Beslenme uzmanı, Akdeniz diyeti sırasında yapılan hatayı açıkladı

"Döner ve falafel yiyip sofraya sebze koymadan Akdeniz diyeti yapılmaz"

Akdeniz diyetinde kırmızı et, diğer et ürünleri ve hayvansal yağlar daha az tüketiliyor (Unsplash)
Akdeniz diyetinde kırmızı et, diğer et ürünleri ve hayvansal yağlar daha az tüketiliyor (Unsplash)
TT

Beslenme uzmanı, Akdeniz diyeti sırasında yapılan hatayı açıkladı

Akdeniz diyetinde kırmızı et, diğer et ürünleri ve hayvansal yağlar daha az tüketiliyor (Unsplash)
Akdeniz diyetinde kırmızı et, diğer et ürünleri ve hayvansal yağlar daha az tüketiliyor (Unsplash)

İspanya'da bilim insanlarının yaptığı yeni bir çalışmada, egzersizlerle birlikte uygulanan Akdeniz diyetinin, vücutta yaşlanmaya bağlı yağlanma ve kas kaybı gibi etkilere karşı koyabildiğini ortaya koydu.

Hakemli bilimsel dergi JAMA Network Open'da yayımlanan çalışmada, aşırı kilodan mustarip orta yaşlı veya yaşlı 1521 katılımcı rastgele iki gruba ayrıldı.

Birinci grup, kalori alımını yüzde 30 azaltıp, fiziksel aktivitelerini artırdığı Akdeniz diyetini uyguladı.

İkinci grup, kalori kısıtlaması veya fiziksel aktivitede değişikliğe gitmediği bir Akdeniz diyeti modeli uyguladı.

Araştırmacılar, üç yıl süren deney boyunca ilk gruptaki katılımcıların bedenlerinde ''klinik olarak anlamlı" değişiklikler yaşadığını belirtti.

Gözle görülür yağ kaybı 

İlk gruptaki katılımcıların bu rutini devam ettirdikleri ilk yıldan itibaren göbek bölgesinde yüzde 5 veya daha fazla yağ kaybı olduğu görüldü.

Araştırmada yer almayan beslenme uzmanı ve diyetisyen Ilana Muhlstein, Akdeniz diyetinin yıllardır dünyanın en sağlıklı beslenme modellerinden biri olduğuna dikkat çekti. 

Akdeniz diyetinin geniş bir beslenme yelpazesi olduğunu belirten Muhlstein, listenin fasulye, baklagiller, tam tahıllı gıdalar, sağlıklı yağlar, kuruyemiş ve su ürünleri içeren ana yemekleri içerdiğini aktardı.

Kalorisi kısıtlanmış Akdeniz mutfağı, daha fazla protein ve daha az ilave şeker içeriyor. Öte yandan diyette, kurutulmuş meyveler yerine daha çok taze sebze ve meyve tüketiliyor.

Sebze tüketmek çok önemli 

Ancak Akdeniz diyetinde birçok Amerikalının gözden kaçırdığı noktalar olduğunu ifade eden Muhlstein, bu beslenme programında sebzelerin bolluğuna işaret ediyor. 

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre bel çevresinin kadınlarda 80, erkeklerde 94 cm'den fazla olması riskliyken kadınlarda 88, erkeklerdeyse 102 cm üzeri obez kategorisinde (AFP)
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre bel çevresinin kadınlarda 80, erkeklerde 94 cm'den fazla olması riskliyken kadınlarda 88, erkeklerdeyse 102 cm üzeri obez kategorisinde (AFP)

Besleyici ve düşük kalorili bu gıdaların Amerikan toplumunda pek tercih edilmediğini belirten diyetisyen, İsrail ve Yunanistan gibi ABD'ye kıyasla daha iyi kalp-damar sağlığına sahip ülkelerde her öğün, bol sebze tüketildiğine dikkat çekti.

Örneğin humus ve cacık gibi mezelere her zaman dilimlenmiş salatalık ve karışık salatanın eşlik ettiğini söyleyen Muhlstein, ABD'lilerin Akdeniz mutfağından yemekler yerken asıl noktayı kaçırdığını belirtti:

ABD'de insanların pide, şavurma, falafel gibi yüksek kalorili Akdeniz lezzetlerini neredeyse hiç sebze olmadan tükettiğini görüyorum.

Muhlstein, sağlıklı kiloya ulaşmak ve onu korumak isteyenlere pideyi azaltma, tabaklarının yarısını közlenmiş patlıcan, şalgam, salata gibi Akdeniz diyetinin temel gıdalarıyla doldurma tavsiyesi verdi.

Akdeniz'de yaşayan insanların aktif bir yaşam sahibi olduğunu da belirten Muhlstein, günde en az 45 dakika egzersiz yapmanın önemine vurgu yaptı.

Independent Türkçe



Neden çoğu kişi uykusunda örümcek yuttuğunu düşünüyor?

