Cam şişelerde daha fazla mikroplastik olabilir

Montaj hattındaki makine, bira şişelerine kapak takıyor (AFP)
Montaj hattındaki makine, bira şişelerine kapak takıyor (AFP)
TT

Cam şişelerde daha fazla mikroplastik olabilir

Montaj hattındaki makine, bira şişelerine kapak takıyor (AFP)
Montaj hattındaki makine, bira şişelerine kapak takıyor (AFP)

Fransa Gıda Güvenliği Ajansı'nın yayımladığı yeni ve şaşırtıcı araştırmaya göre gazlı içecek, şarap veya bira gibi cam şişelerde satılan içecekler, plastik şişelerde satılanlara göre daha fazla mikroplastik parçacık içerebilir.

İnsan saçı telinin genişliğinden birkaç kat daha küçük olan mikroplastikler, plastik atıkların zamanla daha küçük parçalara ayrılmasıyla oluşuyor. Çevreye yayılıyor, insanlar ve diğer canlıların vücutlarına giriyorlar.

Neredeyse her yerde tespit edilen mikroplastikler, bulutları, okyanusun en derin kısımlarını ve dünyanın en yüksek dağlarının yamaçlarını kirletiyor.

Giderek artan sayıda araştırma, soluduğumuz hava ve yediğimiz gıdalar yoluyla bu parçacıklara maruz kalmanın felç, hormon bozuklukları ve çeşitli kanser türleri gibi ciddi sağlık sorunlarıyla bağlantılı olabileceği uyarısını yapıyor.

Bilim insanları, muhtemelen zehirli bu parçacıkların yaygınlığını ve insanların bunlara maruz kalma yollarını daha iyi anlamayı umuyor. Önceki araştırmalar, plastik şişelerin ana bileşenlerinden birinin diyabet riskinin artmasıyla doğrudan bağlantılı olduğunu gösteren kanıtlar buldu.

Journal of Food Composition and Analysis adlı akademik dergide yayımlanan yeni araştırma, mikroplastiklerin cam şişelerde satılan içeceklerde bile yaygın olduğunu ortaya koydu.

Fransız gıda güvenliği kurumu ANSES'ten araştırmacılar da dahil bilim insanları, cam şişelerde satılan alkolsüz içecekler, limonata, çay ve birada litre başına ortalama 100 mikroplastik parçacık buldu.

Bilim insanları, bu oranın plastik şişelerde veya metal kutularda bulunan orandan 5 ila 50 kat daha fazla olabileceğini söylüyor.

Araştırmada, "Zannedilenin aksine, cam şişelerde satılan içecekler mikroplastiklerle daha fazla kirlenmiş durumdaydı" yazdılar.

Yeni araştırmanın yazarlarından Iseline Chaib, AFP'ye "Aksi bir sonuç bekliyorduk" dedi.

Toksikolojik verilerin eksikliği nedeniyle araştırma, cam şişelerde satılan bu tür içeceklerin tüketiminden kaynaklanan herhangi bir sağlık riski olup olmadığını doğrudan belirleyemedi.

Bilim insanları cam şişelerdeki mikroplastik parçacıkların, kapaklardaki boyanın rengi ve polimer bileşimiyle uyumlu olduğunu ve bunun muhtemelen kirliliğin ana kaynağı olduğunu saptadı.

Mikroplastik bulaşmasını azaltmak için cam şişe üreticilerinin şişeleri kapatmadan önce yeni kapakları temizlemesini öneren bilim insanları, şunları yazdı:

Yeni kapakları üfleyerek ve su/etanol/suyla durulayarak önceden temizlemek, kapsüllenmiş şişe başına mikroplastik sayısını önemli ölçüde azalttı ve temizlenmemiş kapaklara kıyasla yaklaşık üç kat düşürdü.

Araştırmacılar, cam şişeleri kapatmak için kullanılan kapakların depolama ve nakliye sırasında çarpışarak aşınma ve yüzey sürtünmesine maruz kaldığını, dolayısıyla bu parçacıkların şişelere döküldüğünü düşünüyor.

Temizlik çok önemli görünüyor ve kapakta bulunan boya parçacıklarının şişedeki sıvıyı kirletmesini önemli ölçüde azaltabilir.

