Yüksek tansiyon için değiştirilebilir 5 risk faktörühttps://turkish.aawsat.com/ya%C5%9Fam/sa%C4%9Fl%C4%B1k/4556066-y%C3%BCksek-tansiyon-i%C3%A7in-de%C4%9Fi%C5%9Ftirilebilir-5-risk-fakt%C3%B6r%C3%BC
Yüksek tansiyon için değiştirilebilir 5 risk faktörü
Yüksek tansiyon, kalp hastalığı için en büyük risk faktörlerinden biridir. Yüksek tansiyon arterlerdeki ve diğer kan damarlarındaki kanın kuvveti çok yüksek olduğunda meydana geliyor ve hasara yol açar. Tedavi edilmemesi durumunda ise yalnızca kalbinizi etkilemekle kalmayarak, aynı zamanda böbreklerinizde ve beyninizde de pek çok soruna neden olabilir.
Yüksek tansiyon geliştirme riskinizi artırabilecek birçok faktör var. Bu hem değiştirilebilir hem de değiştirilemeyen risk faktörlerini kapsar. Değiştirilebilir faktörler gerekli önlemlerin alınmasıyla önlenebilirken, değiştirilemeyen risk faktörleri yaş ve aile öyküsünü içerdiği için önlenemez. Ancak kontrol edebileceğiniz faktörleri değiştirerek riskinizi azaltacak adımlar atabilirsiniz.
Şarku’l Avsat’ın tıbbi site Onlymyhealth’ten aktardığına göre, Shalimar Bagh’daki Max Süper Özel Hastanesi, Kardiyoloji Direktör Yardımcısı Dr. Chandrashekhar, kontrolünüzde olan 5 değiştirilebilir risk faktörü olduğunu söylüyor.
Kan basıncı milimetre cıva (mmHg) cinsinden ölçülür ve iki yönü vardır. Bunlardan biri sistolik basınçtır. Bu daha yüksek sayıdır ve kalp kasılıp arterlere kan pompaladığında arterlerdeki basıncı temsil eder. Diğeri diyastolik basınçtır ve kalp atımlar arasında dinlenme halindeyken arterlerdeki basıncı temsil eder.
Şarku’l Avsat’ın Amerikan Kalp Derneği’nden (AHA) aktardığına göre, göre normal kan basıncı, sistolik kan basıncının 120 mmHg’den az ve diyastolik kan basıncının 80 mmHg’den düşük olması anlamına gelir. Sistolik basıncınız 130 mmHg veya daha yüksekse ve/veya diyastolik basıncınız 80 mmHg veya daha yüksekse, bu yüksek tansiyon olarak kabul edilir.
Yüksek tansiyonun değiştirilebilir risk faktörleri
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, dünya çapında 30-79 yaş arası tahmini 100,28 milyar yetişkinin hipertansiyonu var ve bunların yüzde 46’sı bu duruma sahip olduğunun farkında değil. Hipertansiyonu olan her 5 yetişkinden yalnızca 1’i tıbbi kontrol altındadır.
Dr. Chandrashekhar “Hipertansiyonun önlenmesi çok önemli zira kalp hastalığı gibi ciddi sağlık komplikasyonlarının riskini önemli ölçüde azaltır” ifadelerini kullandı.
Uzman “Yaşam tarzı değişiklikleri ve tıbbi yönetim yoluyla sağlıklı kan basıncı seviyelerini koruyarak bireyler genel refahlarını koruyabilir ve yaşam kalitelerini artırabilirler” ifadeleri de sözlerine ekledi. Önleyebileceğiniz yüksek tansiyon risk faktörleri arasında şunlar yer alır:
Sağlıksız diyet
Yüksek tansiyona katkıda bulunduğundan çok fazla tuz, doymuş yağ ve kolesterol tüketiminden kaçınılması ve bunun yerine yeterli miktarda meyve, sebze ve tam tahıl tüketilmesi gerekiyor.
Obezite ve fiziksel aktivite eksikliği
Düzenli egzersiz yapmadan hareketsiz bir yaşam tarzı sürdürmek, yüksek tansiyona yakalanma riskini artırabilir. Bu nedenle düzenli egzersiz yapılmalı ve fiziksel olarak aktif olunması gerekir.
