Akut böbrek hasarını teşhis etmek için yeni kan testi

Çalışmalar, romatoid artrit için etkili bir tedavi bulmaya bir adım daha yaklaştırıyor.

Kan testi, akut böbrek hasarını tespit etmeye yardımcı oluyor. (Rockefeller Üniversitesi)
Kan testi, akut böbrek hasarını tespit etmeye yardımcı oluyor. (Rockefeller Üniversitesi)
TT

Akut böbrek hasarını teşhis etmek için yeni kan testi

Kan testi, akut böbrek hasarını tespit etmeye yardımcı oluyor. (Rockefeller Üniversitesi)
Kan testi, akut böbrek hasarını tespit etmeye yardımcı oluyor. (Rockefeller Üniversitesi)

ABD’li araştırmacılar, kanda ‘akut böbrek hasarını bulmaya ve tedavi etmeye yardımcı olmak için daha doğru ve daha kolay bir yöntemle, proteinler bulduklarını aktardı. Sonuçları perşembe günü Science Translational Medicine dergisinde yayınlanan çalışmada söz konusu gelişmenin, ‘akut böbrek yetmezliğini tahmin etmek ve ciddi böbrek enfeksiyonlarının tedavisini değerlendirmek için invaziv böbrek biyopsileri yapma ihtiyacını sona erdirmeye yönelik bir adımı temsil ettiğini’ vurguladılar.

Akut böbrek hasarı, kandaki atık ve fazla maddeleri filtreleme yeteneğinin hızla azalması olarak biliniyor ve bu da kanda toksin birikmesine ve ciddi sağlık sorunlarına yol açıyor.

Romatoid artrit akut böbrek hasarı ile ilişkilidir ve ani böbrek fonksiyon kaybına neden oluyor. Bu durum, bağışıklık sistemi vücudun kendisine saldırarak böbreklerdeki kan damarlarına zarar verdiğinde, böbreklerde iltihaplanma ve şişmeye yol açarak yetmezliğe yol açtığında meydana geliyor.

ABD Ulusal Tıp Kütüphanesi'nin tahminlerine göre, romatoid artrit hastalarının yüzde 15 ila 20'si hastaneye yatıyor. Bu da onları ölüm ya da sonunda diyaliz veya nakil gerektirebilecek kronik böbrek hastalığı geliştirme riskiyle karşı karşıya bırakıyor.

Doktorlar uzun süredir invaziv böbrek biyopsileri yapmadan romatoid artritin belirtilerini arıyordu. Bu işlemde doku örneği almak için deri yoluyla böbreğe uzun bir iğne sokuluyor, ancak bu prosedür kanama ve enfeksiyon gibi riskler taşıyordu.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre yeni çalışmada araştırmacılar, romatoid artritli 17 katılımcıdan ve yedi sağlıklı katılımcıdan alınan böbrek biyopsi örneklerini analiz etmek için RNA dizilimi kullandılar.

Ekip, romatoid artriti öngörebilecek ve daha iyi ve daha güvenli tedaviyi değerlendirebilecek kandaki belirteçleri araştırdı. Kanda, vücutta aşırı iltihabın varlığını ve bağışıklık sisteminin kendisine yönelik bir saldırıyı gösteren, kan damarlarında hasara ve böbreklerde şişme ve iltihap oluşumuna yol açan altı farklı protein belirteci tespit edildi.

Çalışmanın baş araştırmacısı, Johns Hopkins Medicine Nefroloji Bölümü Direktörü Dr. Chirag Parikh şu açıklamada bulundu:

"Romatoid artrit hastaları ciddi hastalıklardan muzdariptir ve genellikle yoğun bakım ünitesindedir ve güvenlik standartları nedeniyle onlara böbrek biyopsisi yapmak mümkün değildir. Bu nedenle kanda böbreklerin durumu hakkında bilgi verebilecek doku imzalarını tanımlamaya acil ihtiyaç var. Böbrek biyopsi dokusunun incelenmesine dayanarak, kanda akut böbrek yetmezliği sırasında böbreklerin durumunu izlememizi sağlayan bir grup protein belirledik. Bu, hastaların durumu biyopsi yapılmasına izin vermediğinde doktorların romatoid artriti izlemesine yardımcı olabilir."

