عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM Sağlık

Dünya Sağlık Örgütü, Kovid-19’un hala tehdit oluşturmaya devam eden bir varyantını açıkladı

Tayland’daki bir sağlık çalışanı, 24 Mayıs’ta aşılama merkezinde bir doz koronavirüs aşısı hazırlıyor (Reuters)
Tayland’daki bir sağlık çalışanı, 24 Mayıs’ta aşılama merkezinde bir doz koronavirüs aşısı hazırlıyor (Reuters)
TT
TT

Dünya Sağlık Örgütü, Kovid-19’un hala tehdit oluşturmaya devam eden bir varyantını açıkladı

Tayland’daki bir sağlık çalışanı, 24 Mayıs’ta aşılama merkezinde bir doz koronavirüs aşısı hazırlıyor (Reuters)
Tayland’daki bir sağlık çalışanı, 24 Mayıs’ta aşılama merkezinde bir doz koronavirüs aşısı hazırlıyor (Reuters)

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) yeni bir varyantının dünya çapında istikrarlı bir şekilde yayılması nedeniyle, salgının bir tehdit olmaya devam ettiğini bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre, WHO Uzmanı Maria Van Kerkhove, bugün yaptığı açıklamada, “Bu virüs, yani SARS-CoV-2, şu anda her ülkede dolaşıyor ve hala bir tehdit oluşturuyor. Virüs dolaştığı, geliştiği ve değiştiği için tetikte kalmalıyız” dedi.

Van Kerkhove, 2019’da ortaya çıkan koronavirüs salgını sırasında WHO’nun teknik direktörüydü.

Şu anda ise WHO’nun salgın ve pandemiye hazırlık ve önlemeden sorumlu direktör vekili olarak görev yapıyor.

WHO için endişe verici statüsünde olan üç varyant (XBB.1.5, XXB.1.16 ve EG.5) var. Daha düşük bir endişe seviyesinde olan altı varyant da izleniyor.

Altı varyanttan biri olan BA.2.86, ilgili varyantların en üstünde yer alıyor.

Van Kerkhove, “Diğer varyant, alt soylarla karşılaştırıldığında risklerinde bir değişiklik görünmüyor. Ancak dünya çapında tespitinde yavaş ve istikrarlı bir artış gördük” dedi.

Yeni sınıflandırmanın, izleme ve araştırma prosedürlerinin güçlendirilmesine katkıda bulunması bekleniyor.

WHO ayrıca, küresel olarak paylaşılan dizilerin yaklaşık yarısını temsil eden EG.5 için yeni bir risk değerlendirmesi yayınladı. Ancak WHO, varyantın riskinde bir değişiklik kaydetmedi.

Kovid-19 salgını milyonlarca insanı öldürdü, ekonomik ve sosyal yıkıma yol açtı.

WHO, 30 Ocak 2020’de en yüksek alarm düzeyi olan uluslararası halk sağlığı acil durumu ilan etti. Ardından bu yıl 5 Mayıs’ta küresel acil durum alarmını kaldırdı.

WHO, akut enfeksiyon ve hastalığın yanı sıra, ‘Uzun Kovid’ olarak bilinen virüsün uzun vadeli etkilerinden de endişe duyuyor.

Van Kerkhove açıklamasında, “Kovid-19 aşılarının Kovid sonrası hastalık riskini azalttığına dair kanıtlarımız var” diyerek, dünya çapında 13,5 milyar Kovid-19 aşısının uygulandığını söyledi.

İnsanların aynı zamanda SARS-COV-2 ve influenza ile enfekte olabileceğini belirten Van Kerkhove, kış yaklaşırken kuzey yarımküredeki insanları her iki aşıyı da olmaya çağırdı.

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM Sağlık

Bunamanın 6 önemli nedeni: Bunları engellemek için ne yapılmalı?

Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)
Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)
TT
TT

Bunamanın 6 önemli nedeni: Bunları engellemek için ne yapılmalı?

Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)
Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)

Bilim insanları demans veya bunama vakalarının yarısının önlenebileceğini söylüyor. 

Alzheimer'ın da içinde yer aldığı nörodejeneratif hastalıklar grubunu ifade eden bunama; hafıza, dil ve düşünce becerilerinde gerilemeyle kendini gösteriyor. 

