Derin uykuyu sürdürmek bunamayı önleyebilir

Derin uyku gecenin ilk yarısında gerçekleşir (Public Domain)
Derin uyku gecenin ilk yarısında gerçekleşir (Public Domain)
TT

Derin uykuyu sürdürmek bunamayı önleyebilir

Derin uyku gecenin ilk yarısında gerçekleşir (Public Domain)
Derin uyku gecenin ilk yarısında gerçekleşir (Public Domain)

Avustralya'da yapılan bir araştırma, 60 yaşın üzerindeki kişilerde derin uyku oranında yılda yüzde 1'lik bir düşüşün, bunama riskinde yüzde 27'lik bir artış anlamına geldiğini ortaya koymuştur.

Araştırmacılar, derin uykuyu teşvik etmenin veya sürdürmenin yaşlı insanlarda bunamayı önleyebileceğini açıkladı. Sonuçlar Pazartesi günü JAMA Neurology dergisinde yayımlandı. Ekip, 60 yaşın üzerindeki 346 katılımcıyı 1995'ten 1998'e ve 2001'den 2003'e kadar iki dönem boyunca iki çalışmada izledi.

Araştırmacılar, yavaş dalga uykusu olarak da bilinen ve yavaş beyin elektrik aktivitesi, göz hızında azalma, kalp atış hızında azalma ve nefes alma hızında azalma ile karakterize edilen derin uykunun etkisini inceledi. Derin uyku genellikle gecenin ilk yarısında meydana gelen uyku döngüsünün üçüncü ve dördüncü aşamalarında ortaya çıkar. Hücre ve dokuların onarılması, hafıza ve öğrenmenin geliştirilmesi ve bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi de dahil olmak üzere birçok vücut fonksiyonunda önemli bir rol oynar.

Katılımcılar, ikinci uyku çalışmasının yapıldığı tarihten 2018 yılına kadar demans açısından dikkatle takip edildi. Demans, hafıza, düşünme ve sosyal yetenekleri etkileyen bir grup semptomu tanımlayan bir terim ve semptomlar bu hastalığa sahip kişilerin günlük yaşamlarını etkileyebilir ve "Alzheimer" hastalığının en yaygın nedeni olarak bilinir.

Araştırmacılar, iki çalışma arasında ortalama olarak derin uyku miktarının azaldığını tespit etti; bu da yaşla birlikte derin uyku kaybına işaret ediyor. 17 yıllık takip süresince ekip, katılımcılar arasında 52 demans vakası kaydetti.

Sonuçlar, derin uykudaki her yıllık azalmanın, yaş, cinsiyet, kohort, genetik faktörler, sigara içme durumu, uyku ilaçları kullanımı ve antidepresan kullanımı ayarlandığında bile demans riskinde yüzde 27'lik bir artışla ilişkili olduğunu göstermiştir.

Çalışmanın baş araştırmacısı, Avustralya'nın Melbourne kentindeki Monash Psikolojik Bilimler Okulu ve Turner Beyin ve Ruh Sağlığı Enstitüsü'nden Profesör Matthew Peace ise şunları söyledi: "Derin uyku beyin yaşlanmasıyla çeşitli şekillerde mücadele eder ve uykunun alzheimer hastalığı nedeniyle biriken proteinlerin beyinden uzaklaştırılmasını kolaylaştırmak da dahil olmak üzere metabolik atıkların uzaklaştırılmasını arttırdığını biliyoruz.”

Monash Üniversitesi web sitesinde yayınlanan yazıda Peace şunları da ekledi: "Ancak şimdiye kadar yavaş dalga uykusunun bunama gelişimindeki rolünden emin değildik. Bulgularımız, yavaş salınımlı uyku kaybının bunama için değiştirilebilir bir risk faktörü olabileceğini düşündürmektedir."



Japonya doğum masraflarını tümüyle karşılamayı planlıyor

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Japonya doğum masraflarını tümüyle karşılamayı planlıyor

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Düşen doğum oranını tersine çevirmek için mücadele eden Japonya, Nisan 2026'dan itibaren ebeveynlerin doğum sırasında oluşan hastane masraflarını karşılayabilir.

Yeni ebeveynler üzerindeki mali yükleri hafifletmenin yollarını incelemekle görevlendirilen uzman heyeti, hükümete ülkenin sağlık sigortası sistemi kapsamında "standart doğumu ücretsiz" hale getirmesini tavsiye etti. Heyet, Sağlık Bakanlığı'na azalan doğum oranını ele almak için "2026 mali yılı civarında belirli bir sistem tasarlamasını" önerdi.

Doğum, sezaryen gibi cerrahi yöntemleri içermediği sürece Japonya'nın ulusal sağlık sigortası kapsamına girmiyor.

Hükümet her doğum için 500 bin Yen'e (yaklaşık 132 bin TL) kadar teşvik sağlıyor ancak Mayıs 2023'le Eylül 2024 arasında heyet tarafından değerlendirilen vakaların yaklaşık yüzde 45'inde bu miktar tüm masrafları karşılamaya yetmedi.

Doğum masrafları vilayetler arasında farklılık gösteriyor ve hastaneler normal doğumlar için kendi ücretlerini belirliyor. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, normal doğumun maliyeti 2024'ün ilk yarısında ortalama 518.000 Yendi (yaklaşık 137 bin TL). Bu oran, yaklaşık 417 bin Yen (yaklaşık 110 bin TL) olan 2012'te kıyasla yüzde 24 arttı.

Heyet, ülke çapında doğum için tek fiyat belirlenmesini önerdi.

ıkolp
Genç yetişkinler Tokyo yakınlarındaki Yokohama'da Reşit Olma Günü'nü kutluyor (AP)

Japonya geçen yıl, kayıtların 125 yıl önce tutulmaya başlamasından bu yana en düşük doğum sayısını kaydetti. Hükümetin düşüşü tersine çevirme çabalarına rağmen bu, doğumların art arda düştüğü 9. yıl oldu.

Sağlık Bakanlığı, ülkenin 2024'te bir önceki yıla göre yüzde 5 düşüşle 720 bin 988 doğum kaydettiğini açıkladı.

Demografik kriz, nüfusun yüzde 30'unun 65 yaşın üzerinde olduğu dünyanın en hızlı yaşlanan ülkesinde politika yapıcıları alarma geçirdi.

Hükümet sorunu çözmek için çocuk bakım olanaklarını genişletmek, konut sübvansiyonları sunmak ve hatta evliliği ve çocuk doğurmayı teşvik etmek için flört uygulaması çıkarmak da dahil bir dizi önlem almaya çalışıyor.

Sağlık Bakanlığı 2023'te yeni aileleri maddi olarak destekleyerek azalan doğum oranını tersine çevirmek için bir çocuk bakım politikası paketi benimsemişti.

Independent Türkçe