30 yıllık araştırma: Tam yağlı süt mü, az yağlı süt mü kalbe daha yararlı?

The American Journal of Clinical Nutrition'da yayımlanan çalışma, tam yağlı sütün kalp hastalığı riskini artırdığını saptadı (Unsplash)
The American Journal of Clinical Nutrition'da yayımlanan çalışma, tam yağlı sütün kalp hastalığı riskini artırdığını saptadı (Unsplash)
TT

30 yıllık araştırma: Tam yağlı süt mü, az yağlı süt mü kalbe daha yararlı?

The American Journal of Clinical Nutrition'da yayımlanan çalışma, tam yağlı sütün kalp hastalığı riskini artırdığını saptadı (Unsplash)
The American Journal of Clinical Nutrition'da yayımlanan çalışma, tam yağlı sütün kalp hastalığı riskini artırdığını saptadı (Unsplash)

Onlarca yıllık bir çalışma nihayet tam yağlı ve az yağlı sütün ne kadar sağlıklı olduğunu ortaya koyarken araştırmacılar, birinin kalp için daha güvenli olduğu sonucuna vardı.

Uzmanlar 30 yıllık sağlık verilerini analiz ederek sütün yağ seviyesinin, kişinin kalp hastalığından ölme riskini etkilediğini saptadı.

The American Journal of Clinical Nutrition'da yayımlanan çalışmada 1974 ila 1988'de yapılan üç kardiyovasküler sağlık taramasından elde edilen veriler kullanıldı.

Norveç'teki araştırmacılar yaş ortalaması 41 olan 73 bin 860 kişinin verilerini 33 yıl boyunca izleyerek 8 bin 590'ı kardiyovasküler hastalık kaynaklı olmak üzere 26 bin 393 ölüm kaydetti.

Tam yağlı süt içenlerin ölüm riskinin, az yağlı süt tüketenlere kıyasla daha yüksek olduğunu tespit ettiler.

Araştırmacılar benzersiz bir tarihsel bağlam sayesinde bu karşılaştırmayı yapmayı başardı. Norveç'te 1970'lerde çoğu kişi tam yağlı süt içerken, 1980'lerde daha fazla insan az yağlı süt içmeye başladı. Bu da araştırmacıların bu iki süt türünü içmenin sağlık üzerindeki uzun vadeli etkilerini araştırmasına olanak tanıdı.

Çalışmada en çok süt içenlerin, en az içenlere kıyasla herhangi bir nedenden ölüm riskinin yüzde 22, kardiyovasküler hastalıklardan ölüm riskininse yüzde 12 daha yüksek olduğu görüldü.

Ancak daha sonraki analizler, özellikle tam yağlı sütün bu artan ölüm riskini tetiklediğini ortaya koydu.

Araştırmacılar tam yağlı ve az yağlı sütü karşılaştırıp kişinin ne kadar içtiğine göre ayarlama yaptığında, az yağlı süt tüketmenin tam yağlı süt tüketmeye göre yüzde 11 daha düşük ölüm riski ve yüzde 7 daha düşük kardiyovasküler hastalık riskiyle ilişkili olduğunu buldu.

Bulgular, erken ölümler veya önceden hastalığı olan katılımcılar çıkarıldıktan sonra da tutarlılık gösterdi.

Öte yandan az yağlı süt içenler kadın olma, üniversite eğitimi alma ve sigara içmeme eğilimindeyken, tam yağlı süt içenler sıklıkla sigara içtiklerini bildirdi.

Çalışmanın yazarları şu sonuca varıyor:

Süt tüketmiyle kardiyovasküler hastalık ve herhangi bir nedene bağlı ölüm arasındaki ilişki süt türüne göre değişiyor. Tam yağlı süt için pozitif ilişkiler saptanırken, tam yağlı süte kıyasla az yağlı sütün, iskemik kalp hastalığı ve tüm nedenlere bağlı ölümle arasında nispeten ters bir ilişki bulundu.

Sonuçlar, Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi'nin (NHS) mevcut tavsiyeleriyle örtüşüyor. NHS, süt ve süt ürünlerindeki yağın çoğunun doymuş yağ olduğunu ve fazla miktarda tüketildiğinde kilo alımına katkıda bulunabileceğini belirtiyor. Doymuş yağ oranı yüksek bir beslenme biçimi ayrıca kandaki kolesterol seviyesinin yükselmesine yol açarak kalp krizi veya felç geçirme riskini artırabilir. 

