El değmemiş hazinelerle dolu 1800 yıllık mezarlar keşfedildi

Antik Çin mezarlığında ortaya çıkarılan mezarlardan biri (Çin Sosyal Bilimler Akademisi)
Antik Çin mezarlığında ortaya çıkarılan mezarlardan biri (Çin Sosyal Bilimler Akademisi)
TT

El değmemiş hazinelerle dolu 1800 yıllık mezarlar keşfedildi

Antik Çin mezarlığında ortaya çıkarılan mezarlardan biri (Çin Sosyal Bilimler Akademisi)
Antik Çin mezarlığında ortaya çıkarılan mezarlardan biri (Çin Sosyal Bilimler Akademisi)

Çinli arkeologlar ülkenin güneydoğusundaki Rizhao kentinde, eski bir ailenin hazineleriyle ağzına kadar dolu 1800 yıllık üç mezar buldu. 

Çin Sosyal Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü'nün açıklamasına göre, mezarlardan ikisi "büyük ölçüde yağmalanmışken", üçüncüsüne neredeyse hiç el sürülmemiş.

Enstitü, "Bir mezar iyi korunmuş durumda ve 70'ten fazla çeşitli mezar eşyası ortaya çıkarıldı" ifadelerini kullanıyor.

Öte yandan araştırmacılar, mezarlardaki insan kalıntılarının tamamen çürüdüğünü ve nasıl bir cenaze töre düzenlendiğinin bilinmediğini belirtiyor.

Pekin'den yaklaşık 645 kilometre uzaklıkta yer alan benzer tasarıma sahip mezarlar, muhtemelen MÖ 206'dan MS 220'ye kadar 4 asır boyunca bölgeyi yöneten güçlü Han Hanedanı'na ait.

Bilim insanları, "Mezarın şekli ve ortaya çıkarılan mezar eşyalarına bakılırsa bu bölgede bulunan, Batı Han Hanedanlığı'nın orta ve geç dönemlerinden kalma mezarların durumuna benziyor ve bu mezarlar da Batı Han Hanedanlığı'nın orta ve geç dönemlerine ait olmalı" diye yazıyor.

Mezarlar, yerel bir parkta yapılan yenileme çalışmaları sırasında keşfedildi ve daha sonraki kazılarda mezarlardan bronz aynalar ve birkaç çömlek gibi 70 mezar eşyası çıkarıldı.

Kazı alanında ayrıca kaplumbağa topuzlu bronz mühür, lake kaplar, tahta fıçılar, kulplu kaseler ve sırlı çömlekler de keşfedildi.

Arkeologlar mezarlardan birinde aynalı fırçalar, bambu saç tokaları, bakır mühürler, bakır kancalar, demir kılıçlar ve diğer mezar eşyaları da bulunduğunu belirtiyor.

ukı
Mezarlardan birinde demir kılıç bulundu (Çin Sosyal Bilimler Akademisi)

Araştırmacılar ayrıca tabutlara ortak geçitlerden ulaşılabildiğini ve bunların kapı ve pencereli odalara bağlandığını da keşfetti.

Ortaya çıkarılan bir mühür, mezarlardan birinin sahibinin "Huan Jia" olduğunu gösteriyor.

İki mezarda "Huan" soyadını içeren yazıtlar yer alması, aralarında akrabalık bağı bulunduğuna ve mezarların muhtemelen evli bir çiftin son istirahat yeri olduğuna işaret ediyor.

Enstitü şu ifadeleri kullanıyor: 

Üç mezardan ikisinde mühürlerin bulunması ve aynı Huan soyadını taşıması nadir görülen bir durum. Bu nedenle mezarlığın Huan ailesine ait olduğu sonucuna varılabilir.

ı87ı
Kazı alanında sırlı çömlekler keşfedildi (Çin Sosyal Bilimler Akademisi)

Arkeologlar, ölüleri mezar yerine taşırken kullanılmış olabilecek "iki yuvarlak tahta tekerleği" olan, "zarif işçilikli ve nadir" bir tabut arabasının izlerini de buldu.

Arkeologlar, "Bu, Şantung'un güneydoğu kıyısı boyunca Han Hanedanlığı'na ait son yıllarda yapılan önemli bir mezar keşfi" diyor.

Bilim insanları, "zarif" tabut yapısı ve araba parçalarının daha ayrıntılı analizinin, Han Hanedanlığı'nın cenaze gelenekleri hakkında kıymetli bilgiler verebileceğini umuyor.

