10 saniye tek ayak üzerinde duramayanlar dikkat: Ölüm riski yüzde 84 artıyor

"Bu basit test, rutin sağlık kontrollerine dahil edilmeli"

Sağlık durumu iyi olmayan kişilerde denge problemleri sık görülüyor (Independent Türkçe / Midjourney)
Sağlık durumu iyi olmayan kişilerde denge problemleri sık görülüyor (Independent Türkçe / Midjourney)
TT

10 saniye tek ayak üzerinde duramayanlar dikkat: Ölüm riski yüzde 84 artıyor

Sağlık durumu iyi olmayan kişilerde denge problemleri sık görülüyor (Independent Türkçe / Midjourney)
Sağlık durumu iyi olmayan kişilerde denge problemleri sık görülüyor (Independent Türkçe / Midjourney)

Yeni bir araştırma, orta ve ileri yaşlarda tek ayak üzerinde 10 saniye duramayan kişilerin 10 yıl içinde ölme ihtimalinin iki kat fazla olduğunu ortaya koydu.

Hakemli bilimsel dergi British Journal of Sports Medicine'de yayımlanan araştırmada ilk olarak 1994'te kurulan CLINIMEX veritabanının kayıtları kullanıldı. Bu veritabanında kayıtlı bireylerin sağlık durumu ve egzersiz faaliyetleri arasındaki ilişki yıllardır takip ediliyor.

Yeni araştırmadaysa 2009 ve 2020 arasında takip edilen ve 1702 katılımcıdan oluşan bir grup değerlendirildi.

Kontrol muayenelerine çağrılan bu katılımcılardan herhangi bir destek almadan 10 saniye boyunca tek ayak üzerinde durmak da dahil olmak üzere bir dizi hareketi yapmaları istendi.

Katılımcılar testler sırasında bir ayağını kaldırarak yerde sabit duran bacağının arkasına yerleştirdi

Araştırma ekibi kendi geliştirdikleri bu teste tek bacaklı duruş (one-legged stance / OLS) adını verdi.

Grubun beşte birinin testte başarısız olduğu görüldü. Üstelik başarısızlıkla yaş arasında da kolerasyon vardı.

Testi geçememe ihtimali, 51-55 yaşlarından itibaren 5 yıllık aralıklarla ikiye katlanıyor gibi görünüyordu.

Araştırmacılar bu grubu ortalama 7 yıl boyunca takip etti. Katılımcıların yüzde 7'si bu süre içinde hayatını kaybetti.

Ölümlerin yüzde 32'si kanserden, yüzde 30'u kalp-damar rahatsızlıklarından, yüzde 9'u solunum yolu hastalıklarından ve yüzde 7'si de Kovid-19 komplikasyonlarından kaynaklandı.

OLS testinde başarısız olanlar arasında ölüm oranı yüzde 17,5 olarak belirlendi. Testi geçebilenlerde bu oran yüzde 4,5'ti.

Araştırmacılar yaş, cinsiyet ve sağlık durumlarını hesaba katarak 10 saniyelik OLS testini tamamlayamayanların 10 yılda herhangi bir nedenden dolayı ölüm riskinin yüzde 84 arttığını belirledi.

Testi geçemeyenlerin sağlık durumu genel olarak daha kötü seyrediyordu: Tip 2 diyabet, başarısız olan grupta üç kat fazlaydı. Obezite, yüksek tansiyon, sağlıksız yağ profilleri ve/veya kalp hastalığı oranı da daha yüksekti.

Makalenin başyazarı Dr. Claudio Gil Araujo, bu testin rutin sağlık kontrollerinde uygulanması gerektiğini düşünüyor.

IFL Science'a konuşan bilim insanı, "51 ve 75 yaş arası kişilerin genel olarak sağlık kontrollerine gitmesini öneririm" ifadelerini kullandı:

Konsültasyona boy, kilo ve kan basıncı ölçümleriyle birlikte 10 saniyelik OLS testi de dahil edilmeli. Bu çok basit bir yöntem.

