WHO: Doğu Akdeniz’de 49 salgına müdahale ediyoruz

WHO Doğu Akdeniz Bölge Direktörü Ahmed al-Mandhari (WHO)
WHO Doğu Akdeniz Bölge Direktörü Ahmed al-Mandhari (WHO)
TT

WHO: Doğu Akdeniz’de 49 salgına müdahale ediyoruz

WHO Doğu Akdeniz Bölge Direktörü Ahmed al-Mandhari (WHO)
WHO Doğu Akdeniz Bölge Direktörü Ahmed al-Mandhari (WHO)

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Doğu Akdeniz Bölge Direktörü Ahmed al-Mandhari, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını en acil durum olmasına rağmen, diğer salgın hastalıklar, çatışmalar ve doğal afetler nedeniyle bölgede ağır kayıplar yaşandığına vurgu yaptı.

Mandhari, dün Cenevre’de WHO’nun yıllık Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, örgütün 130 milyondan fazla insanı yardıma muhtaç bırakan çatışmalar ve diğer acil durumların mücadeleye paralel olarak, Doğu Akdeniz bölgesinde yaklaşık 49 salgına müdahale ettiğini söyledi.

Pakistan, Somali ve Suriye’deki son krizlerin müdahale yetenekleri için zor bir sınav olduğuna ve bu krizlerden çıkarılan dersleri özümsemek için uzun zamanları olmadığına dikkat çeken Mandhari şunları ekledi;

Sağlık hizmetlerine yönelik şok edici derecede yüksek sayıda saldırı, insani yardım ofislerinin yağmalanması, sağlık ve insani yardım çalışanlarının ölümleri dahil olmak üzere Sudan’da son zamanlarda artan şiddet, karşılaştığımız zorlukların sadece son örneğidir.

Mandhari, koronavirüs salgını başladığından bu yana bölgede PCR kapasiteli laboratuvar sayısının 100 kat artması gibi bazı cesaret verici başarılar elde edildiğinin altını çizdi.

WHO’nun, UNICEF ve Afganistan’daki ortaklarıyla, Ağustos 2021’den bu yana Afganistan’da sağlık hizmetleri sunmaya devam ettiğini söyleyen Mandhari, “WHO’nun Dubai’deki lojistik merkezi, geçtiğimiz yıl 100’den fazla ülkeye 375 kez malzeme sevkiyatı yaptı” dedi.

Mandhari söz konusu açıklamasında ayrıca şu ifadeleri kullandı;

Pandemi sırasında elde edilen kazanımları rasyonelleştirmemiz ve sürdürmemiz gerekiyor. Ülke düzeyinde bazı muazzam kapasiteler oluşturuldu. Bunların yok olmasına izin vermemeliyiz. Kapsamlı, tüm tehlikeleri dikkate alan bir yaklaşımın benimsenmesi de dahil olmak üzere, acil durumları yönetme yaklaşımımızı daha da profesyonelleştirmeliyiz. Sağlıkta acil duruma hazırlık, müdahale ve dayanıklılık için Hükümetlerarası Müzakere Organı’nın çalışmaları gibi küresel ve bölgesel girişimlerden yararlanmamız gerekiyor. Yeni nesil acil durum liderlerini inşa etmeliyiz. Acil durumlarda liderlik konusundaki üç seviyeli programımız halihazırda yaklaşık 300 uzmanı eğitmiştir.

Mandhari, “Teknik kapasitelere, kaynaklara, politikalara ve planlara ek olarak, acil durum hazırlığının ve müdahalesinin güçlendirilmesi kültürel bir değişim gerektirir. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde o kültürü inşa ediyoruz” diye ekledi.



