Olumsuzluklar beyni geri dönülmez şekilde değiştiriyor

Olumsuz olaylar ve faktörler beyin fonksiyonlarını geri dönülmez bir şekilde değiştiriyor

Olumsuzluklar beyni geri dönülmez şekilde değiştiriyor
TT

Olumsuzluklar beyni geri dönülmez şekilde değiştiriyor

Olumsuzluklar beyni geri dönülmez şekilde değiştiriyor

Hollandalı araştırmacılar, olumsuz olayların ve zor durumların beyin fonksiyonlarını geri dönülmez şekilde değiştirdiği konusunda uyarıda bulunuyor.

Bu bulguya, Hollanda’nın Nijmegen Üniversitesi’ndeki araştırmacıların 25 yaşında 169 kişiye ilişkin verileri içeren bir çalışması ile ulaşıldı. Şarku’l Avsat’ın bulguları yayınlayan Nature Neuroscience dergisinden aktardığına göre çalışmada annenin hamilelik sırasında sigara içmesi, doğum sırasındaki komplikasyonlar, istismar vakaları ve kaza geçirme gibi olumsuz faktörlerin veya olayların sinir sistemlerinin gelişimi üzerindeki etkisi değerlendirildi.

Araştırmacılar ayrıca katılımcıların ilk beyin taramasını 25 yaşında, sonraki taramayı ise 33 yaşında gerçekleştirdiler ve karşılıklı bağlantıları belirlemek için makine öğrenimini kullandılar.

Sonuçlar, beyinde, olumsuz etki ile ilişkili spesifik kısmi özelliklerle birlikte morfometrik değişikliklerin (şekil ve boyut) yaygınlığını gösterdi. Bu durum, 33 yaşında 114 kişide ve 22 yaşında 115 kişilik bağımsız bir grupta tespit edildi.

Araştırmacılar, bu bulguların zihinsel bozuklukların erken aşamada tespit edilmesine yardımcı olacağını ve bunun da hastaların hastalığın erken aşamalarında daha etkili bir şekilde tedavi edilmesine olanak sağlayacağını umuyor.



Pankreas tümörlerine yeni teşhis yöntemi: Kertenkele tükürüğü

Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)
Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)
TT

Pankreas tümörlerine yeni teşhis yöntemi: Kertenkele tükürüğü

Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)
Gila canavarının zehri, ağrı, mide bulantısı ve kusmaya neden olabiliyor (AFP)

Zehirli bir kertenkelenin tükürüğü, saptanması zor pankreas tümörlerinin tespit edilmesinde kullanılabilir. 

Temel işlevlerinden biri insülin üretmek olan pankreasta bu görevi üstlenen hücrelerde zaman zaman bozulmalar meydana gelerek insülinoma denen tümörler oluşuyor.

Nadir görülen bu tümörler genellikle iyi huylu oluyor. Ancak kan şekeri seviyesinin düşmesine bağlı olarak kişinin bayılmasına veya nöbet geçirmesine yol açabiliyor.

Uzmanlar çok küçük olsalar bile bir an önce çıkarılmaları gerektiğini söylüyor. Ancak mevcut yöntemlerle bu tümörleri bulmak epey zorlu bir iş.

Hollanda'daki Radboud Üniversitesi Tıp Merkezi'nden Martin Gotthardt "Tümörün nerede olduğu bilinmiyorsa cerrahlar onu bulana kadar pankreası keserdi" diyerek ekliyor: 

Günümüzde insülinoma tespit edilemediği takdirde hastalar ameliyat edilmiyor çünkü doktorlar pankreasın tamamını çıkarmak istemiyor.

Gotthardt ve ekip arkadaşlarının Journal of Nuclear Medicine adlı hakemli dergide yayımlanan çalışmasına göre Gila canavarı adlı kertenkele bu sorunu çözmede büyük potansiyele sahip.

ABD ve Meksika'da yaşayan Gila canavarı, genellikle ölümcül olmayan bir zehir salgılıyor.

Kertenkelenin tükürüğündeki bir protein daha önce laboratuvarda işlemden geçirilerek diyabet tedavisinde kullanılmıştı. Sözkonusu protein pankreastaki reseptörlere bağlanarak insülin üretmelerini sağlıyor. 

Bilim insanları bundan yola çıkarak aynı proteinin insülinomaları da tespit etmeye yarayıp yaramayacağını araştırmaya koyuldu. 

İlk çalışmalarda radyoaktif bir molekül eklenen protein tümörü saptamasına karşın düşük kan şekeri ve mide bulantısı gibi yan etkilere yol açtı.

Yeni çalışmayı yürüten ekipse başka bir molekül ekleyerek yan etkileri büyük ölçüde ortadan kaldırdı. 

Kan şekeri düşük olan 69 kişide yeni yöntemi test eden bilim insanları, yüzde 95 oranında başarıyla tümörleri saptayabildiğini buldu. Buna karşılık mevcut taramalar yüzde 65 civarında başarı gösteriyor. 

Tümörler tespit edildikten sonra hastaların vücudundan başarıyla çıkarıldı.

Makalenin başyazarı Marti Boss, "Yeni taramanın diğer tüm taramaların yerini alabileceğine inanıyoruz" diyerek ekliyor:

Bazıları onlarca yıldır hasta olmasına rağmen bu hastaların hepsi ameliyattan sonra tamamen iyileşti.

Independent Türkçe, Science News, Popular Science, Journal of Nuclear Medicine