üniversitesi'nden Dr. Adrian Rothenfluh, "Son yıllarda, sinekler ve insanların birçok açıdan sandığımızdan daha fazla birbirine benzediği ortaya çıktı" diyerek ekliyor: 

Örneğin sineklerin alkole verdiği tepkiyi düzenleyen genlerin, insanlardaki alkol bağımlılığında da rol oynadığını birçok kez gösterdik. Bu durumun kokain bağımlılığıyla bağlantılı genler için de geçerli olacağını ve bunların sineklerdeki etki mekanizmasını inceleyebileceğimizi düşünüyoruz.

Ancak sineklerin kokaini sevmemesi bu çalışmaların önünde engel teşkil ediyordu. Meyve sineklerinin bacaklarındaki tat reseptörleri, böceğin bir şeyi yemeden önce zararlı olup olmadığını algılamasını sağlıyor. 

Dr. Rothenfluh ve ekip arkadaşları yeni çalışmalarında kokainin acı tadı nedeniyle bu reseptörlere yakalandığını ve sineklerin maddeden bu yüzden uzak durduğunu doğruladı. Araştırmacılar daha sonra sineklerin genetiğini değiştirerek bu reseptörleri devre dışı bıraktı.

Bulguları hakemli dergi Journal of Neuroscience'ta 2 Haziran Pazartesi günü yayımlanan çalışmada genetiği değiştirilmiş sineklerin kokaini sevdiği gözlemlendi. Düşük seviyede kokain içeren şekerli su verilen sinekler 16 saat içinde bu içeceği tercih etmeye başladı.

Dr. Rothenfluh, "Düşük dozlarda, tıpkı insanlar gibi koşuşturmaya başlıyorlar" diyor: 

Çok yüksek dozlardaysa yine insanlar gibi hareket edemez hale geliyorlar.

Bilim insanları genetiğiyle oynanmış sinekleri üretmeyi artık öğrendiği için çalışmalarını daha kolay ve hızlı yürütmeyi umuyor. Meyve sineklerinin hızlı yaşam döngüsü ve nispeten basit genetik yapıları, üzerlerinde insanlara kıyasla daha kolay deney yapılmasına imkan tanıyor. 

Makalenin yazarlarından Travis Philyaw "Daha karmaşık organizmalarda ortaya çıkması zor olan riskli genleri tespit ederek bu bilgileri memeliler üzerinde çalışan araştırmacılara aktarabiliriz" diyor.

Ekip bu sayede insanlardaki kokain bağımlılığına yönelik yeni tedaviler geliştirmeyi umuyor. Dr. Rothenfluh şu ifadeleri kullanıyor:

Kokain tercihinin mekanizmalarını gerçekten anlamaya başlayabiliriz ve mekanizmayı ne kadar iyi anlarsak, o mekanizmaya etki edebilecek bir tedavi bulma şansımız o kadar artar.

Independent Türkçe, Popular Science, IFLScience, Journal of Neuroscience