Sihirbazların ruh sağlığı diğer sanatçılardan daha iyi çıktı

Hatalarını telafi etmeleri daha zor

Araştırmaya göre, sihirbazların performanslarında hata payının daha düşük olması gerekiyor ve bu özellikleri hayatlarına da yansıyor (Unsplash)
Araştırmaya göre, sihirbazların performanslarında hata payının daha düşük olması gerekiyor ve bu özellikleri hayatlarına da yansıyor (Unsplash)
TT

Sihirbazların ruh sağlığı diğer sanatçılardan daha iyi çıktı

Araştırmaya göre, sihirbazların performanslarında hata payının daha düşük olması gerekiyor ve bu özellikleri hayatlarına da yansıyor (Unsplash)
Araştırmaya göre, sihirbazların performanslarında hata payının daha düşük olması gerekiyor ve bu özellikleri hayatlarına da yansıyor (Unsplash)

Britanyalı araştırmacılara göre sihirbazlar, diğer sanatçılara ve genel nüfusa kıyasla zihinsel sağlık sorunlarıyla daha az boğuşuyor.

Ressam, müzisyen, yazar gibi sanat camiasından birçok insanın zaman zaman akıl sağlığı sorunlarıyla mücadele ettiği biliniyor.

Aberystwyth Üniversitesi'nden bilim insanları, dünyanın dört bir yanından 195 sihirbaz ve sıradan 233 kişiyle yaptığı bir araştırmada katılımcıların psikolojik özelliklerini ölçtü.

Buradan elde edilen bilgiler, diğer sanatçı gruplarındaki verilerle karşılaştırdı.

Hakemli bilimsel dergi BJPsych Open'da yayımlanan çalışmanın sonuçlarına göre sihirbazlar, sanatçılara ve diğer insanlara göre daha az acı çekiyor.

Öte yandan sihirbazların halüsinasyon görme ve bilişsel dengesizlik yaşama ihtimalinin de daha düşük olduğu görüldü.

Daha çok matematikçilere benziyorlar

Çalışmanın yazarlarından Dr. Gil Greengross, sihirbazların ruh sağlığı profilinin daha çok matematikçi ve bilim insanlarına benzediğini söyledi.

Araştırmada yer alan New Yorklu sihirbaz Sara Crosson, bu meslekte kesinliğin performansın önemli bir parçası olduğunu ifade ediyor.

Performanslarda sergilenen hassasiyetin önemli olduğunu vurgulayan Crosson, ileri seviye bir sihirbazın her hareketinde ve kelimesinde anlam olduğunu belirtti.

Greengross, "Çalışmada elde edilen bulgular, yaratıcılık ve psikopatoloji arasındaki ilişkinin önceden düşünülenin aksine daha karmaşık bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor" dedi.

Kabullerin dışına çıkmak pek onlara göre değil

Greengross, sihirbazların dürtüsel uyumsuzluk sorununu da daha az yaşadığını söyledi.

"Dürtüsel uyumsuzluk", antisosyal davranış ve düşük öz denetimle ilişkili bir özellik olarak kabul ediliyor.

Araştırmaya göre bu durum, genellikle sınırları zorlayan ve geleneksel kabullere meydan okuyan yazar, şair, komedyen gibi birçok yaratıcı grup için geçerli değil.

Greengross, "Aynı şekilde sihirbazlar da yenilikçi olabilir ve sınırlarını zorlayabilir. Fakat birçok sihirbaz performansında yenilik yapma ihtiyacı hissetmeden bilindik numaraları ya da türevlerini sergiliyor" ifadelerini kullandı. 

Diğer sanatçılarla karşılaştırıldığında hataları telafi etmenin sihirbazlar için daha zor olduğunu belirten Greengross, onlar için performansların ya hep ya hiç durumu taşıdığını söyledi.

Independent Türkçe



Kansere dair 7 önemli soru

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre akciğer kanseri, dünya çapında kanser kaynaklı ölüm nedenleri arasında birinci sırada geliyor (AFP)
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre akciğer kanseri, dünya çapında kanser kaynaklı ölüm nedenleri arasında birinci sırada geliyor (AFP)
TT

Kansere dair 7 önemli soru

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre akciğer kanseri, dünya çapında kanser kaynaklı ölüm nedenleri arasında birinci sırada geliyor (AFP)
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre akciğer kanseri, dünya çapında kanser kaynaklı ölüm nedenleri arasında birinci sırada geliyor (AFP)

Her gün vücudumuzdaki milyarlarca hücre bölünüyor ya da ölüyor. Kan akışını, gıdaların sindirimini ve derinin yenilenmesini sağlayan karmaşık süreçlerde hücreler bazen bunlardan ikisini de yapmayıp kansere dönüşüyor. 

Bilim insanları kanser vakalarının erkeklerden kadınlara ve yaşlılardan gençlere doğru kaydığını tespit ederken pek çok soru cevapsız kalmayı sürdürüyor. 