Parikh, ayrıca söz konusu  çalışmanın sonuçlarının kendilerini romatoid artrit için etkili bir tedavi bulmaya bir adım daha yaklaştırdığını vurguladı.



Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

 Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
TT

Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

 Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

İlk kez bir robot, insan yardımı olmadan gerçekçi bir ameliyat gerçekleştirdi.

Johns Hopkins Üniversitesi'nden araştırmacılar, robotun ekipten gelen sesli komutlara yanıt vererek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir operasyonu "sakince" gerçekleştirdiğini çarşamba günü açıkladı. Robot, gerçek hayattaki tıbbi acil durumlara özgü beklenmedik senaryolar sırasında bile yetenekli bir insan cerrahın uzmanlığını sergiledi.

Tıbbi robotik uzmanı Axel Krieger yaptığı açıklamada, "Bu ilerleme bizi belirli cerrahi görevleri yerine getirebilen robotlardan, cerrahi prosedürleri gerçekten anlayan robotlara taşıyor" diyor.

Bu kritik ayrım bizi, gerçek hasta bakımının karmaşık, öngörülemez gerçekliğinde çalışabilen, klinik düzeyde uygulanabilir otonom cerrahi sistemlere önemli ölçüde yaklaştırıyor.

"SRT-H" ya da "Surgical Robot Transformer-Hierarchy" (Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi) diye bilinen robot, Johns Hopkins cerrahlarının domuz kadavraları üzerinde yaptıkları operasyonları izleyerek ameliyat videolarıyla eğitim aldı. Videolarda görevleri açıklayan altyazılar vardı.

Johns Hopkins, robotun videoları izledikten sonra ameliyatı yüzde 100 doğrulukla gerçekleştirdiğini ifade ediyor. Robotun ameliyatı gerçekleştirmesi daha uzun sürse de sonuçlar bir cerrahla kıyaslanabilir düzeydeydi.

Popüler yapay zeka sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle geliştirilen robotun, kanalları ve arterleri tanımlama, bunları hassas bir şekilde tutma, klipsleri stratejik olarak yerleştirme ve parçaları makasla kesme gibi 17 dakika süren görevleri tamamlaması gerekti.

Bu, Krieger'in "Akıllı Doku Otonom Robotu"nun (Smart Tissue Autonomous Robot) üç yıl önce bir hayvan üzerindeki ilk otonom robotik ameliyatta (canlı bir domuz üzerinde laparoskopi ameliyatı) yaptığından daha fazla görev içeriyor. O robot da özel olarak işaretlenmiş dokulara ihtiyaç duymuş, son derece kontrollü bir ortamda çalışmış ve katı bir cerrahi planı takip etmişti.

Buna karşılık SRT-H, tek tip olmayan anatomik koşullarda kusursuz bir performans sergiledi. Araştırmacılar robotun başlangıç pozisyonunu değiştirdiğinde ve safra kesesi ve çevresindeki dokuların görünümünü değiştiren kan benzeri boyalar eklediğinde bile durum böyleydi.

fgrthyju
Robot, popüler OpenAI sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle çalıştırılıyor. Robot 17 dakika süren görevleri tamamlayabildi (XinHao Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

Krieger geçen yıl sistemi kullanarak bir robotu üç kritik cerrahi görevi yerine getirecek şekilde eğitmişti: bir iğneyi yönlendirmek, vücut dokusunu kaldırmak ve dikiş atmak. Ancak bu görevlerin her biri sadece birkaç saniye sürmüştü.

Araştırmacı ekip bundan sonra sistemi daha fazla ameliyat türü üzerinde eğitip test etmek ve yeteneklerini tam bir otonom ameliyat gerçekleştirecek şekilde genişletmek istiyor.

Daha önce Johns Hopkins'te doktora sonrası araştırmacı olan ve artık Stanford Üniversitesi'nde çalışan başyazar Ji Woong "Brian" Kim, "Bu çalışma, otonom cerrahi robotların gerçek dünyada kullanılmasının önündeki bazı temel engelleri aştığı için önceki çabalara göre büyük bir sıçramayı temsil ediyor" diyor. 

Çalışmamız, yapay zeka modellerinin cerrahi otonomi için yeterince güvenilir hale getirilebileceğini gösteriyor; bu bir zamanlar çok uzak görünse de artık uygulanabilir olduğu kanıtlanıyor.

Bulgular hakemli dergi Science Robotics'te yayımlandı.

Independent Türkçe