Öfke, stres ve yorgunluk: Aşırı sıcaklar psikolojimizi bozuyor

Yüksek sıcaklıklar davranış ve duyguları değiştiriyor

Yüksek sıcaklıklar akıl hastalığını artırıyor(Public Domain)
Yüksek sıcaklıklar akıl hastalığını artırıyor(Public Domain)
TT

Öfke, stres ve yorgunluk: Aşırı sıcaklar psikolojimizi bozuyor

Yüksek sıcaklıklar akıl hastalığını artırıyor(Public Domain)
Yüksek sıcaklıklar akıl hastalığını artırıyor(Public Domain)

ABD'nin Boston Üniversitesi'nden araştırmacılar tarafından yürütülen bir çalışma, aşırı sıcaklıkların duygu ve davranışlarda değişikliklere neden olduğunu ve öfke, saldırganlık, rahatsızlık, gerginlik ve yorgunluğu körükleyebileceğini belirterek, sıcaklığın ruh sağlığı üzerindeki etkileri nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri'nde acil servislere yapılan başvurularda yüzde 8'lik bir artış olduğunu ortaya koydu.

Şarku’l Avsat’ın JAMA Psychiatry dergisinden aktardığı yeni araştırmada, 2010-2019 yılları arasında Mayıs-Eylül ayları arasında psikiyatrik acil servislere yapılan yetişkin başvuruları analiz edildi.

Sıcaklıktaki değişim, ruh halini düzenleyen ana nörotransmitter olan serotonini etkileyerek mutluluk ve neşe seviyelerinin düşmesine, stres ve yorgunluk seviyelerinin artmasına neden oluyor.

Bu bağlamda, Amerikan Baylor Tıp Fakültesi Psikiyatri ve Davranış Bilimleri Uzmanı Prof. Dr. Asim Shah, üniversitenin web sitesinde yayınlanan bir açıklamada şunları söyledi: “Aşırı sıcaklar insanları hem zihinsel hem de fiziksel olarak etkiliyor ve kişinin çabuk heyecanlanmasına neden olabiliyor; Ancak etkisi bunun ötesine geçebilir. Özellikle de ruh sağlığı sorunları olan kişiler için bu durum daha belir hale geliyor” diyerek, sıcaktan ve ruh sağlığından en çok etkilenen gruplar arasında önceden psikolojik ve ruhsal sorunlardan muzdarip olan kişiler ile alkol gibi maddeleri kötüye kullananlardan stres, öfke ya da kaygıdan muzdarip kişilere kadar pek çok kişinin yer aldığını açıkladı: “Tüm ruhsal hastalık oranları sıcaklık artışıyla birlikte artar; çünkü daha fazla yorgunluk ve endişeye yol açar ve depresyon nöbetlerini şiddetlendirebilir.”

Kuraklık ve aşırı sıcaklık değişiklikleri de dahil olmak üzere iklim değişiklikleri, kirleticileri ve alerjenleri artırarak ve hava kalitesini bozarak olumsuz etkilere neden olabilir. Bu da depresyon, anksiyete ve travma sonrası stres bozukluğu gibi ruh sağlığı sorunlarının şiddetlenmesine yol açabilir.

Shah'a göre, dışarı çıkarken vücudu nemlendirerek ve başı kapalı tutarak yüksek sıcaklıklara maruz kalmaktan kaçınmak mümkün değilse: "Serinlemek için başınıza biraz su dökebilir, yapılması gerekenleri gölgede ve klimalı yerlerde yapabilirsiniz. İlaç kullanmaya gelince, bu konuda çok dikkatli olmamız gerektiği için bir doktora danışmakta fayda var.”