Bilim insanları, örümceklerin insanların ağzından uzak duracağını söylüyor (Unsplash)
Bilim insanları, örümceklerin insanların ağzından uzak duracağını söylüyor (Unsplash)
TT

Neden çoğu kişi uykusunda örümcek yuttuğunu düşünüyor?

Bilim insanları, örümceklerin insanların ağzından uzak duracağını söylüyor (Unsplash)
Bilim insanları, örümceklerin insanların ağzından uzak duracağını söylüyor (Unsplash)

Çoğu kişi insanların uyurken örümcek yuttuğu iddiasını duymuştur. Hatta bazıları, ortalama bir insanın yılda 8 örümceği mideye indirdiğini öne sürüyor. 

Peki bu iddialar gerçeği ne kadar yansıtıyor? 

Bilim insanlarına göre, örümceklerin insanların ağzına girmesi son derece düşük bir ihtimal.

Örneğin çoğu örümcek türü, insanların yanına yaklaşmayı pek tercih etmiyor. "Onlar senden daha çok korkuyor" ifadesi klişe olsa da bu durumda doğru bir varsayım.

İnsanların nemli ağzı, örümceklere pek çekici gelmiyor. Smithsonian Enstitüsü'nden böcekbilimci Floyd Shockley, örümceklerin oksijen soluduğunu ve ağzı "çoğunlukla karbondioksit ve su buharı içeren sıcak, nemli bir mağara" gibi gördüklerini belirtiyor.

Shockley, birinin piyangoyu kazanma ihtimalinin, uyurken ağzına örümcek girmesinden daha yüksek olduğunu ifade ediyor.

Britanya Araknoloji Topluluğu'ndan Dr. Geoff Oxford da "Biri uyurken sıcak hava alıp verir" diyerek ekliyor:

Neden bir örümcek içeri girsin ki? Böyle bir şey yapmazlar.

Bilim insanları ayrıca bu inanış devam etmesine karşın iddiaları destekleyen vakalara rastlanmadığını söylüyor.

ABD'deki Burke Müzesi'nden örümcek uzmanı Rod Crawford "Bilimsel ya da tıbbi literatürde böyle bir vaka resmi kayıtlarda yer almıyor" diyerek ekliyor: 

Milyonlarca insan bir şekilde başka birini uyurken izlemiştir; peki neden bir örümceğin uyuyan kişinin ağzına girmeye çalıştığına dair tek bir görgü tanığımız yok?

Crawford bugüne kadar kulağında örümcek yakalayan bir kişiye, burnunda bulan iki kişiye ve çocukken, uykularında örümcek olduğunu düşündükleri bir şeyi ağızlarından tutup attığını söyleyen birkaç kişiye rastladığını ifade ediyor.

Kimsenin elinde kanıt olmadığını söyleyen bilim insanı "Bir örümceğin, nefes alan devasa bir canavarı ziyaret edip ağzına gireceğine ikna olmadım" diye ekiyor.

Peki neden insanlar bu iddialara inanmayı sürdürüyor? Cambridge Üniversitesi Zooloji bölümünden Dr. Matt Wilkinson "Bu bir efsane olmasında karşın birçok insan bunu gerçek gibi kabul ediyor" diyor.

IFLScience'a göre, bu iddiaların kaynağı belirsiz. 

"Lisa Birgit Holst" adında birinin 1993 tarihli bir yazısı kaynak gösterilse de daha sonra bunun sahte olduğu ortaya çıkmıştı. Gerçek birine karşılık gelmeyen yazarın isminin "tHis is a Big troLl" (Bu büyük bir trol) ifadesinin anagramı olduğu anlaşılmıştı.

Duke Üniversitesi'nden psikologların bir araştırmasına göre, eğer bir bilginin yanlış olduğuna inanmak gibi bir neden yoksa genellikle bunun nereden öğrenildiği hatırlanmıyor.

Ayrıca bazı uzmanlar, doğru bilgilerle yanlış olanlardan daha sık karşılaşıldığı için bir şeyin otomatik olarak doğru kabul edilebileceğini söylüyor. Bir bilgiye inanmamak ikinci bir adım gerektirdiğinden, iddiaları doğru varsaymak zaman ve enerji tasarrufu sağlıyor.

Örümcekle ilgili iddiaların kabul edilmesinde muhtemelen çok sık tekrar edilmesinin de payı var. Bu durum, insanların örümceklere yönelik korkusuyla birleşince gece uykuda ağza girmeleri gibi "tuhaf" davranışlar sergilemeleri daha inandırıcı gelebiliyor.

Uzmanlar böyle bir şey yaşanma ihtimalinin çok düşük olmasının yanı sıra gerçekleşmesi durumunda bir zarar vermeyeceğini de belirtiyor. 

Virginia'daki Hampden-Sydney College'da biyoloji alanın emeritus profesör olan Bill Shear, eğer böyle bir şey olursa örümceğin mide asidine ineceğini ve "insana hiçbir zarar vermeden" neredeyse anında öleceğini ifade ediyor.

Independent Türkçe, IFLScience, Washington Post, BBC, Burke Müzesi, Psychology of Learning and Motivation, Case Western Reserve Üniversitesi