Aşırı alkol tüketimi
Aşırı alkol tüketimi kan basıncını yükseltebilir. Alkol alımını önerilen düzeylerde sınırlamak önemlidir.
Tütün kullanımı
Sigara ve tütün kullanımı kan damarlarına zarar verebilir ve yüksek tansiyon riskini artırabilir.
Stres
Kronik stres ve bunun etkili bir şekilde yönetilememesi, zamanla yüksek tansiyona katkıda bulunabilir.
Kan basıncı değerlerinin dalgalanabileceğini göz önünde bulundurarak, tek bir yüksek sonucun mutlaka hipertansiyonunuz olduğu anlamına gelmediğini unutmayın. Farklı zamanlarda birden fazla ölçüm yaptırmanız gerekir ve eğer sürekli olarak çok yüksekse, ileriye yönelik bir yol planlamak için bir sağlık uzmanıyla görüşmeniz gerekir. Kontrolünüzde olan değişiklikleri yaparak bu durumu önlemeye çalışmanız önemlidir.
2026 yılına akıllı ve sağlıklı kararlarla girin... Zihninizi ve bedeninizi güçlendirecek 10 kararhttps://turkish.aawsat.com/ya%C5%9Fam/5224649-2026-y%C4%B1l%C4%B1na-ak%C4%B1ll%C4%B1-ve-sa%C4%9Fl%C4%B1kl%C4%B1-kararlarla-girin-zihninizi-ve-bedeninizi-g%C3%BC%C3%A7lendirecek
2026 yılına akıllı ve sağlıklı kararlarla girin... Zihninizi ve bedeninizi güçlendirecek 10 karar
Küresel istatistik şirketi Statista’nın, Alman ve Amerikalılardan oluşan bir örnekleme yeni yıl kararlarını sorması üzerine, katılımcıların her yıl tekrarlanan geleneksel yanıtlar verdiği görüldü. En çok dile getirilen hedefler arasında daha fazla para biriktirmek, spora daha fazla zaman ayırmak, sağlıklı beslenmek ve kilo vermek yer aldı.
Peki, en güncel bilimsel ve tıbbi araştırmalara göre 2026 yılında hangi sağlık trendlerinin öne çıkması bekleniyor?
Kanının derinliklerine in
Yıllık rutin kan tahlilleri artık genel tabloyu görmek için yeterli sayılmıyor. Uzmanlar, kolesterol, şeker ve D vitamini düzeylerinin ölçülmesinin ötesine geçilmesini öneriyor. Gelişmiş testler; insülin direnci, iltihaplanma, metabolik göstergeler ve hatta genetik risklerin değerlendirilmesini de kapsıyor. Bu kapsamlı analizlerin, beslenme düzeni ve yaşam tarzında kronik hastalıkları önlemeye yardımcı olacak uygun değişikliklerin yapılmasını sağlayabileceği belirtiliyor.
Gelişmiş kan testleri daha popüler hale gelecek. (Reuters)
Ozempic, kardeşleri ve kuzenleri
Ozempic, Wegovy ve Mounjaro gibi kilo vermek isteyenlerin yakından takip ettiği ilaçlara, sağlık sektöründe yeni rakiplerin çıkması bekleniyor. Ancak bu rekabet, Ozempic ve benzerlerinin de dahil olduğu ‘peptit’ ailesinin sınırları içinde kalacak. 2026 yılında, özellikle büyüme hormonu salınımını uyaran ve metabolizmayı düzenleyen farklı peptit türlerinin ilaç pazarına güçlü bir giriş yapacağı öngörülüyor.
Yeni yılda kas gelişimini destekleyen, yaşlanma karşıtı etkiler sunan ve bağışıklık sistemini güçlendiren peptitlere yönelik ilginin artması bekleniyor. Büyük ilaç üreticilerinin tahminlerine göre, küresel peptit pazarının değeri 2024’te 224 milyar dolar seviyesindeyken, 2030 yılına kadar 260 milyar dolara ulaşacak.
