ABD’den doğum kontrol haplarının reçetesiz satışına izin adımıhttps://turkish.aawsat.com/ya%C5%9Fam/sa%C4%9Fl%C4%B1k/4432896-abd%E2%80%99den-do%C4%9Fum-kontrol-haplar%C4%B1n%C4%B1n-re%C3%A7etesiz-sat%C4%B1%C5%9F%C4%B1na-izin-ad%C4%B1m%C4%B1
ABD’den doğum kontrol haplarının reçetesiz satışına izin adımı
Kongre üyeleri, doğum kontrol yöntemlerine erişim hakkı talep edilen gösteriye destek verdi. (AFP)
ABD perşembe günü, yaygın bir şekilde erişilebilmesi için ülkede ilk kez doğum kontrol haplarının reçetesiz satışına izin verdi.
AFP'nin haberine göre, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) Opill doğum kontrol hapının eczaneler, mahalle bakkalları ve süpermarketlerin yanı sıra elektronik mağazalardan da temin edilebileceğini duyurdu.
Birçok ülke doğum kontrol haplarının reçetesiz satışına izin verirken, ABD’de bu karar, kürtaj hakkının muhafazakârların kampanyalarında sertçe karşı çıktığı ve şu an birçok eyalette yasaklandığı bir dönemde geldi.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre ilaç firması yaptığı açıklamada, bu kararın ‘bir doktorun muayenehanesini ziyaret etmek zorunda kalmadan’ söz konusu doğum kontrol yöntemine erişime izin vererek engelleri azaltması’ gerektiğini kaydetti.
ABD Gıda ve İlaç Dairesi yetkilisi Patricia Cavazoni, “Belirtildiği şekilde kullanıldığında, günlük oral kontraseptifler güvenli ve istenmeyen gebelikleri önlemede şu an reçetesiz satılan kontraseptiflerden daha etkili” dedi.
Kısa bir süre önce Perrigo tarafından satın alınan HRA Pharma’nın doğum kontrol hapı ilk kez 1973 yılında bir doktor tarafından onaylanmıştı. Reçetesiz satış onayı, kadınların doktora gitmeden bu hapı alabilmelerinin önünü açıyor.
Çin’de bunama vakaları neden daha hızlı artıyor?https://turkish.aawsat.com/ya%C5%9Fam/5140978-%C3%A7in%E2%80%99de-bunama-vakalar%C4%B1-neden-daha-h%C4%B1zl%C4%B1-art%C4%B1yor
Bilim insanları, Çin'de Alzheimer hastalığıyla diğer demans türlerinin orantısız bir sağlık yükü oluşturduğu ve vaka oranlarının küresel ortalamadan daha hızlı arttığı uyarısını yaptı.
Çarşamba günü PLOS One adlı akademik dergide yayımlanan yeni araştırma, ülkede demansı mümkün olduğunca erken önlemek için acil ve etkili müdahalelerin uygulanması çağrısında bulunuyor.
Alzheimer ve diğer demans türleri, (ADD; Alzheimer Dissease and Demantia / Alzheimer Hastalığı ve Demans), dünya çapında artan oranlarla giderek daha ciddi bir nörolojik sağlık sorunu haline geliyor.
Ancak bilim insanları, özellikle Çin'deki bunamaların gerçek hastalık yükü ve risk faktörlerinin yeterince anlaşılmadığını söylüyor.
Mevcut çalışmada araştırmacılar, Dünya Bankası ve Dünya Sağlık Örgütü gibi kurumlar tarafından başlatılan halka açık veri tabanı Küresel Hastalık Yükü'nden (GBD) alınan, 30 yıldan uzun süreye yayılan küresel sağlık verilerini analiz etti.
Veri tabanı, 204 ülke ve bölgede 370’in üzerinde hastalık ve sağlık sorunuyla bunlara karşılık gelen 88 risk faktörü hakkında veri içeriyor.
1990'la 2021 arasındaki son analizlere dayanarak bilim insanları, Çin'de demans vakalarının üç katına, küresel vakalarınsa iki katına çıktığını tespit etti.
"ADD, küresel hastalık yükü en ağır hastalıklardan biri. Çin'de ve küresel olarak ADD'nin hastalık yükü 1990'dan 2021'e kadar yıldan yıla arttı" diye yazdılar.
Çalışmada, "2021'e gelindiğinde, Çin'in hastalık yükü üç kat artarken, küresel hastalık yükü iki katına çıktı" dendi.
ADD'nin 1990-2021 küresel hastalık yükü haritası. İki cinsiyet ve tüm yaşlar için 100 bin kişi başına düşen ölümlerdeki yıllık değişim (Liu, Geng., 2025, PLOS One)
Kısmen daha uzun yaşam süreleri nedeniyle kadınların erkeklere kıyasla demansın genel yükünü daha fazla taşıdığı tespit edildi.
Ancak araştırmacılar, erkeklerin bu hastalıktan ölüm oranlarının biraz daha yüksek olduğunu söylüyor.
Gelecek 15 yıl için eğilimleri tahmin eden bilim insanları, daha etkili müdahaleler yapılmadığı takdirde demans oranlarının özellikle Çin'de artmaya devam edeceği uyarısını yapıyor.
Araştırmacılar, diyabet gibi hastalıklardan kaynaklanan yüksek kan şekerinin Çin de dahil dünya genelinde demans için önde gelen risk faktörü olduğunu, bunu sigara ve yüksek vücut ağırlığının izlediğini söylüyor.
"Sigara, yüksek açlık kan şekeri düzeyleri ve yüksek vücut kitle indeksi, aralarında yüksek açlık plazma glukozunun baskın konuma sahip olduğu üç ana risk faktörü" diye yazdılar.
Bilim insanları Çin'de demans vakalarındaki artışın büyük ölçüde nüfus artışı ve değişen yaş demografisine bağlı olabileceğinden şüpheleniyor.
"Gelişen bir ülke olarak Çin, ekonomik dönüşüm ve yaşam tarzındaki büyük değişiklikler nedeniyle diyabet hastalarının sayısında önemli bir artış yaşadı" diye yazdılar.
Araştırmacılar, demans vakalarındaki artışı yavaşlatmak adına özellikle yaşlı yetişkinler arasında yüksek kan şekeri ve sigara kullanımının azaltılması için çaba gösterilmesi çağrısında bulunuyor.
Erken müdahalenin klinik hedeflerine ulaşmak için cinsiyete özgü risk faktörlerini hedef alan müdahalelere ihtiyaç duyulacağını belirtiyorlar.
