Protein açısından zengin besinler yüksek tansiyon riskini azaltıyor

Proteinin vücutta birçok sağlık sorununa iyi geldiği belirtiliyor.
Proteinin vücutta birçok sağlık sorununa iyi geldiği belirtiliyor.
TT

Protein açısından zengin besinler yüksek tansiyon riskini azaltıyor

Proteinin vücutta birçok sağlık sorununa iyi geldiği belirtiliyor.
Proteinin vücutta birçok sağlık sorununa iyi geldiği belirtiliyor.

Proteinler dengeli beslenmenin önemli bir parçası. Sadece kas kütlesini ve gücünü artırmaya yardımcı olmakla kalmıyor, aynı zamanda yeme isteğini de azaltarak kilo kaybına yardımcı oluyor. Proteinlerin aynı zamanda kalp hastalıkları ve felce yönelik önemli bir risk faktörü olan kan basıncını düşürdüğü de biliniyor.

‘Hipertansiyon’ dergisinde yayınlanan bir araştırmada, diyetleri çok çeşitli protein kaynakları içeren yetişkinlerin yüksek tansiyona yakalanma riskinin, aksi beslenme alışkanlığına sahip olanlardan daha düşük olduğu sonucuna ulaşıldı.

Şarku’l Avsat’ın sağlık alanında haberlere yer veren ‘onlymyhealth’in yayınladığı rapordan aktardığına göre en besleyici proteinlerden bazılarının günlük beslenmemize dahil edilmesi gerekiyor.

Yağlı balık

Somon, uskumru, alabalık ve sardalye gibi yağlı balıklar zengin bir protein kaynağı ve kalp sağlığını desteklediği bilinen omega-2 yağ asitleri bakımından da oldukça zengin. Amerikan Kalp Derneği Dergisi’nde (JAHA) yayınlanan yakın tarihli bir meta-analize göre, günde 3 gram eikosapentaenoik asit (EPA) ve dokosaheksaenoik asit (DHA) içeren omega-3 tüketen yüksek tansiyonlu kişilerde sistolik kan basıncında (SBP) ortalama 4,5 mmHg azalma görüldü.

Yumurta

Yumurta iyi bir yüksek kaliteli protein kaynağıdır. Her ne kadar bir miktar kolesterol içerse de mevcut araştırmalar orta düzeyde yumurta tüketiminin (günde yaklaşık 1-2 yumurta) çoğu insanda artan kalp hastalığı riskine yol açmadığı kaydedildi.

Bu konuyla ilgili Bangalore’daki Aster CMI Hastanesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Başkanı Dr. Edwina Raj, “Yumurta da yüksek miktarda kolesterol içerir ancak sağlıksız değildir. Yüksek oranda trans yağ ve doymuş yağ içeren diğer gıdalarda bulunan kolesterolden farklıdır” dedi.

Baklagiller

Fasulye, mercimek ve bezelye gibi baklagiller bitki bazlı mükemmel protein kaynaklarıdır. Ayrıca kan basıncını düzenlemeye yardımcı olabilecek lif, potasyum ve magnezyum açısından da zengindir.

2011 yılında yapılan bir araştırmada, kan basıncındaki düşüşü engellemek için günlük bin mg magnezyum, 4,7 g potasyum ve 1,5 g’dan az sodyumun diyet ve takviyelerle sağlanması tavsiye edildi.

Ancak sağlık söz konusu olduğunda bir uzman veya doktorla konuşmak gerektiğinin unutulmaması gerektiği vurgulandı.

Tofu

Tofu gibi soya içeren ürünler bitki bazlı harika protein kaynaklarıdır ve doymuş yağ oranı düşüktür. Bu nedenle kalp sağlığına ve yüksek tansiyonu olan kişilere faydalı olabilir. Ayrıca tofu, vücuttaki kan basıncı seviyelerini dengelemeye yardımcı olan bir amino asit olan tiramin içerir.

Çerezler ve tohumlar

WebMD’ye göre badem, ceviz, keten tohumu ve chia tohumu gibi kuruyemişler ve tohumlar kalp sağlığına faydalarıyla biliniyor.

Sağlıklı yağlar, lif ve potasyum açısından zengin olduğundan, kan basıncını ve kolesterol seviyelerini kontrol etmeye yardımcı olduğu vurgulanıyor.

Kinoa

Süper tahıl olarak da bilinen kinoa tam bir protein deposu ve rafine tahıllara harika bir alternatif. Lif, antioksidanlar, potasyum ve magnezyum bakımından zengin. Bu da yalnızca kalp açısından sağlıklı bir seçim yapmakla kalmıyor, aynı zamanda şeker hastaları ve kilo vermek isteyenler için de fayda sağlıyor.

Diyetinize kalp-sağlıklı proteinleri dahil etmek, yüksek tansiyonu yönetmek ve kardiyovasküler sağlığı geliştirmek için akıllıca bir hareket olarak niteleniyor. Balık, baklagiller ve tofu gibi yağsız protein kaynaklarının seçilmesi, doymuş yağ alımının azaltılması ise yüksek tansiyon riskinin azaltılmasına yardımcı olabileceği kaydediliyor.