Independent Türkçe



Çin’de bunama vakaları neden daha hızlı artıyor?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT

Çin’de bunama vakaları neden daha hızlı artıyor?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Bilim insanları, Çin'de Alzheimer hastalığıyla diğer demans türlerinin orantısız bir sağlık yükü oluşturduğu ve vaka oranlarının küresel ortalamadan daha hızlı arttığı uyarısını yaptı.

Çarşamba günü PLOS One adlı akademik dergide yayımlanan yeni araştırma, ülkede demansı mümkün olduğunca erken önlemek için acil ve etkili müdahalelerin uygulanması çağrısında bulunuyor.

Alzheimer ve diğer demans türleri, (ADD; Alzheimer Dissease and Demantia / Alzheimer Hastalığı ve Demans), dünya çapında artan oranlarla giderek daha ciddi bir nörolojik sağlık sorunu haline geliyor.

Ancak bilim insanları, özellikle Çin'deki bunamaların gerçek hastalık yükü ve risk faktörlerinin yeterince anlaşılmadığını söylüyor.

Mevcut çalışmada araştırmacılar, Dünya Bankası ve Dünya Sağlık Örgütü gibi kurumlar tarafından başlatılan halka açık veri tabanı Küresel Hastalık Yükü'nden (GBD) alınan, 30 yıldan uzun süreye yayılan küresel sağlık verilerini analiz etti.

Veri tabanı, 204 ülke ve bölgede 370’in üzerinde hastalık ve sağlık sorunuyla bunlara karşılık gelen 88 risk faktörü hakkında veri içeriyor.

1990'la 2021 arasındaki son analizlere dayanarak bilim insanları, Çin'de demans vakalarının üç katına, küresel vakalarınsa iki katına çıktığını tespit etti.

"ADD, küresel hastalık yükü en ağır hastalıklardan biri. Çin'de ve küresel olarak ADD'nin hastalık yükü 1990'dan 2021'e kadar yıldan yıla arttı" diye yazdılar.

Çalışmada, "2021'e gelindiğinde, Çin'in hastalık yükü üç kat artarken, küresel hastalık yükü iki katına çıktı" dendi.

y6u78ı9
ADD'nin 1990-2021 küresel hastalık yükü haritası. İki cinsiyet ve tüm yaşlar için 100 bin kişi başına düşen ölümlerdeki yıllık değişim (Liu, Geng., 2025, PLOS One)

Kısmen daha uzun yaşam süreleri nedeniyle kadınların erkeklere kıyasla demansın genel yükünü daha fazla taşıdığı tespit edildi.

Ancak araştırmacılar, erkeklerin bu hastalıktan ölüm oranlarının biraz daha yüksek olduğunu söylüyor.

Gelecek 15 yıl için eğilimleri tahmin eden bilim insanları, daha etkili müdahaleler yapılmadığı takdirde demans oranlarının özellikle Çin'de artmaya devam edeceği uyarısını yapıyor.

Araştırmacılar, diyabet gibi hastalıklardan kaynaklanan yüksek kan şekerinin Çin de dahil dünya genelinde demans için önde gelen risk faktörü olduğunu, bunu sigara ve yüksek vücut ağırlığının izlediğini söylüyor.

"Sigara, yüksek açlık kan şekeri düzeyleri ve yüksek vücut kitle indeksi, aralarında yüksek açlık plazma glukozunun baskın konuma sahip olduğu üç ana risk faktörü" diye yazdılar.

Bilim insanları Çin'de demans vakalarındaki artışın büyük ölçüde nüfus artışı ve değişen yaş demografisine bağlı olabileceğinden şüpheleniyor.

"Gelişen bir ülke olarak Çin, ekonomik dönüşüm ve yaşam tarzındaki büyük değişiklikler nedeniyle diyabet hastalarının sayısında önemli bir artış yaşadı" diye yazdılar.

Araştırmacılar, demans vakalarındaki artışı yavaşlatmak adına özellikle yaşlı yetişkinler arasında yüksek kan şekeri ve sigara kullanımının azaltılması için çaba gösterilmesi çağrısında bulunuyor.

Erken müdahalenin klinik hedeflerine ulaşmak için cinsiyete özgü risk faktörlerini hedef alan müdahalelere ihtiyaç duyulacağını belirtiyorlar.

Independent Türkçe