Kancalı kurtlar tip 2 diyabete karşı koruma sağlıyor

Benzersiz bir klinik deney: Kancalı kurtlar tip 2 diyabete karşı koruma sağlıyor

Kancalı kurtlar tip 2 diyabete karşı koruma sağlıyor
TT

Kancalı kurtlar tip 2 diyabete karşı koruma sağlıyor

Kancalı kurtlar tip 2 diyabete karşı koruma sağlıyor

Kancalı kurtlara yakalanmak bilerek yapmanız gereken bir şey gibi görünmüyor. Ancak hastalar bu fikri kabul edebilirse sağlıkları büyük ölçüde fayda görebilir.

Bu konudaki ilk klinik deneyde, Avustralya’daki James Cook Üniversitesi’nden bilim insanlarından oluşan ekip, parazitlerin metabolik sağlıklarını iyileştirip iyileştiremeyeceğini görmek için gönüllülere kancalı kurt (Necator Americanus) larvaları aşıladı. İki yıllık çalışmaya 24 kişi katıldı. Deneyin başında hepsinde insülin direncinde artış görüldü. Araştırmacılar deneyin sonuna doğru, kancalı kurtlarla enfekte olanların, plasebo alanlara kıyasla insülin direnci verilerinde önemli bir düşüş gösterdiğini tespit etti.

Söz konusu bulgu, henüz bu uygulamayı tavsiye etmek için yeterli değil. Ancak bulgular, 2021’de yayınlanan, katılımcılara kancalı kurtlar bulaştıran ve bağırsaklarındaki mikrobiyomdan faydalandıklarını ortaya koyan çığır açıcı başka bir çalışmanın bulgularına eklendi.

Şarku’l Avsat’ın akademik bilim dergisi Nature Communications’dan aktardığına göre, bu bağlamda araştırmacılar, deneylerinin ‘kancalı kurt tedavisinin insülin direnci gibi metabolik sağlığın temel belirleyicilerini stabilize edebileceği veya iyileştirebileceği ilkesine dair kanıt’ sağladığını belirtti.

Kancalı kurtlar gibi parazit solucanlar, insanlık tarihinin büyük bir bölümünde insanların içinde yaşadı. Bazılarının enfeksiyonu sağlığımızı tehlikeye atabilirken, diğerleri varlığını zar zor belli eder ve hatta bazı iyilikler bile sağlayabilir.

Son yıllarda bilim adamları, helmintlerin endemik olduğu yerlerde insanların daha az metabolik ve inflamatuar hastalık bildirdiğini fark etti.

Bunun yanı sıra, son araştırmalar, insanların ‘kurtlardan arındırılması’ durumunda insülin direncinin aniden arttığını tespit etti. Böyle bir durum, tip 2 diyabet ve kalp-damar hastalıkları gibi metabolik sorunların gelişimi için risk oluşturuyor.

Yeni deney, katılımcılara sınırlı bir süre için kancalı kurtlar bulaştıran dünyadaki ilk deneylerden birini temsil ediyor.

Başlangıçta çalışmaya 40 yetişkin gönüllü dahil edildi ve bunların tümü insülin direnci konusunda nispeten yüksek oranlara sahipti.

Deneyi tamamlayan 24 yetişkine ya plasebo ya da 20 ya da 40 enfektif kancalı kurt larvası aşılandı. Ne hastalar ne de araştırmacılar hangi tedavinin kime verildiğini bilmiyordu. Kancalı kurt enfeksiyonu olan kişilerde şişkinlik, bulantı, kusma, kabızlık veya ishal gibi hafif ila orta dereceli bağırsak sorunları yaygındı. Ancak semptomlar yönetilebilirdi. Sadece üç kişi, rahatsız hissederek deneyi terk etti.

Bir yıl süren düzenli fiziksel ve ruhsal sağlık kontrollerinin ardından, kancalı kurtla enfekte olan katılımcılardan oluşan grup, HOMA-IR adı verilen bir insülin direnci değerlendirmesinde önemli ölçüde daha düşük bir sonuç gösterdi. 20 kancalı kurt larvası alanların sonuçları 3,0 birimden sadece 1,8’e düştü. Daha fazla larva ile enfekte olanların insülin direnci sonuçları yalnızca 2,4’ten 2,0’a düştü.

Baş araştırmacı Dr. Doris Pierce “Bu düşük HOMA-IR değerleri, katılımcıların insülin direncinde önemli iyileşmeler yaşadığını gösteriyor; bu, hem klinik hem de istatistiksel olarak anlamlı bir bulgu oldu. Ancak hâlâ ayrıştırılması gereken pek çok bilinmeyen var. Örneğin kancalı kurtlar insan metabolizmasını nasıl etkiliyor? Neden daha yüksek dozda kancalı kurt insülin direncini doğrusal bir şekilde iyileştirmesin? Bu ilk denemenin örneklem büyüklüğü bu soruları cevaplamak için çok küçük” ifadelerini kullandı.

