"Şehir katili" asteroidin Ay'a çarpma ihtimali arttı

Şili'deki Gemini Güney Teleskopu tarafından çekilen 2024 YR4 asteroidinin kompozit görüntüsü (Uluslararası Gemini Gözlemevi/NOIRLab/NSF/AURA/M. Zamani)
Şili'deki Gemini Güney Teleskopu tarafından çekilen 2024 YR4 asteroidinin kompozit görüntüsü (Uluslararası Gemini Gözlemevi/NOIRLab/NSF/AURA/M. Zamani)
TT

"Şehir katili" asteroidin Ay'a çarpma ihtimali arttı

Şili'deki Gemini Güney Teleskopu tarafından çekilen 2024 YR4 asteroidinin kompozit görüntüsü (Uluslararası Gemini Gözlemevi/NOIRLab/NSF/AURA/M. Zamani)
Şili'deki Gemini Güney Teleskopu tarafından çekilen 2024 YR4 asteroidinin kompozit görüntüsü (Uluslararası Gemini Gözlemevi/NOIRLab/NSF/AURA/M. Zamani)

Bir zamanlar Dünya'yla çarpışma rotasında olma potansiyeli taşıdığı düşünülen "şehir katili" bir asteroidin, Ay'a çarpma ihtimalinin artık daha yüksek olduğu tespit edildi.

2024 YR4 adı verilen bina büyüklüğündeki uzay taşı geçen yılın sonlarında keşfedildiğinde, ilk tahminlere göre 22 Aralık 2032'de Dünya'ya çarpma olasılığının yüzde 3 olması nedeniyle küresel çapta endişeye yol açmıştı.

Daha sonra yapılan gözlemler Dünya'ya çarpma tehdidini neredeyse sıfıra indirdi ancak kayanın düşük bir ihtimalle Ay'a çarpabileceğini ortaya çıkardı.

NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu'ndan (JWST) elde edilen ek verileri analiz eden gökbilimciler asteroidin yörüngesine ilişkin tahminlerini geliştirdi.

NASA'dan yapılan açıklamada yeni verilerin, asteroidin 22 Aralık 2032'de nerede olacağına ilişkin anlayışımızı "yaklaşık yüzde 20 oranında" iyileştirdiği belirtildi.

op0
2024 YR4 asteroidinin, Dünya'nın yanından geçerek Ay'a çarpma olasılığıyla ilerlediğini gösteren sanatçı tasviri (NOIRLab/NSF/AURA/R Proctor)

Araştırmacılar yaklaşık 60 metre çapa sahip asteroidin Ay'a çarpma olasılığının yaklaşık yüzde 3,8'lik bir önceki tahminden yüzde 4,3'e yükseldiğini söylüyor.

Son tahminlere göre Ay'ı ıskalama ihtimali hâlâ yüzde 95'in üzerinde.

NASA cismin 2032 ve sonrasında Dünya'ya çarpma riskinin kayda değer bir seviyede olmadığı sonucuna vardı.

Uzay taşı Ay'a çarparsa bu, yakın tarihte Ay yüzeyine çarpan en büyük asteroitlerden biri olacak.

Araştırmacılar bunun gelecekteki gezegen savunma operasyonlarına hazırlık için kritik veriler sağlayabileceğini umuyor.

Avrupa Uzay Ajansı Gezegen Savunma Ofisi başkanı Richard Moissl şöyle diyor:

Büyük bir Ay çarışpmasını gözlemleme şansı elde etme olasılığı, bilimsel açıdan gerçekten ilginç bir senaryo.

Bilim insanları asteroidin izlenip anlaşılmasının, Dünya'ya tehdit yaratabilecek benzer uzay kayaları hakkında daha fazla bilgi sağlayabileceğini umuyor.

Asteroide dair yakın zaman yapılan bir analiz, bir zamanlar daha büyük bir moloz yığını asteroidin yüzeyine oturmuş bir kaya parçası olabileceğine işaret ediyor.

Kayanın güneş ışığını nasıl emdiğini ve ısıyı nasıl yaydığını inceleyen gökbilimciler, silikatlar açısından zengin olduğunu buldu.

Bu da asteroidin muhtemelen Güneş Sistemi'nin Mars ve Jüpiter arasındaki Ana Asteroit Kuşağı'ndan geldiğine ve Jüpiter'le arasındaki kütleçekim etkileşimleri nedeniyle Dünya'ya yakın yörüngesine itildiğine işaret ediyor.

Asteroit halihazırda yörüngesinde, uzay ya da yer tabanlı teleskoplarla gözlemlenemeyecek kadar uzaklaşmış durumda.

NASA, asteroidin Güneş etrafındaki yörüngesi onu tekrar Dünya'nın yakınına getirdiğinde daha fazla gözlem yapmayı umuyor.