Kaslar gösteriş için değil, sağlık içindir
Bilimsel çalışmalara göre, sağlıklı bir bedenin temelinde sağlıklı kas yapısı yer alıyor. Araştırmalar, kas erimesinin yalnızca yaşlanmanın bir sonucu olmadığını, 30’lu yaşlardaki bireylerde dahi görülebildiğini ortaya koyuyor.
Estetik nedenlerle değil, sağlık nedenleriyle kaslarınızı koruyun. (AFP)
Kas kütlesindeki azalmanın, insülin direncini artırdığı, metabolik esnekliği azalttığı ve uzun vadede yüksek tansiyon ile diyabet riskini yükselttiği belirtiliyor. Bu nedenle, egzersiz ve yeterli protein tüketimi yoluyla yağsız ve güçlü bir kas kütlesinin korunmasının, artık yalnızca estetik kaygılarla değil, sağlık açısından önem taşıdığı vurgulanıyor.
Düşmanınızı tanıyın: işlenmiş gıdalar
Springer Nature bilim grubunun kısa süre önce yayımladığı bir araştırmaya göre, işlenmiş gıdalar tüketmek ölüm riskini yüzde 15 oranında artırıyor. ABD Ulusal Tıp Kütüphanesi ise işlenmiş gıdalara dayalı beslenmenin bilişsel gerileme riskini yüzde 28 yükselttiğine dikkat çekiyor.
İşlenmiş gıdalara dayalı bir beslenme, zihinsel gerileme riskini artırır. (Reuters)
Uzmanlara göre çözüm, meyve, sebze, tam tahıllar ile işlenmemiş et ve balık gibi doğal haline en yakın gıdalara yeniden yönelmekten geçiyor. Buna karşılık, cips, gazlı içecekler, şekerli kahvaltılık gevrekler, hazır noodlelar, tavuk nuggetları ve sosisli sandviç gibi işlenmiş ürünlerden mümkün olduğunca uzak durulması öneriliyor.
Beyninizi sağlıklı tutun
Kovid-19 salgını, özellikle gençler arasında hafıza zayıflığı, odaklanma sorunları ve zihinsel dağınıklık vakalarının artmasıyla beynin ne kadar kırılgan olduğunu ortaya koydu. Uzmanlara göre, zihni ve beyni koruma ihtiyacı her zamankinden daha fazla önem kazanmış durumda. Bu kapsamda, beyin hacminin korunması, beyaz maddenin sağlığının sürdürülmesi ve nörolojik iltihapların azaltılması öne çıkan hedefler arasında yer alıyor.
Beyin sağlığını korumak 2026 için öncelikli bir konu (Pixabay)
Koruyucu önlemlerin bir bölümünün beslenmeyle ilişkili olduğuna dikkat çekiliyor. Yoğurttaki probiyotikler, tahıllardaki lifler, sarımsak ve kırmızı meyveler gibi gıdaların beyin sağlığına katkı sağladığı belirtiliyor. Bunun yanı sıra, ashwagandha, rhodiola ve ginseng gibi bazı besin takviyelerinin de bu alanda destekleyici rol oynayabileceği ifade ediliyor.
Bu nedenle, yeni yıl kararları arasına bilişsel eğitime yönelik uygulamalara yatırım yapılmasının da eklenmesi öneriliyor. Uzmanlar, çoğunlukla hafızayı teşvik eden oyunlara dayanan bu uygulamaların yanı sıra, beyin performansını ve toparlanmasını izleyebilen akıllı saatler gibi giyilebilir teknolojilerin de giderek daha fazla ilgi gördüğünü belirtiyor.
Sağlıklı uyku
2026 yılı, ‘Erken yat, erken kalk; sağlığın yerini bulsun’ anlayışına dönüşün yılı olabilir. Artık sadece erken yatmak için bir davete katılmamayı tercih etmek utanılacak bir durum olarak görülmüyor. Özellikle Z kuşağının, kaliteli uykunun bir lüks değil, bir öncelik olduğunun daha fazla farkında olduğu belirtiliyor.