Çalışma ekibi şu anda bu konuyu daha fazla araştırmak için geniş çaplı uluslararası bir çalışma düzenlemeye hazırlanıyor.



Bunamanın 6 önemli nedeni: Bunları engellemek için ne yapılmalı?

Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)
Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)
TT

Bunamanın 6 önemli nedeni: Bunları engellemek için ne yapılmalı?

Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)
Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)

Bilim insanları demans veya bunama vakalarının yarısının önlenebileceğini söylüyor. 

Alzheimer'ın da içinde yer aldığı nörodejeneratif hastalıklar grubunu ifade eden bunama; hafıza, dil ve düşünce becerilerinde gerilemeyle kendini gösteriyor. 

Bu rahatsızlıklar genellikle yaşlanmayla ortaya çıksa da uzmanlar pek çok vakanın engellenebileceğini görüşünde. 

Oxford Üniversitesi'nde demans üzerine çalışan Prof. David Smith'in yer aldığı bir çalışmada, 344 binden fazla kişinin verisi 15 yıl boyunca takip edilerek bunamaya yol açan 6 temel risk faktörü belirlendi. 

Araştırmacılar bunamayı engellemek için yaşam tarzı, sağlık geçmişi, fiziksel göstergeler, sosyoekonomik durum, sosyal-psikolojik faktörler ve yaşanılan çevreye odaklanılması gerektiği sonucuna vardı. 

Bu faktörlerin orta seviyeye çekilmesinin bunama vakalarının yüzde 43'ünü, iyi seviyede olmasının da yüzde 73'ünü engelleyebileceği tespit edildi. 

Uzmanlar özellikle sağlıksız bir yaşam tarzının, bunamanın ortaya çıkmasında önemli bir rol oynadığının altını çiziyor. 

Dünyanın önde gelen bunama uzmanlarının yürüttüğü başka bir araştırmada da benzer faktörler öne çıkıyor.

Depresyon, diyabet ve yüksek seviye kötü kolesterol gibi sağlık etkenlerinin yanı sıra eğitim durumu, hava kirliliğine maruz kalma ve sosyal izolasyon temel risk faktörleri arasında görülüyor.

Araştırmacılar çocukluktan itibaren bu etmenlere dikkat edilmesinin, vakaların yüzde 45'inin önüne geçebileceği sonucuna vardı. 

Diğer yandan hayatın ileri dönemlerinde de gerekli adımları atmanın fayda sağladığı tahmin ediliyor.

University College London'dan çalışmanın yazarlarından Prof. Gill Livingston "Dünya genelinde pek çok kişi bunamanın kaçınılmaz olduğuna inanıyor ancak durum öyle değil" diyerek ekliyor:

Riske daha uzun süre maruz kalmanın daha büyük bir etkiye sahip olduğuna dair artık daha güçlü kanıtlara sahip olsak da harekete geçmek için asla çok erken ya da çok geç olmadığını da vurgulamak gerekiyor.

Uzmanlar yaşam tarzında yapılacak değişikliklerin bunamayı engelleyebileceğini veya geciktirebileceğini belirtiyor. 

Prof. Livingston şu tavsiyede bulunuyor:

Düzenli egzersiz, sigara içmeme, orta yaşta (örgün eğitim dışında) bilişsel aktiviteyi canlı tutma ve aşırı alkolden kaçınmak gibi sağlıklı bir yaşam tarzı sadece bunama riskini azaltmaz, aynı zamanda bunama başlangıcını da geciktirebilir.

Prof. Livingston özellikle pek hareket etmeyenlerin, en azından yürüyüş yapmaya başlayarak egzersizi hayatlarının parçası haline getirmesini öneriyor.

Yapılan başka çalışmalarda da Akdeniz diyetinin bunama riskini azaltabildiğine dair bulgular ediniliyor.

Bitki ağırlıklı Akdeniz diyeti kabuklu yemişler, kepekli tahıllar ve balık da içeriyor. Özellikle kırmızı et çok az tüketilirken, yağ kaynağı olarak zeytinyağı tercih ediliyor.

Bilim insanları, meyve ve sebzelerdeki antioksidan sayesinde bu beslenme biçiminin bunama riskini azalttığını düşünüyor.

Uzmanlar ayrıca görme ve duyma becerilerindeki gerileme de bunamayla ilişkilendirildiği için işitme cihazları gibi aygıtlara kolay ulaşılabilmesi gerektiğini vurguluyor. 

Birleşik Krallık merkezli Alzheimer Derneği'nden Fiona Carragher, alkol ve egzersiz gibi faktörlerin kişinin kontrolünde olduğunu ancak eğitim eşitsizliği ve hava kirliliği gibi sorunların toplumsal ölçekte çözülmesi gerektiğini söylüyor.

Independent Türkçe, Jerusalem Post, Guardian, Nature Human Behavior, The Lancet, Alzheimer Derneği