Gökbilimciler bir galaksinin bugüne kadarki en ayrıntılı görüntüsünü oluşturdu

Renkli galaksi (ESO/E. Congiu ve ekip arkadaşları)
Renkli galaksi (ESO/E. Congiu ve ekip arkadaşları)
TT

Gökbilimciler bir galaksinin bugüne kadarki en ayrıntılı görüntüsünü oluşturdu

Renkli galaksi (ESO/E. Congiu ve ekip arkadaşları)
Renkli galaksi (ESO/E. Congiu ve ekip arkadaşları)

Gökbilimciler, bir galaksi türünün bugüne kadarki en ayrıntılı görüntüsünü oluşturdu.

"İnanılmaz derecede ayrıntılı" resim, Heykeltıraş Galaksisi'nin daha önce hiç görülmeyen bazı kısımlarını gösteriyor.

Bilim insanları Avrupa Güney Gözlemevi'nin Çok Büyük Teleskobu'nu kullanarak binlerce rengi gösteren, bugüne kadarki en ayrıntılı görüntüyü oluşturmayı başardı.

Görüntü, galaksiyi 50 saat boyunca gözlemleyerek ve 100 pozlamayı birleştirerek üretildi. Görüntünün genişliği, uzayda 65 bin ışık yılına, yani neredeyse galaksinin tamamına karşılık geliyor.

Heykeltıraş Galaksisi'nin resmi adı NGC 253. Yıldızların sürekli oluştuğu bir yıldız patlama galaksisi.

Yeni görüntünün sunduğu detaylar, bilim insanlarının yapı taşlarını (yıldızlar, gaz ve toz) ince ayrıntılarla görmesini sağlıyor. Her biri kendi ışık tonunu yayıyor, bu nedenle bu kadar ince ayrıntılar ve renkler, bilim insanlarının galakside olup bitenlerin küçük parçalarını derinlemesine anlayabilmesini sağlıyor.

Heidelberg Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Kathryn Kreckel, "Yakınlaşarak yıldızların oluştuğu bölgeleri neredeyse tek bir yıldız ölçeğinde inceleyebiliyoruz ancak uzaklaşarak da galaksiyi bir bütün olarak inceleyebiliyoruz" diyor.

Araştırmacılar bu farklı tonları kullanarak galaksinin parçalarının yaşını, bileşimini ve hareketini anlayabiliyor.

Gözlemevinden Enrico Congiu, liderliğini üstlendiği çalışma hakkında yaptığı açıklamada "Heykeltıraş Galaksisi ideal bir konumda" diyor.

İç yapısını çözüp yapı taşlarını inanılmaz ayrıntılarla inceleyebileceğimiz kadar yakın ama aynı zamanda onu bir bütün olarak görebileceğimiz kadar da büyük.

Araştırma hakemli dergi Astronomy & Astrophysics'te yayımlanan "The MUSE view of the Sculptor galaxy: survey overview and the planetary nebulae luminosity function" (Heykeltıraş Galaksisi'nin MUSE görünümü: araştırma özeti ve gezegenimsi bulutsu aydınlatma işlevi) başlıklı yeni bir makalede anlatılıyor.

Independent Türkçe



Üç boyutlu yazıcıyla insan sinir dokusu modeli üretildi

Nörodejeneratif hastalıklarda, hastanın hücrelerinden üretilecek modeller, kişiye özel etkili tedavileri mümkün kılabilir (Pixabay)
Nörodejeneratif hastalıklarda, hastanın hücrelerinden üretilecek modeller, kişiye özel etkili tedavileri mümkün kılabilir (Pixabay)
TT

Üç boyutlu yazıcıyla insan sinir dokusu modeli üretildi

Nörodejeneratif hastalıklarda, hastanın hücrelerinden üretilecek modeller, kişiye özel etkili tedavileri mümkün kılabilir (Pixabay)
Nörodejeneratif hastalıklarda, hastanın hücrelerinden üretilecek modeller, kişiye özel etkili tedavileri mümkün kılabilir (Pixabay)

Araştırmacılar üç boyutlu yazıcıyla insan sinir dokusuna benzeyen bir model üretmeyi başardı. Kritik gelişmenin, ALS gibi hastalıklara yönelik tedavilerde yeni bir sayfa açması bekleniyor.

Motor nöronlar, beyin ve omurilikten vücuda sinyaller göndererek kasları kontrol eden sinir hücrelerini ifade ediyor. Amyotrofik lateral skleroz (ALS) gibi hastalıklarda bu hücreler zarar görerek kas zayıflığı ve felce yol açabiliyor.

ALS hastalarının hareket ve nefes alma kabiliyetleri giderek kötüleştiğinden, teşhisten sonraki ortalama yaşam süresi 4 yıl. Henüz kesin bir tedavisi olmasa da hastalığın seyrini yavaşlatabilen ilaçlar mevcut. 

Uppsala Üniversitesi'nden araştırmacılar yeni çalışmalarında, ALS hastalarına yönelik daha etkili ilaçların üretilmesini sağlayabilecek önemli bir gelişme kaydetti.

Araştırmacılar, üç boyutlu yazıcılar kullanarak insan sinir dokusuna benzeyen organoid adlı modeller üretti. Bu motor nöron organoidleri, araştırmalarda veya kişiye özel yeni ilaçların test edilmesinde kullanılabilir.

Bulguları hakemli dergi International Journal of Bioprinting'de yayımlanan çalışmada deriden elde edilen insan kök hücreleri kullanıldı. Bu hücreler, motor nöron öncüllerine (yani ileride olgun motor sinir hücrelerine dönüşebilecek genç sinir hücrelerine) dönüşecek şekilde programlandı.

Bilim insanları bu hücreleri yumuşak bir jelatinle karıştırdıktan sonra üç boyutlu yazıcıyla katman katman basarak dokuyu ve onun yapısını oluşturdu. Biyomürekkepteki hücrelerin üç boyutlu olarak dağılmasının, hücrelerin hayatta kalmasına ve sinir liflerinin büyümesine katkı sağladığını söylüyorlar.

Araştırmacılar ayrıca büyüme faktörleriyle aşılanmış, gözenekli yapıya sahip küçük parçacıkları biyomürekkeple karıştırarak hücrelerin olgunlaşıp gelişmesini sağladı.

İnsan vücudu dışında sinir hücrelerinin modellerinin oluşturulması, kritik testlerin hastayı riske atmadan gerçekleştirilmesinin önünü açıyor.

Makalenin başyazarı Elena Kozlova "Motor nöronlar omuriliğin ortasında bulunuduğu için ALS gibi nörodejeneratif bir hastalıktan muzdarip kişilerde tedavileri doğrudan test etmek mümkün değil" diyerek ekliyor: 

Yöntemimiz, hastanın deri hücrelerinden doğrudan motor nöron organoidleri oluşturmayı ve bunlardan omurilik organoidleri inşa etmeyi mümkün kılıyor. Bu organoidler daha sonra yeni tedavileri test etmek için kullanılabilir.

Araştırmacılar makalede, başka türden sinir hücrelerinin de üç boyutlu olarak nasıl üretileceğini detaylandırıyor. 

Kozlova "Araştırma ve ilaç testlerinde organoidleri büyük miktarlarda basabilmek önemli" ifadelerini kullanıyor. 

Independent Türkçe, EurekAlert, Medical News, International Journal of Bioprinting