Yeni bir araştırma, zalimliğiyle nam salmış Roma İmparatoru Caligula'nın şifalı bitkiler hakkında epey bilgili olabileceğini öne sürüyor.
Caligula lakaplı İmparator Gaius, MS 37'den MS 41'deki suikastına kadar Roma İmparatorluğu'nun üçüncü hükümdarıydı.
Tiranın kısa saltanatından günümüze kalan kayıtlar, megalomani, sadizm ve cinsel sapkınlık içeren abartılı bir yaşam tarzını benimsediğine işaret ediyor.
Proceedings of the European Academy of Sciences and Arts adlı hakemli dergide yayımlanan yeni bir çalışma, diktatörün antik çağların farmakolojisine aşina olabileceğini öne sürüyor.
Yale Antik Farmakoloji Programı'ndan çalışmanın yazarılarından Trevor Luke, "Belki de haklı olarak deli denip göz ardı ediliyor ancak biz onun büyük ihtimalle helleborus ve genel olarak farmakoloji hakkında bir şeyler bildiğini gösteriyoruz" diyor.
Araştırmacılar ilk olarak tarihçi Suetonius'un On İki Sezar'da Caligula hakkında aktardığı kısa bir anekdotu değerlendirdi.
Romalı hükümdarların biyografilerini içeren 2. yüzyıl koleksiyonu, "Caligula'nın bir tiran olmasına rağmen tıp hakkında daha önce anlaşılandan daha bilgili olduğuna" dair kanıtlar sunuyor.
Metinde ismi verilmeyen Romalı bir senatörün, adı belirtilmeyen bir rahatsızlıktan muzdarip olduğu ve çiçekli bitki helleborusla tedavi edilirse sağlığının düzeleceğini umduğu için izin alarak bir Yunan kaplıca kenti olan Antikira'ya gittiği anlatılıyor.
Ancak senatör Caligula'dan iznini uzatmasını istediğinde, imparator "helleborusun bunca zamandır fayda sağlamadığı birinin kanını akıtmanın gerekli olduğunu" söyleyerek onu idam ettiriyor.
Yale araştırmacılarının çalışması, Antikira'nın Roma İmparatorluğu'ndaki yeri ve Caligula'nın bitkisel ilaçlara aşinalığı hakkında bağlam sağlayarak pasaja yeni bir ışık tutuyor.
Çalışmanın bir diğer yazarı Andrew Koh şöyle açıklıyor:
Çalışmamız Antikira'nın, Roma dünyasının bir tür Mayo Clinic'i işlevi gördüğünü; varlıklı ve nüfuzlu Romalıların başka yerlerde yaygın olarak bulunmayan tıbbi tedaviler için gittiği bir yer olduğunu gösteriyor.
Dr. Luke "Burası helleborus tedavileri ve başka pek az şeyle biliniyordu. Bu, antik tıp turizminin bir örneği. Roma'nın ağır topları, tıpkı zengin ve güçlü kişilerin Mayo Clinic'teki en son tıbbi teknik ve tedavilerden yararlanmak için Minnesota'nın Rochester kentini ziyaret etmesi gibi, tedavi için buraya seyahat ediyordu" diyor.
Yunanistan'ın orta kesiminde bulunan Phocis bölgesindeki Korint Körfezi'nde yer alan Antikira, epilepsi ve akıl hastalıklarına yönelik eşsiz helleborus tedavileriyle ünlüydü.
Metinler bitkinin iki çeşidine işaret ediyor: baştaki rahatsızlıkları tedavi etmek için beyaz helleborus ve bağırsakları temizlemek için siyah helleborus.
Liman kenti melankoli, delilik, epilepsi ve gut hastalığını tedavi etmek için kullanılan özel helleborus iksirlerinin etkili olduğuna dair inançla ün kazanmıştı.
"Helleborus" terimi çeşitli bitkileri ifade etmek için kullanıldığından, bitkinin tarihsel kullanımlarını incelemek zorlu bir iş.
Araştırmacılar tarihi kayıtların Caligula'nın epilepsi ve uykusuzluktan muzdarip olduğunu göstermesi ve Antikira iksirlerinin bunları tedavi ettiğine inanılması nedeniyle kaplıca kentinin, Caligula için kişisel bir çekiciliği olduğundan şüpheleniyor.
Dr. Luke şöyle diyor:
Suetonius'un yanılmış olması ve Caligula'nın, adamın idamını emretmeyip sadece okuduğu ya da kendi deneyimlerinden bildiği alternatif bir tedaviyi reçete etmiş olması mümkün.
Independent Türkçe