Independent Türkçe



E-yakıt devrimi kapıda: Uçaklar yakın gelecekte havayla çalışabilir

Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)
Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)
TT

E-yakıt devrimi kapıda: Uçaklar yakın gelecekte havayla çalışabilir

Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)
Havayla çalışan uçaklar gelecekte yakınınızdaki bir havalimanına gelebilir (Unsplash)

Uçakların sadece havadan yakıt alması bilimkurgu gibi gelse de çok da uzak olmayan bir gelecekte bu bilimsel bir gerçeğe dönüşebilir.

Nasıl mı? E-yakıt veya "elektrikten üretilen sıvı" yakıt diye adlandırılan üçüncü nesil sürdürülebilir havacılık yakıtı (sustainable aviation fuel / SAF) sayesinde.

Uzmanlar, bu teknolojinin aslında şaşırtıcı derecede basit olduğunu söylüyor. Havacılık endüstrisinin aşması gereken en büyük engel ise maliyet.

Avrupa Hava Emniyeti Ajansı'na göre e-yakıtların tonu 8 bin 720 dolar, biyolojik bazlı SAF'in tonu 2 bin 365 dolar ve geleneksel jet yakıtının tonu 830 dolar.

Aether Fuels CEO'su Conor Madigan, e-yakıtın atmosferdeki veya endüstriyel emisyonlardan elde edilen karbondioksitin (CO2) doğrudan elektroliz yoluyla veya hidrojenle birleştirilerek karbonmonoksite (CO) dönüştürülmesiyle üretildiğini açıklıyor.

fghyju
Aether Fuels CEO'su Conor Madigan, havadan jet yakıtı üretmenin arkasındaki bilimin aslında epey basit olduğunu açıklıyor (Aether Fuels)

Daha sonra karbondioksit ve hidrojen birleştirilerek çeşitli hidrokarbon bileşikleri oluşturulabiliyor ve bunlar rafine edilerek jet yakıtına dönüştürülebiliyor.

Sustainable Aviation CEO'su Duncan McCourt, yakıldığında karbon saldığını belirtiyor. Bu, üretiminde yenilenebilir enerji santrali kullanılırsa tamamen net sıfır olduğu anlamına geliyor. Ayrıca biyolojik kaynaklı SAF'ten farklı olarak hammadde sınırlamaları ve arazi kullanımı sorunları da sözkonusu değil.

The Independent'a konuşan McCourt, "ticari seviyeye ölçeklendirmenin ve bunu makul bir maliyetle yapmanın" engel teşkil ettiğini söylüyor.

Madigan daha ayrıntılı bir şekilde, e-yakıt tesislerinin maliyetinin "yüksek olduğunu ve mevcut politikalar kapsamında gereken türde hidrojenin kıtlığının projeleri daha küçük ölçekli operasyonlarla sınırladığını" açıklıyor.

Bunun "maliyet verimliliğinin düşmesine ve kabul edilebilir sermaye getirisi elde etmek için çok yüksek fiyatlara yol açtığını" ifade ediyor.

Madigan şöyle devam ediyor:

CO2 artı H2 yakıtlarını teşvik eden politikaların olduğu sadece iki pazar var (Birleşik Krallık ve AB) ve bunlar sadece atık hidrojen veya yeşil hidrojenin kullanımına izin veriyor. Birçok şirket sermaye harcamalarını azaltmanın yollarını arıyor ancak çoğu yaklaşım bu süreçte verimlilikten ödün veriyor.

Madigan, atmosferden CO2 yakalamanın "çok fazla enerji gerektirdiğini ve dolayısıyla çok pahalı" olduğunu ancak bu sorunun yakıt fiyatına daha az etki ettiğini söylüyor.

Peki çözüm ne?

Bu kısmen politikacıların elinde.

McCourt "Hidrojen üretmek ve karbonu büyük ölçekte yakalamak için gereken enerjinin maliyeti, başlıca zorluklardan biri" diyor.

Bu sorunun üstesinden gelmek için kayda değer yatırımlar ve destekleyici hükümet politikalarına ihtiyaç var.

Peki havacılık endüstrisi "havadan yakıt"ı benimseyecek mi? Birkaç havayolu şirketi uçuşları için alternatif yakıtlar denediğinden, bu olası görünüyor.

Virgin Atlantic 2023'te Heathrow'dan New York'a yemeklik yağla çalışan bir Boeing 787 Dreamliner uçurdu ve United, Emirates ve British Airways gibi havayolu şirketleri de SAF kullandı.

Independent Türkçe