Bilim insanları Afrika'da yerin altında derin atımlar tespit etti ve bunlar kıtayı parçalayabilir.
Araştırmacılar, atımların ritmik bir şekilde yükselen erimiş manto kayalarından oluştuğunu söylüyor. Sıcak manto bulutu, kalp atışını andıran atımlarla yukarıya fırlıyor.
Nihayetinde kıta parçalanacak ve yeni bir okyanus oluşacak.
Milyonlarca yıl içinde gerçekleşecek bu olay, tektonik levhaların, Etiyopya'nın Afar bölgesindeki gibi rift bölgelerinde parçalanmasına benziyor. Bilim insanları bu beklenmedik davranışın kanıtlarını da bu bölgede buldu.
Araştırmayı yöneten bilim insanı Emma Watts, "Afar'ın altındaki mantonun tekdüze veya sabit olmadığını, belirgin kimyasal izler taşıyan atımlar ürettiğini keşfettik" diyor.
Kısmen erimiş mantonun bu yükselen atımları, yukarıdaki rift plakaları tarafından iletiliyor. Bu, Dünya'nın iç kısmıyla yüzeyi arasındaki etkileşimi anlamamız açısından önemli.
Bilim insanları araştırmada üç tektonik riftin kesiştiği Afar bölgesinden örnekler topladı. Araştırmacılar uzun zamandır mantonun yukarı doğru itilerek kabuğu genişlettiğini ve sonunda yeni bir okyanus havzası oluşturduğunu düşünüyordu ancak bunun nasıl gerçekleştiğini bilmiyordu.
Bu süreci daha iyi anlamak için bu örnekleri aldılar ve Dünya'nın yüzeyinin altındaki bulutu anlamak adına mevcut veriler ve modellerle birleştirdiler.
Yüzeyin altında asimetrik bir bulut olduğunu gösterdiler.
Çalışmanın ortak yazarı Derek Keir "Derin manto yükselmelerinin evriminin, üzerindeki plakaların hareketiyle yakından bağlantılı olduğunu keşfettik. Bunun yüzey volkanizmasını, deprem aktivitesini ve kıtaların ayrılma sürecini yorumlamamız üzerinde derin etkileri var" diyor.
Çalışma, derin manto yükselmelerinin tektonik plakaların tabanının altından akabileceğini ve volkanik aktivitenin tektonik plakanın en ince olduğu yere odaklanmasını sağlayabileceğini gösteriyor. Daha sonraki araştırmalar, manto akışının plakaların altında nasıl ve ne hızda gerçekleştiğini anlamayı içeriyor.
Çalışma hakemli dergi Nature Geoscience'ta yayımlanan "Mantle upwelling at Afar triple junction shaped by overriding plate dynamics" (Afar üçlü kavşağında üst üste binen plaka dinamikleri tarafından şekillenen manto yükselmesi) başlıklı yeni bir makalede anlatılıyor.
Independent Türkçe
