Enstrüman çalmak, beynin yaşlanmasını önleyebilir mi?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Enstrüman çalmak, beynin yaşlanmasını önleyebilir mi?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Yeni araştırma, müzik aleti çalmanın beyni yaşa bağlı gerilemeye karşı koruyabileceğini öne sürdü.

PLOS Biology adlı akademik dergide yayımlanan çalışmaya göre, uzun süreli müzik eğitimi almış yaşlı yetişkinler gürültülü ortamlarda konuşulanları daha iyi anlayabildi ve beyinlerindeki bağlantı örüntüleri gençlerinkine daha yakındı.

Kanada'daki Baycrest Araştırma ve Eğitim Akademisi'yle Çin Bilimler Akademisi'nden araştırmacılar, 25 yaşlı müzisyen, müzisyen olmayan 25 yaşlı ve müzisyen olmayan 24 gencin beyin aktivitesini fonksiyonel MRI taramalarıyle karşılaştırdı.

Katılımcılardan, arka plan gürültüsü varken heceleri tanımlamaları istendi. Bu, genelde yaşlandıkça zorlaşan bir kabiliyet.

Müzisyen olmayan yaşlılar nöral aktivite ve bağlantı düzeyinde yaşa bağlı olağan artışı gösterirken (beynin gerilemeyi telafi etmek için daha fazla çaba sarf ettiğinin bir göstergesi) yaşlı müzisyenlerdeki örüntü "gençlerinkine daha çok benziyordu".

Çalışmaya göre, belirli beyin ağlarındaki bağlantıların gücü de gürültülü ortamdaki konuşmayı anlamakta daha iyi performansla ilişkiliydi.

Bulgular, araştırmacıların "İlerlememe Artışı" adını verdiği hipotezi destekliyor. Bu, müzik eğitimi yoluyla oluşturulan bilişsel rezervin, beynin yalnızca kaybı telafi etmesi yerine, daha genç işlevsel özelliklerini korumasını sağladığı durum.

Araştırmanın ortak yazarı Dr. Yi Du şunları söyledi:

Tıpkı iyi akort edilmiş enstrümanın duyulması için daha yüksek sesle çalınmasına gerek olmaması gibi, yaşlı müzisyenlerin beyinleri de yıllarca süren eğitim sayesinde ince akort edilmiş halde kalıyor. Çalışmamız, bu müzik deneyiminin bilişsel rezerv oluşturduğunu ve gürültülü yerlerde konuşmayı anlamaya çalışırken beyinlerinin yaşlanmayla birlikte ortaya çıkan aşırı çabadan kaçınabildiğini gösteriyor.

Yazarlar, çalışmanın neden sonuç ilişkisini kanıtlayamasa da müzik eğitimi, yüksek öğrenim ve çift dillilik gibi olumlu yaşam tarzı tercihlerinin beynin yaşlanma süreciyle daha iyi başa çıkmasını sağlayabileceğine dair artan kanıtlara katkıda bulunduğunu söyledi.

Araştırmanın bir diğer ortak yazarı Dr. Lei Zhang ise şunları ekledi:

Olumlu bir yaşam tarzı, yaşlı yetişkinlerin bilişsel yaşlanmayla daha iyi başa çıkmasını sağlıyor. Bir enstrüman öğrenmek gibi ödüllendirici bir hobi edinmek ve buna bağlı kalmak için hiçbir zaman geç değildir.

Bilim insanları şimdi egzersiz ve çok dillilik gibi diğer faaliyetlerin de benzer faydalar sağlayıp sağlamayacağını araştırmayı planlıyor.

Independent Türkçe



Serinlemeye çalışan Çin'den endişe verici rekor

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Serinlemeye çalışan Çin'den endişe verici rekor

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

Çin'in büyük bölümünde rekor kıran yaz sıcaklarının yaşanmasıyla ülkenin elektrik talebi tüm zamanların en yüksek seviyesine fırladı. Bu da şebeke üzerinde baskı oluşturup enerjiyi karneyle dağıtma önleminin alınması olasılığını artırdı.

Yetkililer çarşamba günü talebin 1,5 milyar kilovatı aşarak ülkede şimdiye kadar kaydedilen en yüksek seviyeye ulaştığını söyledi. Bu artış, bazı bölgelerde hissedilen sıcaklıkların bugün 50 santigrat dereceye ulaşacağı tahmin edilirken gerçekleşti.

Güneybatıdaki Çongçing'den kıyıdaki Guangzhou'ya kadar uzanan sıcak hava dalgası son günlerde 200 milyondan fazla kişiyi etkiledi. En kötü etkilenen bölgelerden bazıları Hunan, Hubei, Jiangxi ve Guangdong. Bu eyaletler sırasıyla İtalya, Britanya, İspanya ve Meksika'ya benzer büyüklükte nüfuslara ev sahipliği yapıyor.

Çin Ulusal Enerji İdaresi bu ay içinde üçüncü kez ulusal elektrik yükünün rekor seviyeye ulaştığını açıkladı. Son rakam, geçen yılın maksimum değerine göre 55 milyon kilovatlık sıçramaya işaret ediyor.

Aşırı sıcaklıklar, ısıyı hapseden ve sıcak, kuru havaya yol açan subtropikal bir yüksek basınç sistemi tarafından yönlendirildi. Ulusal hava durumu yetkililerine göre bu hafta Çin'in kuzeybatı ve güneybatısındaki 8 hava durumu istasyonu yılın bu zamanı için şimdiye kadarki en yüksek sıcaklıkları kaydetti.

Uzmanlar, talepteki hızlı artışa rağmen şebekenin şimdilik idare ettiğini söylüyor.

Economist Intelligence Unit'ten kıdemli enerji ve iklim değişikliği uzmanı Chim Lee, "Elektrik sistemi şimdilik dayanıyor" dedi.

Ancak asıl sınav yaz ilerledikçe verilecek ve olası elektrik kesintisi riskleri hâlâ var.

Sıcak hava dalgası şimdiden ekinleri etkilemeye, fabrika faaliyetlerini aksatmaya ve sağlık sistemlerini zorlamaya başladı. Bununla birlikte, Çinli perakendeci JD.com'a göre, klima ve vantilatör satışlarının haziranda yüzde 100'den fazla artmasıyla tüketici harcamalarını da artırdı.

Singapur'daki Eurasia Group'un Çin Direktörü Dan Wang, Reuters'a, "Büyük bir ev aleti olan klima satışlarını artırdığı için tüketici duyarlılığını yükseltebilir" diye konuştu.

Wang, "İnsanlar sıcaktan kaçıp film izlemeye gittikçe hizmet sektörünün de canlanması beklenebilir" dedi.

Elektrikt tüketimindeki hızlı artış, haziranda enerji üretimindeki artışın yarısını oluşturan güçlü güneş enerjisi üretimiyle desteklendi. Hidroelektrik de 2022'nin aynı dönemine kıyasla daha düşük kalmasına rağmen 2023 seviyelerine göre yükseldi.

Sıcaklık, Çin'in "Sanfu" sezonuna, tipik olarak yılın en sıcak dönemine denk geliyor. Hava tahmincileri kavurucu sıcakların 20 Temmuz'a kadar devam etmesinin beklendiğini söyledi.

Independent Türkçe