Yaşadığınız yer bunama riskinizi değiştirebilir

Demans riskiniz ne kadar yüksek? ABD'li gaziler üzerinde yapılan yeni çalışma, bunun yaşadığınız yere bağlı olabileceğini gösteriyor (AFP)
Demans riskiniz ne kadar yüksek? ABD'li gaziler üzerinde yapılan yeni çalışma, bunun yaşadığınız yere bağlı olabileceğini gösteriyor (AFP)
TT

Yaşadığınız yer bunama riskinizi değiştirebilir

Demans riskiniz ne kadar yüksek? ABD'li gaziler üzerinde yapılan yeni çalışma, bunun yaşadığınız yere bağlı olabileceğini gösteriyor (AFP)
Demans riskiniz ne kadar yüksek? ABD'li gaziler üzerinde yapılan yeni çalışma, bunun yaşadığınız yere bağlı olabileceğini gösteriyor (AFP)

Demans riskiniz ne kadar yüksek? ABD'li gaziler üzerinde yapılan yeni araştırmaya göre, bu risk yaşadığınız yere bağlı olabilir.

Kaliforniya Üniversitesi'nin San Francisco (UCSF) kampüsünden bir ekip pazartesi günü, bu kronik beyin bozukluğunun en sık görüldüğü bölgeleri belirlediğini açıkladı. Demans görülme oranlarının en düşük olduğu Orta Atlantik bölgesini karşılaştırma için temel alarak, Güneydoğu'da demansın yüzde 25 daha yüksek olduğunu buldular. Burada Kentucky, Tennessee, Alabama ve Mississippi yer alıyor. Kuzeybatı ve Rocky Dağları bölgelerindeyse bu oran yüzde 23 daha yüksekti.

Bu tür araştırmalar arasında en büyük ve en kapsamlı olan bu çalışmaya dahil edilen diğer bölgelerse Güney ve Güneybatı bölgeleriydi ve buralarda demans görülme sıklığı sırasıyla yüzde 18 ve yüzde 13 daha yüksekti. Kaliforniya, Güneybatı bölgesine dahil edildi.

Kuzeydoğu bölgesinde demans görülme sıklığı Orta Atlantik bölgesinden hâlâ daha yüksekti ancak bu fark sadece yüzde 7'ydi.

UCSF Nüfus Beyin Sağlığı Merkezi Direktörü Dr. Kristine Yaffe yaptığı açıklamada, "Çalışma, demansta bölgesel farklılıkları anlamanın ve bölgeye özgü önleme ve müdahale çabalarının önemini vurguluyor" dedi.

Yaffe, JAMA Neurology adlı akademik dergide yayımlanan çalışmanın başyazarıydı.

Çalışma, 1,2 milyondan fazla gazinin sağlık kayıtlarını içeriyordu ve gazilerde travmatik beyin yaralanmaları, depresyon ve travma sonrası stres gibi risk faktörlerinin daha yaygın olduğunu belirtiyordu.

Araştırmacılar, yaş, ırk ve kardiyovasküler hastalıklar gibi belirli faktörleri hesaba kattıklarında da bu farklılıkların devam ettiğini gördü.

Kırsal kesimlerde tıbbi bakıma erişimin kentsel bölgelere kıyasla daha zor olabileceğini belirttiler. Önceki araştırmalar, kırsal topluluklarda demans oranlarının daha yüksek olduğunu ortaya koymuştu.

Diğer UCSF araştırmacıları yakın zamanda, omurilik sıvısındaki proteinlerin orta yaşlı kişilerin neden demansa yakalandığını anlamanın anahtarı olabileceğini keşfetti.

Demansın başlangıcının depresyonla bağlantılı olduğu biliniyor ancak farklı türlerin kendi nedenleri var. Alzheimer hastalığı en yaygın tür ve yaklaşık 6,7 milyon Amerikalıyı etkiliyor. Vakaların 2060'a kadar iki katına çıkacağı tahmin ediliyor. Bu hastalığın tedavisi yok.

Bu araştırmacıların bir sonraki adımı, bu farklılıkları neden olan faktörleri araştırmak. En yüksek vaka oranlarına sahip bölgeleri belirleyerek, kaynakların daha iyi tahsis edilebileceğini ve demansın savunmasız nüfuslar üzerindeki etkisini azaltmak için hedefe yönelik müdahaleler tasarlanabileceğini umduklarını söylediler.

Birinci yazar, Dr. Christina Dintica, "Eğitim kalitesi, erken yaşam koşulları ve çevresel maruziyetler bu faktörler arasında olabilir" dedi.