Zayıflama iğneleri, migren hastalarına umut oldu

Araştırmacılar diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti (Pexels)
Araştırmacılar diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti (Pexels)
TT

Zayıflama iğneleri, migren hastalarına umut oldu

Araştırmacılar diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti (Pexels)
Araştırmacılar diyabet tedavisinde yaygın olarak kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti (Pexels)

Rebecca Whittaker 

Yeni bir araştırmaya göre zayıflama iğneleri, migren hastalarının ağrısını yarı yarıya azaltabilir.

GLP-1 reseptör agonistleri diye de bilinen Ozempic ve Wegovy gibi ilaçlar, kan şekerini, iştahı ve sindirimi düzenleyen doğal hormonu taklit ederek çalışıyor.

Araştırmacılar diyabet tedavisinde sık kullanılan GLP-1 ilacı liraglutidin, migren sıklığını kayda değer derecede azaltma potansiyeli taşıdığını keşfetti.

Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi'ne göre, migren Birleşik Krallık'ta yaklaşık 6 milyon kişiyi etkiliyor. Üç gün sürebilen ataklar; ağrı, mide bulantısı, kusma, baş dönmesi ve ışığa, sese ve kokulara duyarlılığa neden olabiliyor.

Napoli Üniversitesi Baş Ağrısı Merkezi'nden araştırmacılar, obezite ve kronik migreni olan 26 yetişkine liraglutid ilacı verdi.

Sonuçları 2025 Avrupa Nöroloji Akademisi (European Academy of Neurology / EAN) Kongresi'nde sunulan çalışmada, ilacı alanların başının ayda ortalama 11 gün daha az ağrıdığı tespit edildi.

Katılımcılar ayrıca ilacı aldıktan sonraki sadece iki hafta içinde yaşam kalitesi, iş, eğitim ve sosyal işlevlerde anlamlı iyileşmeler yaşadı.

Baş araştırmacı Dr. Simone Braca, "Çoğu hasta ilk iki hafta içinde kendini daha iyi hissetti ve yaşam kalitesinde kayda değer bir iyileşme olduğunu bildirdi" diyor.

Kilo kaybı orta düzeyde ve istatistiksel açıdan anlamlı olmasa da bu fayda üç aylık gözlem süresi boyunca devam etti.

Kafa içi basıncındaki hafif artışların migren ataklarıyla bağlantılı olduğuna dair kanıtlar giderek artıyor.

Bu durum, beyin ve omuriliği çevreleyen beyin-omurilik sıvısının basıncının artmasından kaynaklanıyor. Basınç artışı, ciddi kafa travması, felç, beyin tümörü veya yüksek tansiyon nedeniyle meydana gelebiliyor.

Ancak beyin-omurilik sıvısı salgısını azaltan liraglutid gibi GLP-1 reseptör agonistlerinin, idiyopatik intrakraniyal hipertansiyon (İİH) tedavisinde etkili olduğu kanıtlandı.

Çalışmaya katılan hastalar, İİH'yi elemek için papilödem (kafa içi basıncındaki artış sonucu optik disk şişmesi) ve altıncı sinir felci taramasından geçti.

Dr. Braca ve meslektaşları, GLP-1 ilaçlarının, migrenin ardındaki kilit molekül olan CGRP (kalsitonin geni ile ilişkili peptid) salımını azaltabileceğine inanıyor.

Dr. Braca, "Bu ilaçların beyin-omurilik sıvısı basıncını düzenleyerek ve kafa içi venöz sinüslerin sıkışmasını azaltarak migreni tetikleyen kritik bir peptid olan, kalsitonin geniyle ilişkili peptidin (CGRP) salımını azalttığını düşünüyoruz" diyor.

Bu da kafa içi basınç kontrolünü yepyeni, farmakolojik olarak hedeflenebilir bir yol haline getirecektir.

Araştırma makalesinin yazarları, liraglutidin tip 2 diyabet ve obezitede kullanımının yerleştiği göz önüne alındığında, nörolojide ilaçın farklı amaçla kullanıldığı umut verici bir durumun yaşanabileceğini söylüyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news