Araştırmacılar, RNAAS adlı hakemli dergide yakın zamanda yayımlanan çalışmalarında şöyle diyor:

2025 Mayıs'tan sonra 2024 YR4, 2026'nın ilk yarısında JWST gözlem penceresine zorlu bir hedef olarak girecek ve bu, Ay'a çarpıp çarpmayacağını belirlemek için takip etmeye değer olabilir.

Independent Türkçe



Yunan tanrılarının içki yarışmasını resmeden Roma dönemi lahiti bulundu

Mermer lahitte Herkül bir kadeh tutarken tasvir ediliyor (İsrail Eski Eserler Kurumu)
Mermer lahitte Herkül bir kadeh tutarken tasvir ediliyor (İsrail Eski Eserler Kurumu)
TT

Yunan tanrılarının içki yarışmasını resmeden Roma dönemi lahiti bulundu

Mermer lahitte Herkül bir kadeh tutarken tasvir ediliyor (İsrail Eski Eserler Kurumu)
Mermer lahitte Herkül bir kadeh tutarken tasvir ediliyor (İsrail Eski Eserler Kurumu)

Arkeologlar, Yunan tanrıları Herkül ve Dionysos'un içki yarışmasını tasvir eden 1700 yıllık mermer bir lahiti ortaya çıkardı.

MS 2. veya 3. yüzyıla tarihlenen bu nadir eser, Akdeniz kıyısındaki kazı çalışmalarının sürdüğü antik kent Kayserya'nın surlarının dışında bulundu.

Bu keşif, bugün İsrail'de yer alan Kayserya'nın surlarının ötesinde de arkeolojik öneme sahip olduğuna işaret ediyor. Roma döneminde muhtemelen çevredeki bölgenin de yoğun bir nüfusa sahip olduğu anlaşılıyor.

İsrail Eski Eserler Kurumu'ndan Nohar Shahar ve Shani Amit yaptıkları açıklamada, "Kumulun yumuşak, hafif kumunu kaldırmaya başladığımızda aniden mermer bir nesnenin ucu ortaya çıktı" diyor. 

Tüm kazı ekibi heyecanla etrafında toplandı ve kumlar giderek temizlenince gördüklerimize inanamadık.

gthyju
Mermer lahitte Yunan tanrıları içki içerken tasvir ediliyor (İsrail Eski Eserler Kurumu)

Lahit üzerinde hayvanlar, ağaçlar, yarı tanrı Herkül ve şarap ve eğlence tanrısı Dionysos tasvirleri var. Dr. Shahar, "Bölgemizde bir mezar tabutunda Dionysos ve Herkül'ün şarap yarışması sahnesini ilk kez görüyoruz" diyor.

Lahit kırık halde bulundu ve ortaya çıkarılan her parçası "bir öncekinden daha etkileyici" görünüyordu.

Araştırmacılar "Aslında, kazının son saatlerinde heyecan doruğa ulaştı; kumun altında gömülü olan lahitin bir tarafı tamamen sağlam şekilde ortaya çıktı. Bu tarafta Herkül'ün aslan postu üzerinde yatarken elinde bir kadeh tuttuğu sahne tasvir ediliyor" diyor.

Gücüyle bilinen Herkül'ün lahit üzerinde "artık ayakta duramayan biri" olarak betimlenmesi, sanat eserinde tasvir edilen içki yarışmasını kimin kazandığını açıkça ortaya koyuyor.

Konservatörler halihazırda lahitin parçalarını restore edip temizlemeye ve birleştirmeye çalışıyor.

Dr. Shahar, Dionysos'un tören alayındaki sahnelerine MS 2. ve 3. yüzyıl lahitlerinde sıkça rastlanmasına rağmen Roma sanatında sıkça görülen içki içme yarışmasının bu özel tasvirinin, bu bölgede Zippori ve Antakya'da ortaya çıkarılan mozaikler yoluyla bilindiğini söylüyor.

Arkeolog, bu sahnelerin kutlamadan daha derin anlamlar taşıdığını anlatıyor. Dr. Shahar, "Bu örnekte figürler sadece kutlama yapmıyor gibi görünüyor" diye açıklıyor.

Aslında içki içip dans etmenin, bir sonraki dünyadaki yaşama geçişin ve kurtuluşun sembolüne dönüşmesiyle, ölen kişiye son yolculuğunda eşlik ediyorlar. Bu lahit ölümü bir son değil, yeni bir başlangıç olarak gören inanca alışılmadık bir yorum getiriyor.

İsrail Eski Eserler Kurumu Müdürü Eli Escusido, buluntunun "düşünmeye sevk ettiğini" ve Roma dönemindeki inançlara ve günlük yaşama ışık tuttuğunu belirtiyor.

Independent Türkçe