Independent Türkçe



Bilim insanları kalp ve akciğer sağlığı için ideal egzersiz saatini açıkladı

Bilim insanlarına göre sabahları egzersiz yapmak yaşlılara fayda sağlayabilir. Bunun nedeni, sirkadiyen ritimlerimizle bağlantılı olabilir (Unsplash)
Bilim insanlarına göre sabahları egzersiz yapmak yaşlılara fayda sağlayabilir. Bunun nedeni, sirkadiyen ritimlerimizle bağlantılı olabilir (Unsplash)
TT

Bilim insanları kalp ve akciğer sağlığı için ideal egzersiz saatini açıkladı

Bilim insanlarına göre sabahları egzersiz yapmak yaşlılara fayda sağlayabilir. Bunun nedeni, sirkadiyen ritimlerimizle bağlantılı olabilir (Unsplash)
Bilim insanlarına göre sabahları egzersiz yapmak yaşlılara fayda sağlayabilir. Bunun nedeni, sirkadiyen ritimlerimizle bağlantılı olabilir (Unsplash)

Araştırmacılar, kalp ve akciğer sağlığını güçlendirmek için en iyi egzersiz vaktinin sabahları olabileceğini söylüyor.

Bunun nedeni sirkadiyen ritimlerimizle, yani vücudumuzun 24 saatlik doğal döngüsüyle bağlantılı olabilir. Sirkadiyen saat, hormon salımı ve çekirdek vücut ısısı gibi belirli işlevleri düzenlemeye yardımcı olur. Health.com'un aktardığına göre Florida Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji ve Yaşlanma Bölümü Başkanı Dr. Karyn Esser, en çok aktivitenin günün hangi saatlerinde yapıldığının, performansı etkileyebileceğini söylüyor.

Geçen ayın sonunda uluslararası bir grup bilim insanı, yaşlılarda "daha ritmik aktivitelerin ve aktivite zirvesine daha erken saatlerde ulaşılmasının, daha iyi kardiyovasküler zindelik ve yürüme enerjisiyle ilişkili" olduğunu açıkladı.

Adım atarken vücudun enerjiyi ne kadar iyi kullandığı, yürüme enerjisi kavramıyla ölçülüyor.

Esser, Medicine & Science in Sports & Exercise adlı hakemli dergide yayımlanan bulguların kıdemli yazarı.

The Sleep Foundation'a göre herkesin bir kronotipi olduğunu, yani vücudun uyanıklık ve uyku için günün belirli saatlerini doğal bir şekilde tercih ettiğini belirtmekte fayda var. Kişinin kendi kronotipini bilerek aktivitelerini buna göre zamanlaması, sağlığı ve zindeliği kayda değer derecede etkileyebilir.

Araştırmacılar Kas, Hareketlilik ve Yaşlanma Çalışması'na katılan 799 yetişkinin sağlık verilerini inceleyerek bu sonuçlara ulaştı. Ortalama yaşı 76 olan hastalar bir hafta boyunca fiziksel aktivitelerini ölçmek için bileklerine ivmeölçer taktı. Hastalar ayrıca kardiyopulmoner egzersiz testlerine de girdi.

Yazarlar ayrıca her gün aynı saatte egzersiz yapmayla sağlık açısından daha iyi sonuçlar görmenin ilişkili olduğunu da buldu.

Yine de bu ilişkiyi anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri yetişkinlerin haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz ve iki gün kas güçlendirici aktivite yapmasını öneriyor. Bu, kalp hastalığı ve felç riskini düşürmenin yanı sıra diğer olumsuz sağlık sonuçlarını da azaltmaya katkı sağlayabilir.

Önceki çalışmalar da sabah egzersizinin kardiyovasküler hastalık riskinin azalmasıyla ilişkili olduğuna işaret ediyordu. Ancak günün diğer saatlerinde egzersiz yapmak da faydalı. Amerikan Kalp Derneği, ne yaptığınızın ne zaman yaptığınızdan daha önemli olabileceğini belirtiyor.

MedicalNewsToday'e konuşan Esser, "Genel olarak daha uzun yaşıyoruz ama daha sağlıklı yaşamıyoruz" diyor.

Bu nedenle insanların yaşlanırken sağlıklarını korumasına veya iyileştirmesine yardım edecek yollar bulmak, yaşam kalitesini artırmak ve yaşa bağlı kronik hastalıkların etkisini azaltmak önemli.

Independent Türkçe