ABD'de "zombi geyik hastalığı" alarmı: "İnsanlara da bulaşabilir"

"Stephen King romanından fırlamış gibi"

Hastalık farklı geyik türleri arasında da yayılıyor (Unsplash)
Hastalık farklı geyik türleri arasında da yayılıyor (Unsplash)
TT

ABD'de "zombi geyik hastalığı" alarmı: "İnsanlara da bulaşabilir"

Hastalık farklı geyik türleri arasında da yayılıyor (Unsplash)
Hastalık farklı geyik türleri arasında da yayılıyor (Unsplash)

ABD'de bilim insanları "zombi geyik hastalığına" karşı alarma geçti.

ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu'un son açıkladığı verilere göre hastalık ülkede 32 eyalete, Kanada'daysa 4 bölgeye yayıldı. 

Wyoming eyaletinde 800 geyikte gözlemlenen hastalık, Kansas, Wisconsin ve Nebraska eyaletlerindeki en az 40 bölgede de tespit edildi.

Kronik zayıflama hastalığı (chronic wasting disease -CWD), bulaşıcı süngerimsi ensefalopatiler (transmissible spongiform encephalopathies) adı verilen bir grubun üyesi. 

İlk olarak 1981'de yabani geyikler arasında görülen bu beyin hastalığı, halsizlik, salya akıtma, sersemleme, zayıflama gibi semptomlarla ölüme yol açıyor. 

Minnesota Üniversitesi'nde bu hastalıkla ilgili çalışan Dr. Cory Anderson, "Ölümcül, tedavisi olmayan ve son derece bulaşıcı bir hastalıkla karşı karşıyayız" ifadelerini kullandı. 

Anderson, CWD bir bölgede yayılmaya başladığında hastalığın tamamen ortadan kaldırılmasının çok zor olduğuna işaret ederek, "Gerçekten endişeleniyoruz" dedi.

Hastalık, toksin ve enfekte proteinler üreten prion proteini aracılığıyla yayılıyor. Bu patojen, sığırlarda görülen deli dana hastalığının yanı sıra insanlarda sinir sistemini etkileyen Creutzfeldt-Jakob hastalığı ve Gerstmann-Sträussler-Scheinker hastalığına yol açabiliyor.

Aynı üniversiteden Dr. Michael Osterholm, 2019'daki açıklamasında, gelecekte insanlar arasında da CWD vakalarının görülebileceğini belirtmişti. Osterholm, "Stephen King bir bulaşıcı hastalık romanı yazsaydı, bunun gibi prionlarla ilgili olurdu" demişti. 

Kamusal Yaban Hayatı Birliği grubunun 2017'de yayımladığı çalışmada, insanların yılda CWD'ye yakalanmış 7 bin ila 15 bin hayvanın etini fark etmeden yediği ortaya konmuştu. Araştırmada, bu sayının gelecek yıllarda yüzde 20'ye kadar artabileceğine dikkat çekilmişti. 

Eskiden ABD Balık ve Yaban Hayatı Servisi'nde çalışan veteriner Dr. Rhomas Roffer, hastalıktan etkilenen bölgede CWD'nin ekosistem üzerindeki etkilerinin araştırılması gerektiğine dikkat çekerek, "Bu ironik şekilde iyi bir gelişme olabilir" dedi.

Independent Türkçe



Günlük zayıflama hapı, Ozempic'in tahtına aday

Yeni ilaç, 2050'ye kadar tahmini 760 milyon yetişkini etkilemesi beklenen tip 2 diyabet gibi kronik hastalıkları azaltabilir (Unsplash)
Yeni ilaç, 2050'ye kadar tahmini 760 milyon yetişkini etkilemesi beklenen tip 2 diyabet gibi kronik hastalıkları azaltabilir (Unsplash)
TT

Günlük zayıflama hapı, Ozempic'in tahtına aday

Yeni ilaç, 2050'ye kadar tahmini 760 milyon yetişkini etkilemesi beklenen tip 2 diyabet gibi kronik hastalıkları azaltabilir (Unsplash)
Yeni ilaç, 2050'ye kadar tahmini 760 milyon yetişkini etkilemesi beklenen tip 2 diyabet gibi kronik hastalıkları azaltabilir (Unsplash)

Barney Davis 

Yeni bir araştırma, günlük alınan yeni bir zayıflama hapının Ozempic gibi iğnelerle yarışabileceğini gösteriyor.

Hepsi obez ve tip 2 diyabet hastası olan hastalar, bir deneme kapsamında 9 ay boyunca orforglipron alarak ortalama 7,2 kilo verdi.

Çalışmanın sonuçları, hapın düzenleyiciler tarafından onaylanması halinde gelecekte hem obeziteyi hem de diyabeti tedavi edebileceği umudunu doğurdu.

İlacın arkasındaki şirket Eli Lilly, orforglipronun yiyecek ve su tüketiminde kısıtlama yapılmadan günün herhangi bir saatinde alınabileceğini ifade ediyor.

Eli Lilly Başkanı ve CEO'su David A Ricks şöyle diyor:

Günde bir kez alınan pratik bir hap olan orforglipron yeni bir seçenek sunabilir ve onaylanması halinde dünyanın dört bir yanında kullanılmak üzere kolayca üretilip piyasaya sürülebilir.

Eli Lilly, 2050'ye kadar tahmini 760 milyon yetişkini etkilemesi beklenen tip 2 diyabet gibi kronik hastalıkları tedavi etmeye çalıştıkları için orforglipronu dünya çapında piyasaya sürme kabiliyetinden emin olduğunu belirtiyor.

Orforglipronun, obez yetişkinlerde obstrüktif uyku apnesi ve hipertansiyonu tedavi etme potansiyeli üzerinde de çalışılıyor.

Mounjaro, Ozempic ve Wegovy gibi kilo kontrolü ilaçlarının popülaritesi son iki yılda fırlama yaptı.

Birleşik Krallık'taki (BK) eczaneler, ilaca erişmek için kilosu hakkında yalan söyleyenleri engellemek üzere yeni katı kurallar getirdi.

Ayrıca BK'de ayda yaklaşık 200 sterlin (yaklaşık 10 bin TL), ABD'de ise bin dolar (yaklaşık 38 bin TL) olan ilaçların halihazırda dudak uçuklatan fiyatları da giderek artıyor.

Bu ilaçlar, tip 2 diyabet hastalarında zayıflamaya ve kan şekerinin düzenlenmesine katkı sağlayan, haftalık enjeksiyon şeklinde alınan GLP-1 ilaçları.

GLP-1 ilaçları, yemek yiyince midenin doğal olarak ürettiği inkretin (hormonlar) seviyelerini artırıyor.

Vücudun daha fazla insülin salgılamasını sağlayarak çalışıyorlar ve bu da karaciğerin ürettiği glikoz miktarını azaltarak yiyeceklerin sindirimini yavaşlatıyor. Böylece daha uzun süre tok kalan kişi daha az yemek yiyor.

Bu ilaçların kalp yetmezliği ve alkolizmle mücadelede bile etkili oldukları kanıtlandı. Mounjaro ve Wegovy, Birleşik Krallık'ta kilo verme tedavileri olarak reçete ediliyor. Ozempic ise sadece tip 2 diyabet ilacı ruhsatına sahip ancak bazen kilo verme ilacı olarak etiket dışı yazılabiliyor.

Independent Türkçe, independent.co.uk/new