Bu rahatsızlıklar genellikle yaşlanmayla ortaya çıksa da uzmanlar pek çok vakanın engellenebileceğini görüşünde. 

Oxford Üniversitesi'nde demans üzerine çalışan Prof. David Smith'in yer aldığı bir çalışmada, 344 binden fazla kişinin verisi 15 yıl boyunca takip edilerek bunamaya yol açan 6 temel risk faktörü belirlendi. 

Araştırmacılar bunamayı engellemek için yaşam tarzı, sağlık geçmişi, fiziksel göstergeler, sosyoekonomik durum, sosyal-psikolojik faktörler ve yaşanılan çevreye odaklanılması gerektiği sonucuna vardı. 

Bu faktörlerin orta seviyeye çekilmesinin bunama vakalarının yüzde 43'ünü, iyi seviyede olmasının da yüzde 73'ünü engelleyebileceği tespit edildi. 

Uzmanlar özellikle sağlıksız bir yaşam tarzının, bunamanın ortaya çıkmasında önemli bir rol oynadığının altını çiziyor. 

Dünyanın önde gelen bunama uzmanlarının yürüttüğü başka bir araştırmada da benzer faktörler öne çıkıyor.

Depresyon, diyabet ve yüksek seviye kötü kolesterol gibi sağlık etkenlerinin yanı sıra eğitim durumu, hava kirliliğine maruz kalma ve sosyal izolasyon temel risk faktörleri arasında görülüyor.

Araştırmacılar çocukluktan itibaren bu etmenlere dikkat edilmesinin, vakaların yüzde 45'inin önüne geçebileceği sonucuna vardı. 

Diğer yandan hayatın ileri dönemlerinde de gerekli adımları atmanın fayda sağladığı tahmin ediliyor.

University College London'dan çalışmanın yazarlarından Prof. Gill Livingston "Dünya genelinde pek çok kişi bunamanın kaçınılmaz olduğuna inanıyor ancak durum öyle değil" diyerek ekliyor:

Riske daha uzun süre maruz kalmanın daha büyük bir etkiye sahip olduğuna dair artık daha güçlü kanıtlara sahip olsak da harekete geçmek için asla çok erken ya da çok geç olmadığını da vurgulamak gerekiyor.

Uzmanlar yaşam tarzında yapılacak değişikliklerin bunamayı engelleyebileceğini veya geciktirebileceğini belirtiyor. 

Prof. Livingston şu tavsiyede bulunuyor:

Düzenli egzersiz, sigara içmeme, orta yaşta (örgün eğitim dışında) bilişsel aktiviteyi canlı tutma ve aşırı alkolden kaçınmak gibi sağlıklı bir yaşam tarzı sadece bunama riskini azaltmaz, aynı zamanda bunama başlangıcını da geciktirebilir.

Prof. Livingston özellikle pek hareket etmeyenlerin, en azından yürüyüş yapmaya başlayarak egzersizi hayatlarının parçası haline getirmesini öneriyor.

Yapılan başka çalışmalarda da Akdeniz diyetinin bunama riskini azaltabildiğine dair bulgular ediniliyor.

Bitki ağırlıklı Akdeniz diyeti kabuklu yemişler, kepekli tahıllar ve balık da içeriyor. Özellikle kırmızı et çok az tüketilirken, yağ kaynağı olarak zeytinyağı tercih ediliyor.

Bilim insanları, meyve ve sebzelerdeki antioksidan sayesinde bu beslenme biçiminin bunama riskini azalttığını düşünüyor.

Uzmanlar ayrıca görme ve duyma becerilerindeki gerileme de bunamayla ilişkilendirildiği için işitme cihazları gibi aygıtlara kolay ulaşılabilmesi gerektiğini vurguluyor. 

Birleşik Krallık merkezli Alzheimer Derneği'nden Fiona Carragher, alkol ve egzersiz gibi faktörlerin kişinin kontrolünde olduğunu ancak eğitim eşitsizliği ve hava kirliliği gibi sorunların toplumsal ölçekte çözülmesi gerektiğini söylüyor.

Independent Türkçe, Jerusalem Post, Guardian, Nature Human Behavior, The Lancet, Alzheimer Derneği