Jodie Foster'ın burun kıvrılan filmi 20 yıl sonra fırtına gibi

Uçuş Planı, Alfred Hitchcock'un 1938 tarihli filmi Kaybolan Kadın'ın (The Lady Vanishes) serbest bir uyarlaması (Touchstone Pictures)
Uçuş Planı, Alfred Hitchcock'un 1938 tarihli filmi Kaybolan Kadın'ın (The Lady Vanishes) serbest bir uyarlaması (Touchstone Pictures)
TT

Jodie Foster'ın burun kıvrılan filmi 20 yıl sonra fırtına gibi

Uçuş Planı, Alfred Hitchcock'un 1938 tarihli filmi Kaybolan Kadın'ın (The Lady Vanishes) serbest bir uyarlaması (Touchstone Pictures)
Uçuş Planı, Alfred Hitchcock'un 1938 tarihli filmi Kaybolan Kadın'ın (The Lady Vanishes) serbest bir uyarlaması (Touchstone Pictures)

Jodie Foster'ın 20 yıl önce vizyona giren psikolojik gerilim filmi, Netflix'te yeniden popülerlik kazandı. Gösterime girdiği 2005'te dünya çapında 223 milyon dolar hasılat elde eden yapım, izleyicilerin ilgisini bir kez daha üzerine çekiyor.

1988 yapımı hukuk draması Sanık'la (The Accused) ilk Oscar'ını, 1991 tarihli psikolojik gerilim Kuzuların Sessizliği'yle (The Silence of the Lambs) ikinci Oscar'ını kazanan Foster, bu iki başarının ardından 1990'larda farklı türlerde yapımlarda rol aldı. 

Yıllarca gerilim filmlerinde oynamadı

Foster, 1990'larda bilinçli olarak gerilim filmlerinden uzak durmuş, muhtemelen Kuzuların Sessizliği'ndeki Clarice Starling karakterine benzer bir rolde oynamak istememişti. Ancak bu durum 2002'de David Fincher imzalı Panik Odası'yla (Panic Room) sona erdi; 2005'te ise bir başka gerilim olan Uçuş Planı'yla (Flightplan) bir kez daha kamera karşısına geçti.

Robert Schwentke'nin yönettiği Uçuş Planı, kızını uçuş sırasında kaybeden ve hem onu bulmaya hem de aklını yitirmediğini kanıtlamaya çalışan bir anneyi konu alıyor. 

Senaryosu Peter A. Dowling ve Billy Ray imzasını taşıyan film, 2025'te yeniden heyecan yaratarak Netflix'in haftalık Küresel İzlenme Listesi'nde 8. sıraya yerleşti. Platform verilerine göre yapım, geçen hafta 6,2 milyon kez izlendi.

Uçuş Planı, 2005'te gişede başarılı olmasına rağmen eleştirmenlerden olumsuz yorumlar almıştı. O dönem, 11 Eylül saldırılarının ardından uçakta geçen travmatik hikayeler daha farklı algılandığı için, film "aşırı uçuk" ve "gerçeklikten uzak" bulunmuştu.

Uçuş Planı, Foster'ın en tuhaf durumlarda bile izleyiciyi kendine bağlayan oyunculuğu sayesinde yeniden keşfediliyor.
Independent Türkçe, ScreenRant, Collider



Çığır açıcı araştırma: Balinalar ve yunuslar birbirleriyle sürekli oyun oynuyor

Şişe burunlu yunuslar, güney gerçek balinasıyla birlikte yüzüyor (Jaimen Hudson/scimex.org)
Şişe burunlu yunuslar, güney gerçek balinasıyla birlikte yüzüyor (Jaimen Hudson/scimex.org)
TT

Çığır açıcı araştırma: Balinalar ve yunuslar birbirleriyle sürekli oyun oynuyor

Şişe burunlu yunuslar, güney gerçek balinasıyla birlikte yüzüyor (Jaimen Hudson/scimex.org)
Şişe burunlu yunuslar, güney gerçek balinasıyla birlikte yüzüyor (Jaimen Hudson/scimex.org)

Araştırmacılar okyanuslardaki balina ve yunuslar arasındaki düzinelerce eğlenceli etkileşimi belgeleyerek deniz memelilerinin daha önce bilinmeyen bir davranış biçimini gözler önüne serdi.

