Fare deneyinden çarpıcı sonuç: Uzayda sağlıklı nesiller mümkün mü?

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Fare deneyinden çarpıcı sonuç: Uzayda sağlıklı nesiller mümkün mü?

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Bilim insanlarının "uzay faresi yavruları" yaratması, evreni keşfetme planlarımıza umut veriyor.

Uzay turizmi ve Mars gibi gezegenlerin keşfiyle birlikte pek çok kişi, gelecek yıllarda insanların Dünya'dan uzakta çok daha fazla vakit geçireceğini umuyor. Ancak bu görevler, kas erimesi ve kemik yoğunluğu kaybı gibi, uzay uçuşlarının vücut üzerindeki tehlikeli etkileri nedeniyle sınırlanabilir veya hatta tamamen iptal edilebilir.

Uzaya uzun süreli görevler yapmayı ümit edenleri uzun süredir endişelendiren bir başka korkuysa, uzay uçuşlarının sağlıklı çocuk sahibi olma yeteneğimizi sınırlayabileceği tehlikesi. Bu nedenle uzay uçuşlarının, yumurta ve sperm haline gelen germ hücrelerinde nasıl bir etki yaratabileceğini araştırmak önemli çünkü bu hücrelere gelecek herhangi bir zarar, gelecek nesiller için geri dönülmez sorunlara yol açabilir.

Daha önceki araştırmalar, bu hücrelerin uzay uçuşuna maruz kaldığında anormalliklerin ortaya çıkabileceğini saptamıştı. Ancak bilim insanları bunun nasıl olabileceğini hâlâ bilmiyor.

Yeni bir çalışma, bu soruna çözüm ararken yeni bir tür hayvan yarattı: uzay faresi yavruları.

Kyoto Üniversitesi'nden araştırmacılar, farelerden kök hücreler alarak bunları muhafaza etmek için dondurdu. Ardından Uluslararası Uzay İstasyonu'na (UUİ) gönderilen hücreler burada 6 ay boyunca dondurucuda saklandı.

Ekip, hücreler Kyoto'ya geri döndüğünde onları inceleyerek herhangi bir anormallik olup olmadığını kontrol etti ancak böyle bir şey bulamadı. Ancak daha ayrıntılı testler yapmak için bu hücreleri bir fareye enjekte ettiler ve fareler çiftleştikten sonra yavrular doğdu.

Farelerin sağlıklı göründüğünü ve genlerin normal şekilde çalıştığını tespit ettiler. Araştırmacılar, dondurulmuş germ hücrelerinin uzayda en az 6 ay boyunca üreme yeteneğini koruduğunu öne sürüyor.

Çalışmanın başyazarı Mito Kanatsu-Shinohara yaptığı açıklamada şöyle diyor: 

Gelecekteki insanlı uzay uçuşlarındaki depolama sınırlarını daha iyi anlamak için germ hücrelerini UUİ'de ne kadar süreyle saklayabileceğimizi incelemek önemli.

Araştırma, gelecekteki uzay uçuşlarında benzer hücrelerin dondurulabileceğine işaret ediyor. Ancak farelerin ömürleri boyunca izlenmesi ve yavrularında görülebilecek değişikliklerin takip edilmesi gibi daha fazla çalışma yapılması gerekiyor.

Çalışma, hakemli dergi Stem Cell Reports'ta yayımlanan "Germline transmission of cryopreserved mouse spermatogonial stem cells maintained on the International Space Station" (Uluslararası Uzay İstasyonunda kriyoprezervasyonla muhafaza edilen fare spermatogonial kök hücrelerin germ hattı iletimi) başlıklı yeni bir makalede anlatılıyor.

Independent Türkçe

 



27 yıldır aynı karakteri canlandıran yıldızdan final eleştirilerine yanıt

4 Altın Küre ve iki Emmy ödüllü Sarah Jessica Parker, Sex and the City ve And Just Like That'te moda aşığı köşe yazarı Carrie Bradshaw'u canlandırdı (HBO)
4 Altın Küre ve iki Emmy ödüllü Sarah Jessica Parker, Sex and the City ve And Just Like That'te moda aşığı köşe yazarı Carrie Bradshaw'u canlandırdı (HBO)
TT

27 yıldır aynı karakteri canlandıran yıldızdan final eleştirilerine yanıt

4 Altın Küre ve iki Emmy ödüllü Sarah Jessica Parker, Sex and the City ve And Just Like That'te moda aşığı köşe yazarı Carrie Bradshaw'u canlandırdı (HBO)
4 Altın Küre ve iki Emmy ödüllü Sarah Jessica Parker, Sex and the City ve And Just Like That'te moda aşığı köşe yazarı Carrie Bradshaw'u canlandırdı (HBO)

27 yıldır Sex and the City evreninde Carrie Bradshaw karakterine hayat veren Sarah Jessica Parker, dizinin son halkası And Just Like That'i nefret ederek izleyen seyircilere yanıt verdi. 14 Ağustos'ta yayımlanan finalin ardından New York Times'a konuşan Parker, eleştirileri çok da ciddiye almadığını söyledi.

"Böyle şeyler üzerine uzun süre kafa yormaya uygun bir yapım yok" diyen oyuncu şöyle devam etti:

Biz her zaman ilginç ya da gerçek hikayeler anlatmak için inanılmaz bir emek verdik. Sanırım gerçekten umursamıyorum. Çünkü dizi çok büyük bir başarı yakaladı ve seyirciyle kurduğu bağ çok anlamlı oldu.

Darren Starr tarafından yaratılan Sex and the City, 1998'de HBO'da yayımlanmaya başlamış ve kısa sürede kültürel bir fenomene dönüşmüştü. 

Parker'ın yanı sıra Kim Cattrall, Kristin Davis ve Cynthia Nixon'ın da rol aldığı dizi, 4 New Yorklu kadının hikayesini anlattı ve 6 sezon boyunca 50'den fazla Emmy adaylığı kazandı. 

İki sinema filmi ve Parker'ın canlandırdığı karaktere odaklanan bir gençlik dizisi de üreten marka, 2023'te And Just Like That'le Cattrall dışındaki ekibi yeniden bir araya getirdi.

Dizi, HBO Max'te yayımlandığında platformun en çok izlenen açılışına imza attı. Ancak sonraki sezonlarda hem izlenme oranları düştü hem de eleştirmenlerden olumsuz yorumlar aldı. Pek çok izleyici, yapımın eski temaları tekrar ettiğini, güncel olma çabasının ise yüzeysel kaldığını düşündü. Bazılarıysa her bölümdeki "utandırıcı" sahneleri görmek için nefret ederek izlemeyi tercih etti.

Üçüncü sezon finalinden sadece iki hafta önce HBO, dizinin 4. sezonla ekranlara dönmeyeceğini açıkladı. Final bölümünde Carrie, diziyi "bağımsız ve yalnız bir kadın" olarak noktalıyor. Yıllar boyunca inişli çıkışlı ilişkileri, ayrılıkları ve aşklarıyla tanınan karakterin "tek başına" kalması bazı hayranlarca tatmin edici bulunmadı.

Ancak Parker bu finali beğendiğini söylüyor. New York Times'ın "Carrie'nin kendi başına kalmasını beğendiniz mi?" sorusuna oyuncu, "Kesinlikle" diyerek şu yanıtı verdi:

Kendisini gayet iyi bir noktada görüyorum. Carrie için iyi bir kurgu oldu.

Sex and the City ve And Just Like That'in tüm bölümleri HBO Max'te izlenebiliyor.

Independent Türkçe, Variety, New York Times