2026, erken yatmanın önemi konusunda farkındalık yılı olabilir. (Pexels)
Uyku kalitesini izleyen akıllı elektronik cihazların yaygınlaşmasıyla birlikte bu alanda kontrol sağlamak da kolaylaştı. 2026’da yapay zekâ destekli bu teknolojilerin daha fazla gündeme gelmesi bekleniyor. Söz konusu sistemlerin, uyku sırasında solunum kesintilerini azaltmaya yardımcı olması ya da kişiye özel sağlıklı uyku eğitimi sunması öngörülüyor. Otellerin de konuklarına, dinlendirici bir uykuyu önceleyen donanımlar ve hizmetler sunmaya yönelmesi bekleniyor.
Nefes egzersizleri
Ruh sağlığının, fiziksel sağlık kadar önemli olduğu gerçeğinden hareketle, bu alana yönelik ilginin 2026 yılında daha da artması bekleniyor. Bu sürecin ilk adımını ise nefes egzersizlerinin yaygınlaşması oluşturuyor. Çoğu zaman hafife alınan bu en basit ve erişilebilir uygulamanın, psikolojik denge açısından temel bir rol oynadığı vurgulanıyor. Uzmanlara göre nefes egzersizleri, yalnızca doğru nefes alıp verme yoluyla sinir sisteminin düzenlenmesine ve zihinsel istikrarın sağlanmasına katkı sunuyor.
Nefes egzersizleri, daha iyi zihinsel ve fiziksel sağlık için önemli. (Pexels)
İş yerinde stres yapmaya gerek yok
Küresel şirketler, üretkenliğe verdikleri önem kadar, çalışanlarının psikolojik istikrarını da artık her zamankinden daha fazla gözetiyor. Buna paralel olarak, iş yerindeki stresin ruhsal ve sinirsel sağlık üzerinde olumsuz etkiler yarattığına dair farkındalık artıyor. Araştırmalar, sağlıklı uykuya, düzenli egzersize ve meditasyona öncelik veren büyük şirket yöneticilerinin, daha gelişmiş bir duygusal zekâya ve daha isabetli karar alma becerilerine sahip olduğunu ortaya koyuyor.
Özetle, çalışanların mesleki başarı ve yöneticilerini memnun etme uğruna sağlıklarından ve sinirlerinden fedakârlık ettiği dönemlerin geride kaldığına dikkat çekiliyor.
İş için sağlığınızı ve sinirlerinizi feda ettiğiniz günler geride kaldı. (Pexels)
Telefonunuzu bir kenara koyun
2026’da ruh sağlığını korumak için dijital dünyadan uzaklaşmanın önemi konusunda farkındalığın artması bekleniyor. Nesiller fark etmeksizin, insanlar geçmişte popüler olan ilgi alanlarına geri dönecek; el sanatları, boyama, günlük tutma ve grup sporları bunlar arasında öne çıkacak. Dijital detoks kavramı, sanal dünyadan kopma ve mümkün olduğunca telefondan uzak durma anlayışı bu dönemde daha da yaygınlaşacak.
Manevi zenginlik
2026 yılında, bedene özen gösterirken ruhu beslemeye yönelik ilginin yeniden artması bekleniyor. Son araştırmalar, meditasyon, yoga, nefes egzersizleri ve insani amaçlarla gönüllülük gibi sağlam spiritüel ritüeller uygulayan kişilerin sadece daha uzun değil, aynı zamanda daha kaliteli bir yaşam sürdüğünü ortaya koyuyor.
Somon balığının çocuklar için başlıca faydalarıhttps://turkish.aawsat.com/ya%C5%9Fam/5222984-somon-bal%C4%B1%C4%9F%C4%B1n%C4%B1n-%C3%A7ocuklar-i%C3%A7in-ba%C5%9Fl%C4%B1ca-faydalar%C4%B1
Somon balığı, vitaminler açısından yüksek bir içeriğe sahip (Pexels)
Pembe rengi ve zengin tadıyla öne çıkan somon balığı, lezzetli olmasının yanı sıra sağlık açısından da son derece faydalı bir besin olarak dikkat çekiyor.