Hakemli dergi Discover Animals'ta yayımlanan araştırmada, balinalar ve yunuslar arasındaki oyuncu davranışları daha iyi anlamak için halk, turizm acenteleri ve bilim insanları tarafından çekilen yüzlerce video ve görüntü incelendi.

Avustralyalı araştırmacılar toplamda dünya çapında 17 farklı yerde gerçekleşen, 199 ayrı ve bağımsız etkileşime katılan 19 balina ve yunus türünü analiz etti.

Etkileşimlerin 4'te birinin karşılıklı oyun olarak tanımlanabileceğini buldular. Araştırmanın yazarlarından Olaf Meynecke, "Özellikle kambur balinaları içeren olayların üçte birinde, yunuslara yönelik davranışlarının olumlu göründüğünü tespit ettik" diyor.

Kambur balinalar bir o yana bir bu yana dönüyor, karınlarını gösteriyor ve kur yapma veya arkadaşlık kurmayla ilişkili diğer davranışlar sergiliyordu.

Araştırmacılar gözlemlenen her etkileşimde yer, tarih ve saat, türler ve ilgili hayvanların sayısı, yaş grubu ve yunusların balinaların vücudunun ana bölümlerine göre konumlarını kaydetti.

Balina türlerinin yunusların davranışlarına farklı tepkiler verdiğini buldular.

Belgelenen etkileşimlerde 6 türden 425 dişsiz balina vardı. Etkileşimlerin yüzde 68'ini kambur balinalar, yüzde 16'sını gri balinalar ve yüzde 7'sini oluklu balinalar oluşturuyordu.

Çalışmada, gözlemlenen 1570 yunusun yüzde 51'inin şişe burunlu yunus, yüzde 17'sinin bayağı yunus ve yüzde 15'inin Pasifik beyaz yanlı yunusu olduğu belirtiliyor.

Araştırmacılar, yunuslar bazen balinaları rahatsız edip sinirlerini bozduğu için balinaların tepkilerini ve yanıtlarını da belgeledi.

Dr. Meynecke, "Balinalar da başları ve gagalarıyla yunuslara doğru stratejik bir şekilde yavaşça hareket etti" diyor. 

Gözlemlenen etkileşimlerin büyük çoğunluğunda kaçınma davranışı görülmedi.

Araştırmacılar balina ve yunusların etkileşiminde genellikle yunusların, balinaların gagası yakınında yüzerek, teknelerin pruvasının yarattığı dalgaları kullanıp ilerlemelerine benzer şekilde davrandığını gözlemledi. Bu, yunusların tek taraflı bir oyun oynadığını gösteriyor olabilir.

Ayrıca iki videodaki şişe burunlu yunusların, kambur balinaları sadece yüzeyde değil, okyanus tabanına kadar takip ettiği ve orada da dokunma ve sosyal oyun gibi davranışlar sergileyerek yakın mesafede etkileşime girmeyi sürdürdüğü görüldü.

Dr. Meynecke şu ifadeleri kullanıyor: 

Sosyal oyun işbirliğine dayalı ve karşılıklı olsa da sadece bir tarafın durumu oyun olarak algıladığı tek taraflı oyun veya etkileşim de var. Bu durum beslenme sırasında yunusların balinaları kızdırması veya rahatsız etmesi gibi örneklerde görülüyor.

Araştırmacılar bulguların, deniz ekosistemlerinin karmaşık sosyal yapıları ve türler arası etkileşimler üzerine yapılacak gelecekteki çalışmalara temel oluşturmasını umuyor.

Independent Türkçe