Yiyeceklerin yapısının tokluk hissinde rol oynayabileceği tespit edildi

Besin değeri aynı olan gıdaların hücre yapısındaki farklılıklar, tokluk hissinde kayda değer bir etki yaratabiliyor (Unsplash)
Besin değeri aynı olan gıdaların hücre yapısındaki farklılıklar, tokluk hissinde kayda değer bir etki yaratabiliyor (Unsplash)
TT

Yiyeceklerin yapısının tokluk hissinde rol oynayabileceği tespit edildi

Besin değeri aynı olan gıdaların hücre yapısındaki farklılıklar, tokluk hissinde kayda değer bir etki yaratabiliyor (Unsplash)
Besin değeri aynı olan gıdaların hücre yapısındaki farklılıklar, tokluk hissinde kayda değer bir etki yaratabiliyor (Unsplash)

Bilim insanları yiyeceklerin yapısının tokluk hissini etkileyebildiğini tespit etti. 

Obezite gibi hastalıkların artışında modern beslenme alışkanlıkları kritik bir rol oynuyor. Ultra işlenmiş gıdalar da bu sorunun temel nedenleri arasında sayılıyor.

Öte yandan bu yiyecekler genellikle yağ, şeker ve tuz gibi sağlığa risk teşkil ettiği bilinen besinleri de yüksek miktarda içeriyor. Uzmanlar gıdaların nasıl "işlendiğinin" gözden kaçabileceğini söylüyor.

Birleşik Krallık'taki Imperial College London ve Quadram Enstitüsü'nden araştırmacılar gıdaların yapısının, etkilerini nasıl değiştirdiğini anlamak üzere bir çalışma yürüttü.

Bulguları hakemli dergi Nature Metabolism'de yayımlanan çalışmada 10 sağlıklı yetişkin 4 günlüğüne bir kliniğe yerleştirildi. Katılımcılara beslenme sondası takılarak mide ve üst ince bağırsaklarından düzenli numune alındı. Böylece gıdaların nasıl sindirildiği ve bunun bağırsaktaki metabolizma sonucu ortaya çıkan maddeleri nasıl etkilediği değerlendirildi.

Katılımcılar, hücreleri kırılmış veya bütün haldeki nohut unundan yapılan lapalarla beslendi. Yani bir lapadaki nohutlar, geleneksel nohut unu yapımında olduğu gibi doğal hücre yapısı bozulacak şekilde işlenmişti. Diğerindeyse hücrelerin bozulmaması için farklı bir işlem uygulandı.

Araştırmacılar, besin değerleri birebir aynı olan bu gıdaların vücutta farklı etkilere yol açtığını gözlemledi. 

Hücre yapısı bozulan nohut unundan yapılan lapa, daha hızlı sindirilerek kandaki glikoz seviyesini, diğer lapaya kıyasla 2 ila 4 kat daha fazla yükseltti.

Parçalanmamış hücrelere sahip gıda ise daha yavaş sindirildi. Ayrıca iştahı bastırmasıyla bilinen GLP-1 ve PYY hormonları daha uzun süre boyunca salgılandı. Katılımcılar da daha uzun süre tokluk hissettiğini bildirdi. 

Çalışmanın çok az kişiyle yapılmış olması gibi önemli bir sınırlılığı var. Ancak bulgular obezite ve tip 2 diyabetle mücadelede, gıdaların yapısının kayda değer bir rol oynayabileceğine işaret ediyor.

Makalenin yazarlarından Gary Frost "Gıdaların yapısının değiştirilmesi, nihayetinde halkı tip 2 diyabet gibi kronik hastalıklardan korumaya katkı sağlayabilir ve bu araştırma bu yüzden çok heyecan verici" diyor.

Çalışmanın bir diğer yazarı Mingzhu Cai ise zayıflama iğnelerinin başarısına değinerek şu ifadeleri kullanıyor:

Ozempic gibi GLP-1 agonistleri hakkında çok fazla tartışma dönüyor. Doğal GLP-1 seviyeleri asla bu ilaçların dozuna ulaşmayacak olsa da nasıl ve nerede salındığını anlayarak vücudumuzun üretebileceği dozları artırma şansımız var.

Bulgular, gıdaların işlenme biçimindeki farklılıkların yalnızca tokluk hissini artırmakla kalmayıp daha sağlıklı sonuçlar da doğurabileceğini gösteriyor.

Independent Türkçe, Imperial College London, Quadram Enstitüsü, Nature Metabolism