Bunların yanı sıra, protein açısından zengin bu besinler aynı zamanda omega-3 yağ asitleri, lif, potasyum ve magnezyum gibi besinlerle de doludur ve bunların tümü sağlıklı kan basıncı seviyelerinin korunmasında ve genel kalp sağlığının geliştirilmesinde önemli bir rol oynuyor.



Yiyeceklerin yapısının tokluk hissinde rol oynayabileceği tespit edildi

Besin değeri aynı olan gıdaların hücre yapısındaki farklılıklar, tokluk hissinde kayda değer bir etki yaratabiliyor (Unsplash)
Besin değeri aynı olan gıdaların hücre yapısındaki farklılıklar, tokluk hissinde kayda değer bir etki yaratabiliyor (Unsplash)
TT

Yiyeceklerin yapısının tokluk hissinde rol oynayabileceği tespit edildi

Besin değeri aynı olan gıdaların hücre yapısındaki farklılıklar, tokluk hissinde kayda değer bir etki yaratabiliyor (Unsplash)
Besin değeri aynı olan gıdaların hücre yapısındaki farklılıklar, tokluk hissinde kayda değer bir etki yaratabiliyor (Unsplash)

Bilim insanları yiyeceklerin yapısının tokluk hissini etkileyebildiğini tespit etti. 

Obezite gibi hastalıkların artışında modern beslenme alışkanlıkları kritik bir rol oynuyor. Ultra işlenmiş gıdalar da bu sorunun temel nedenleri arasında sayılıyor.

Öte yandan bu yiyecekler genellikle yağ, şeker ve tuz gibi sağlığa risk teşkil ettiği bilinen besinleri de yüksek miktarda içeriyor. Uzmanlar gıdaların nasıl "işlendiğinin" gözden kaçabileceğini söylüyor.

Birleşik Krallık'taki Imperial College London ve Quadram Enstitüsü'nden araştırmacılar gıdaların yapısının, etkilerini nasıl değiştirdiğini anlamak üzere bir çalışma yürüttü.

Bulguları hakemli dergi Nature Metabolism'de yayımlanan çalışmada 10 sağlıklı yetişkin 4 günlüğüne bir kliniğe yerleştirildi. Katılımcılara beslenme sondası takılarak mide ve üst ince bağırsaklarından düzenli numune alındı. Böylece gıdaların nasıl sindirildiği ve bunun bağırsaktaki metabolizma sonucu ortaya çıkan maddeleri nasıl etkilediği değerlendirildi.

Katılımcılar, hücreleri kırılmış veya bütün haldeki nohut unundan yapılan lapalarla beslendi. Yani bir lapadaki nohutlar, geleneksel nohut unu yapımında olduğu gibi doğal hücre yapısı bozulacak şekilde işlenmişti. Diğerindeyse hücrelerin bozulmaması için farklı bir işlem uygulandı.

Araştırmacılar, besin değerleri birebir aynı olan bu gıdaların vücutta farklı etkilere yol açtığını gözlemledi. 

Hücre yapısı bozulan nohut unundan yapılan lapa, daha hızlı sindirilerek kandaki glikoz seviyesini, diğer lapaya kıyasla 2 ila 4 kat daha fazla yükseltti.

Parçalanmamış hücrelere sahip gıda ise daha yavaş sindirildi. Ayrıca iştahı bastırmasıyla bilinen GLP-1 ve PYY hormonları daha uzun süre boyunca salgılandı. Katılımcılar da daha uzun süre tokluk hissettiğini bildirdi. 

Çalışmanın çok az kişiyle yapılmış olması gibi önemli bir sınırlılığı var. Ancak bulgular obezite ve tip 2 diyabetle mücadelede, gıdaların yapısının kayda değer bir rol oynayabileceğine işaret ediyor.

Makalenin yazarlarından Gary Frost "Gıdaların yapısının değiştirilmesi, nihayetinde halkı tip 2 diyabet gibi kronik hastalıklardan korumaya katkı sağlayabilir ve bu araştırma bu yüzden çok heyecan verici" diyor.

Çalışmanın bir diğer yazarı Mingzhu Cai ise zayıflama iğnelerinin başarısına değinerek şu ifadeleri kullanıyor:

Ozempic gibi GLP-1 agonistleri hakkında çok fazla tartışma dönüyor. Doğal GLP-1 seviyeleri asla bu ilaçların dozuna ulaşmayacak olsa da nasıl ve nerede salındığını anlayarak vücudumuzun üretebileceği dozları artırma şansımız var.

Bulgular, gıdaların işlenme biçimindeki farklılıkların yalnızca tokluk hissini artırmakla kalmayıp daha sağlıklı sonuçlar da doğurabileceğini gösteriyor.

Independent Türkçe, Imperial College London, Quadram Enstitüsü, Nature Metabolism