Independent Türkçe



İlk büyük yapay zeka satranç finalinde Grok ve ChatGPT kapıştı

Kaggle Yapay Zeka Fuarı Turnuvası'nın 7 Ağustos 2025'te yapılan finalinde Grok 4, OpenAI'ın o3'üne yenildi (Unsplash)
Kaggle Yapay Zeka Fuarı Turnuvası'nın 7 Ağustos 2025'te yapılan finalinde Grok 4, OpenAI'ın o3'üne yenildi (Unsplash)
TT

İlk büyük yapay zeka satranç finalinde Grok ve ChatGPT kapıştı

Kaggle Yapay Zeka Fuarı Turnuvası'nın 7 Ağustos 2025'te yapılan finalinde Grok 4, OpenAI'ın o3'üne yenildi (Unsplash)
Kaggle Yapay Zeka Fuarı Turnuvası'nın 7 Ağustos 2025'te yapılan finalinde Grok 4, OpenAI'ın o3'üne yenildi (Unsplash)

Önde gelen yapay zeka sistemleri arasında türünün ilk örneği olan satranç turnuvasında Sam Altman'ın yapay zeka modeli, Elon Musk'ın Grok'unu mağlup etti.

Perşembe günü düzenlenen Kaggle Yapay Zeka Fuarı Turnuvası'nın finalinde OpenAI'ın o3 modeli, xAI'ın Grok 4'ünü 4-0'lık kusursuz bir zaferle ezip geçti. Her iki model de Anthropic, DeepSeek, Google ve Moonshot AI'dan yapay zeka rakiplerini yenerek finale yükselmişti.

10 yıl önce Altman ve Musk'ın OpenAI'yı birlikte kurmasının ardından Musk'ın ayrılıp kendi rakip yapay zeka şirketi xAI'ı açmasından dolayı bu karşılaşma kişisel önem taşıyordu.

Daha sonra ilişkileri bozulurken artık OpenAI'ın CEO'su olan Altman, Musk'ın ChatGPT'nin yaratıcısını satın alma yönünde başarısız bir girişimde bulunmasının ardından eski arkadaşını "zorba" diye nitelendiriyor.

Grok 4'ün satranç turnuvasındaki performansı karşısında Musk, yapay zeka modelinin bu yeteneğinin bir "yan etki" olduğunu söyledi.

X'te "xAI satranca neredeyse hiç emek harcamadı" diye yazdı. 

IBM'in Deep Blue süper bilgisayarı 1997'de 6 oyunluk bir maçta dönemin dünya şampiyonu Garry Kasparov'u mağlup ettiğinden beri bilgisayarlar, satrançta en iyi insanları bile yenme becerisine sahip.

Google'ın DeepMind'ı o zamandan bu yana satranç ve Go gibi diğer oyunları insanüstü bir düzeyde oynamayı kendi kendine öğretebilen yapay zeka programları geliştiriyor.

Bu, OpenAI'ın ChatGPT'yi 2022'de piyasaya sürmesinden bu yana popülerleşen genel amaçlı büyük dil modellerini (GDM'ler) test eden ilk büyük turnuvaydı.

Take Take Take'in CEO'su ve kurucu ortağı Mats André Kristiansen, The Independent'a yaptığı açıklamada şöyle dedi:

Kasparov ve Deep Blue 90'larda büyük olaydı… Bu turnuvada önemli olan, bu ürünlerin nasıl düşündüğü ve mantık yürüttüğü hakkında daha fazla şey öğrenmek.

Dünyanın bir numaralı satranç oyuncusu Magnus Carlsen temmuzda düzenlenen çevrimiçi satranç maçında ChatGPT'yi tek bir taş bile kaybetmeden yenmişti.

Grok ve o3 arasındaki finali yorumlayan Carlsen, Grok'un 800, OpenAI'ın modelininse 1200 civarında bir derecesi olduğunu tahmin etti. Kıyaslamak gerekirse, Carlsen'ın en yüksek derecesi 2882. X'te bir kullanıcı tarafından doğrudan sorulduğunda, Grok derecesinin 1600-1800 civarında olduğunu tahmin etti.

Independent Türkçe