Independent Türkçe



Sonsuzluk Galaksisi, süper kütleli kara deliklerin gizemine ışık tuttu

Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
TT

Sonsuzluk Galaksisi, süper kütleli kara deliklerin gizemine ışık tuttu

Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)
Süper kütleli kara deliklerin daha küçük kara deliklerin birleşimiyle oluştuğu düşünülürken, bilim insanları farklı bir teori ortaya atıyor (Temsili/NASA)

Bilim insanları ilk kez doğrudan bir gaz ve toz bulutunun çökmesi sonucu oluşmuş bir süper kütleli kara delik saptamış olabilir. Sonsuzluk Galaksisi'ndeki bu keşif, evrenin ilk dönemlerine dair merak edilen bir soruya da ışık tutma potansiyeli taşıyor. 

Kara delikler yaşam döngülerinin sonuna gelen büyük kütleli yıldızların süpernova patlamasının ardından kendi üzerine çökmesi sonucu oluşuyor. Süper kütleli kara deliklerse bu daha küçük kara deliklerin zaman içinde birleşmesiyle meydana geliyor.

Öte yandan NASA öncülüğünde geliştirilen James Webb Uzay Teleskobu (JWST), Büyük Patlama'dan sonraki yaklaşık 500 milyon yıl içinde oluşmuş süper kütleli kara delikler keşfediyor. Böyle bir yapının ortaya çıkması için en az 1 milyar yıl geçmesi gerektiğini düşünen gökbilimciler, son yıllarda bu tuhaflığa bir açıklama getirmeye çalışıyor. 

Öne çıkan teorilerden birine göre bazı süper kütleli kara delikler, devasa bir gaz ve toz bulutunun herhangi bir yıldız üretmeden doğrudan kendi üstüne çökmesiyle meydana geliyor olabilir. 

Ancak bilim insanları daha önce bu senaryoyu destekleyen somut bir kanıt bulamamıştı. 

Yale Üniversitesi'nden Pieter van Dokkum liderliğindeki bir araştırma ekibi, Dünya'dan yaklaşık 8 milyar ışık yılı uzaktaki bir galakside bu kanıtı bulmuş olabilir.

cdfvgbh
James Webb Uzay Teleskobu, Sonsuzluk Galaksisi'nde toplam üç süper kütleli kara delik buldu (NASA/Yale Üniversitesi)

JWST'yi kullanarak galaksiyi gözlemleyen bilim insanları, sonsuzluk işaretine benzeyen bir görüntüyle karşılaştı. Bu nedenle Sonsuzluk Galaksisi adını alan gökadanın, iki galaksinin kafa kafaya çarpışması sonucu oluştuğu için bu şekli aldığı düşünülüyor.

Araştırmacılar şaşırtıcı bir şekilde iki galaksinin birleştiği yerdeki gaz bulutunun içinde süper kütleli bir kara delik tespit etti. Kara deliğin, halihazırda beslendiği bu gaz bulutunda oluştuğu tahmin ediliyor.

Hakemli dergi The Astrophysical Journal Letters'ta 15 Temmuz Salı günü yayımlanan makalenin başyazarı van Dokkum "Devasa bir galaksinin çekirdeği dışında bir kara delik bulmak başlı başına olağandışı bir durum ancak daha da sıradışı olan şey, oraya nasıl geldiği" diyerek ekliyor: 

Muhtemelen oraya öylece varmamış, orada oluşmuş. Ve epey yakın bir zamanda. Başka bir deyişle, bir süper kütleli kara deliğin doğuşuna tanıklık ettiğimizi düşünüyoruz, ki bu daha önce hiç görülmemiş bir şey.

Bilim insanları iki galaksinin çarpışması sırasında yoğun bir gaz düğümü oluştuğunu ve burada Güneş'in 1 milyon katı ağırlığında süper kütleli kara deliğin meydana geldiğini tahmin ediyor.

Ekip teorilerini test etmek için kara deliğin hızıyla, onu çevreleyen gaz bulutunun hızını karşılaştırdı. Bunların birbirine yakın olması, kara deliğin orada oluşma ihtimalini güçlendirdi.

Çalışma ayrıca, çarpışan iki galaksinin çekirdeklerinde de aktif süper kütleli kara delikler bulunduğunu ortaya koydu.

Bunun beklenmediğini belirten van Dokkum, çalışmanın bulgularını şöyle değerlendiriyor:

Doğrudan çökme sonucu bir kara delik bulduğumuzu kesin bir şekilde söyleyemeyiz. Ancak bu yeni verilerin, diğer açıklamalardan bazılarını elerken, yeni doğmuş bir kara delik ihtimalini güçlendirdiğini söyleyebiliriz. Verileri incelemeye ve bu olasılıkları araştırmaya devam edeceğiz.

Independent Türkçe, Space.com, IFLScience, The Astrophysical Journal Letters