Beslenme uzmanı Julia Zumpano, somonun kalp sağlığı, ruh sağlığı ve kas kütlesi üzerinde olumlu etkileri olduğunu belirterek, “Haftada sadece iki kez somon tüketmek, aktif bir yaşam tarzını desteklemeye ve sağlıklı kilonun korunmasına yardımcı olur” ifadelerini kullanıyor. Şarku’l Avsat’ın Cleveland Clinic’in internet sitesinden aktardığı bilgilere göre, somon; protein, vitamin ve mineral açısından zengin yapısıyla öne çıkıyor.
Uzmanlar, somonun özellikle omega-3 yağ asitleri bakımından yüksek, cıva oranı açısından ise düşük olmasının önemli bir avantaj olduğuna dikkat çekiyor. Yüksek miktarda cıvanın insan sağlığına zarar verebildiği biliniyor.
Somon balığının çocuklar için öne çıkan faydaları ise şöyle sıralanıyor:
Beyin gelişimini ve dikkati destekliyor
Somon, özellikle DHA olmak üzere omega-3 yağ asitleri açısından zengin. Bu maddeler çocukların beyin gelişimine katkı sağlarken, hafıza ve konsantrasyonu güçlendiriyor. Büyüme çağındaki çocuklar için beyin sağlığını destekleyen ideal besinler arasında yer alıyor.
Kemikleri güçlendiriyor, kas gelişimine katkı sağlıyor
Çocukların kas ve kemik gelişimi için proteine ihtiyacı bulunuyor. Somon, yağsız ve kolay sindirilebilir protein kaynağı olmasıyla öne çıkıyor.
Ayrıca somon, D vitamini bakımından da zengin. 100 gram somon, günlük D vitamini ihtiyacının yaklaşık yüzde 66’sını karşılıyor. D vitamini, kalsiyum emilimini artırarak kemik sağlığında kritik rol oynuyor. Somonda bulunan fosfor da kemiklerin güçlenmesine katkı sağlıyor.
Bağışıklık sistemini güçlendiriyor
Somon; D vitamini ile birlikte B12 ve B6 vitaminleri içeriyor. Bu vitaminler, çocukların bağışıklık sisteminin güçlü kalmasına ve genel sağlıklarının korunmasına yardımcı oluyor.
Uyku kalitesini artırıyor
Araştırmalar, balık tüketimi ile çocukların uyku kalitesi arasında ilişki olduğunu ortaya koyuyor. 9–11 yaş arası çocuklar üzerinde yapılan bir çalışmada, düzenli balık tüketiminin daha kaliteli uyku ve daha yüksek zeka düzeyi ile bağlantılı olduğu belirlendi. Çalışmaya göre balık tüketimi arttıkça uyku kalitesi ve zeka düzeyi de yükseliyor.
Uzmanlar, çocukların beslenme düzenine haftada birkaç kez somon eklenmesinin, hem fiziksel hem zihinsel gelişim açısından uzun vadeli faydalar sağlayabileceğini vurguluyor.
Kışın neden daha çok acıkıyoruz? Uzmanlar yanıtladı ve çözüm önerdihttps://turkish.aawsat.com/ya%C5%9Fam/5221645-k%C4%B1%C5%9F%C4%B1n-neden-daha-%C3%A7ok-ac%C4%B1k%C4%B1yoruz-uzmanlar-yan%C4%B1tlad%C4%B1-ve-%C3%A7%C3%B6z%C3%BCm-%C3%B6nerdi
Kışın neden daha çok acıkıyoruz? Uzmanlar yanıtladı ve çözüm önerdi
Kışın iştah değişimleri, gün ışığı süresinin kısalması ve güneş ışığına maruziyetin azalmasından daha fazla etkileniyor. (Pixabay)
Kış aylarında kilo artışı çoğu zaman düşük sıcaklıklara bağlansa da uzmanlara göre asıl neden; günlerin kısalması, biyolojik saatin bozulması ve hafif hormonal değişiklikler.
Şarku’l Avsat’ın Fox News’ten aktardığı habere göre Florida merkezli nörobilimci ve Ulusal Nötrisyonel Nörobilim Akademisi Başkanı Timothy Fry, “Kış aylarında iştah değişimleri, sıcaklık düşüşünden çok gün ışığının azalmasına ve buna bağlı biyolojik saat bozukluğuna bağlıdır” değerlendirmesinde bulundu.