Kansere dair 7 büyük soruyu uzmanlara soran New York Times yanıtları okuyucularına aktardı.

Neden tüm genetik mutasyonlar kansere yol açmıyor?

Bilim insanları, tüm kanserlerin genetik mutasyonlardan kaynaklandığını eskiden düşünüyordu. Artık tümörlerin tek sebebinin bu olmadığını biliyorlar. 

DNA dizisinde değişiklik olmaksızın meydana gelen kalıtımsal (epigenetik) değişikliklerin kanserde çok büyük rol oynadığı fark edildi. 

Epigenetik değişikliklerin gerekçesi tam bilinmiyor ancak yaşlanma, beslenme, çevre ve kronik enflamasyon potansiyel suçlular arasında. 

Çevre kirliliği ve mikroplastikler kansere yol açar mı?

Asbest ve radon gibi kimyasalların yanı sıra sigara ve içkideki maddelerin kanser yaptığı uzun süredir biliniyor. 

Son yıllarda hava kirliliği, mikroplastikler ve "sonsuz kimyasallar" diye bilinen perfloroalkil ve polifloroalkil maddeler (PFAS) de mercek altında.

Uzmanlar bunların kanserojen olabileceğini ancak ne zaman ve nasıl bu sonuca yol açtıkları konusunda daha fazla bilgi edinmeleri gerektiğini vurguluyor.

Hava kirliliği diğerlerinden daha güçlü bir kanser faktörü gibi görülüyor.

Enflamasyon nasıl etkili oluyor?

Bilim insanları çevremizdeki kirliliğe ve yiyip içtiklerimizdeki kimyasallara yıllar boyunca bakarak nasıl genetik mutasyonlara yol açtıklarını inceledi. 

Doğrudan DNA'ya zarar vererek değil, iltihaplanma diye de bilinen enflamasyonu tetikleyerek riski artırdıkları ortaya çıktı. 

Kötü bir beslenme rejiminin kronik enflamasyonu tetiklediği, bunun da kolon ve pankreas kanserlerini yol açtığı bildiriliyor. 

Halihazırda mutasyona uğramış hücrelerde de enflamasyon etkili oluyor. 

Örneğin ince partikül maddeler (PM2.5), akciğerlere kadar ulaştığında burada enflamasyona yol açıyor. Mutasyona uğrasa da kansere dönüşmeyen hücreler böylece tümör oluyor. 

Tümörlar nasıl kontrolsüzce büyüyor?

Bilim insanları tümörlerde kanser hücrelerinin dışında normal hücrelerin de yer aldığını ve bunların büyümeyi sağladığını söylüyor.

Yaralanma ya da enfeksiyon halinde oraya akın eden bağışıklık hücreleri, bunların çoğunu oluşturuyor. 

Tümörlerin nasıl metastaz yapıp başka yerlere bulaştığıyla ilgiliyse bilinmeyen pek çok şey var. 

Yeni bir araştırma, tümörlerdeki ölü ya da ölmek üzere olan hücrelerin bu durumu kolaylaştırdığını buldu. 

Hangi risk faktörleri bizim kontrolümüzde?

Pek çok kanser türünde sebepleri engellemek tamamen imkansız. Ancak önlem almak yine de kilit önemde. 

Kanserlerin yüzde 40'ında risk faktörlerinin engellenebileceği bildiriliyor. Bunlardan en önemlisi sigara içmemek. Güneşe maruz kalmamak, içki içmemek ve fazla kilo almamak da listede var. 

Hepatit B ve C virüslerinin yanı sıra HPV ve h. pylori bakterisi de bazı kanserlere yol açabiliyor.

Tedavinin doğru yolu ne?

Onkologlar son yıllardaki gelişmelerle birlikte herkese kemoterapi verilmemesi gerektiğinin daha iyi anlaşıldığını söylüyor. 

Sıkıntılı bir proteini hedef alan ilaçlar gibi tedavilerin bazı kişilere daha iyi geldiği açık bir şekilde görülüyor. 

Bağışıklık sisteminin kanserdeki rolü de daha iyi anlaşıldığı için immünoterapiyle vücudun hastalığa karşı savaşmasına yardımcı olunabiliyor.

Kanserden kurtulmak mümkün mü?

Pek çok kişi kanseri tamamen atlattığını düşünse de doktorlar bu ifadeyi kullanmaktan kaçınıyor. 

Ancak yine de umutlu olmak için pek çok sebep var. Son 30 yılda geliştirilen yeni yöntemlerle kanser ölümleri ciddi oranda düştü.

Uzmanlar, önceden "idam cezası" gibi görülen bazı kanser türlerinin artık diyabet gibi birlikte yaşanabilir bir hastalığa döndüğüne işaret ediyor. 

Independent Türkçe, New York Times, CNN