Bazı araştırmalar, insanların soğuk ortamlarda vücut ısısını korumak için daha fazla yiyebileceğini öne sürse de Fry bu bulguların net olmadığını belirterek, “Soğuk havanın açlık hormonlarını sürekli olarak artırdığına dair kanıtlar zayıf ve kesin değil; bu etkiler herkeste aynı değil” dedi.
İngiliz doktor Crystal Willy de kış mevsimindeki iştah artışının, ruh hali ve ışık maruziyetindeki azalmayla bağlantılı olduğunu ifade etti. Willy, bilim sitesi Study Finds’e yaptığı açıklamada, “Bu durum yalnızca açlıkla ilgili değil; düşük ruh hali ve azalan ışığa karşı beynin geliştirdiği bir telafi mekanizması kolayca aşırı yeme döngüsüne yol açabiliyor” dedi.
Araştırmalar, kış aylarında insanların ortalama yarım ila bir kilo arasında alım yaşadığını gösteriyor. Bunun nedeni, gün ışığının azalmasıyla biyolojik saatin bozulması, iştah düzenleyici hormonların değişmesi ve karbonhidrat isteğinin artması olarak açıklanıyor.
Kış iştahıyla nasıl başa çıkılır?
Uzmanlar, kışın artan yeme isteğini kontrol altına almak için bir dizi öneride bulunuyor:
Düzenli beslenme saatleri
Fry, düzensiz yeme alışkanlıklarının biyolojik saatin bozulmasını artırabileceğini belirterek, özellikle ışık maruziyetinin azaldığı dönemlerde düzenli öğünlerin iştah kontrolüne yardımcı olduğunu söyledi.
Teksaslı sağlık koçu ve halk sağlığı uzmanı Niloufer Basaria da, akşam yemeğinin biraz daha erken ve hafif tüketilmesinin biyolojik saati desteklediğini ifade etti.
Protein ve lif ağırlıklı beslenme
Willy, güne protein ağırlıklı bir kahvaltıyla başlamanın kan şekerini dengelediğini ve uzun süre tokluk sağladığını belirtiyor. Lifli ve düşük kalorili besinlerle yemeğe başlamak ise aşırı tüketimi azaltıyor.
Yulaf, mercimek, fasulye, brokoli, elma ve chia tohumu gibi gıdaların hızlı doygunluk sağladığı belirtiliyor. Omega-3 içeren somon ve ceviz iştah kontrolünde etkili görülürken, en az yüzde 70 kakao içeren bitter çikolatanın sindirimi yavaşlatarak tokluk hissini artırabildiği aktarılıyor.
Baharat kullanımı
Araştırmalar, kırmızı biber ve karabiber gibi baharatların iştahı hafifçe baskılayabileceğini gösteriyor. Pensilvanya Eyalet Üniversitesi’nin bulgularına göre, yemeklere acı biber eklemek alınan gıda miktarını yüzde 11-18 oranında azaltabiliyor.
Yemekten önce su içmek
Çalışmalar, öğünden yarım saat önce iki bardak su içmenin kalori alımını azaltabileceğine işaret ediyor. Uzmanlar, kış aylarında susuzluk hissinin azaldığını ancak vücudun yine de sıvıya ihtiyaç duyduğunu vurguluyor.
Uzmanlar uyarıyor: Yalnızca diyet yeterli değil
Fry, iştah kontrolünün yalnızca beslenmeyle sınırlı olmadığını; uyku kalitesi, ruh hali, ışık maruziyeti, stres ve günlük aktivitenin de etkili olduğunu belirtti:
“Uyku azlığı iştahı artırabilir, düşük hareket seviyeleri ise tokluk sinyallerini zayıflatabilir. Beden sinyallerini takip etmek, kış aylarında iştahı yönetmede kritik öneme sahip.”
Fry ayrıca, kişilerin mevsim şartlarına göre değil, kendi fiziksel tepkilerine göre beslenme farkındalığı geliştirmesi gerektiğini ifade etti.
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة
