عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM Sağlık

Çin'in gizli Kovid-19 bildirimi ortaya çıktı: ABD'ye iki hafta önceden söylemişler

Genetik dizilim ilk sunulduğunda gerekli bilgi eksikliği nedeniyle kamuoyuna açıklanmamış

(Unsplash)
(Unsplash)
TT
TT

Çin'in gizli Kovid-19 bildirimi ortaya çıktı: ABD'ye iki hafta önceden söylemişler

(Unsplash)
(Unsplash)

ABD'li meclis üyeleriyle paylaşılan belgelere göre, Kovid-19'a neden olan SARS-CoV-2 virüsünün genetik ayrıntılarının, aynı bilgilerin Çin hükümeti tarafından yayımlanmasından iki hafta önce Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından yönetilen bir veritabanına girildiği bildirildi.

CNN'e göre, Çin'den önce sunulan dizilim virüsün kökenini detaylandırmıyor ancak Çin hükümetinin virüs hakkındaki bilgisine ilişkin verdiği zaman çizelgesini sorgulatıyor.

İlk sunulduğunda genetik bilgiye dikkat çekilmiş olsaydı, virüsün yayılmasını azaltmak ve aşılar üzerinde çalışmak adına hazırlanmaları için devletlerin birkaç hafta daha süresi olabilirdi.

İlk genetik dizilim, Çin Tıp Bilimleri Akademisi ve Pekin Birliği Tıp Fakültesi Patojen Biyolojisi Enstitüsü'nden Dr. Lili Ren tarafından 28 Aralık 2019'da sunuldu. Bilgiler, "yaşamın tüm alanlarından birleştirilmiş ve açıklamalı nükleotid dizisi verilerini toplayan, koruyan ve kamuya açık erişim sağlayan" bir depo olarak hizmet veren GenBank'a gönderildi.

Söz konusu başvuru, ABD Sağlık ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın mevzuattan sorumlu bakan yardımcısı Dr. Melanie Egorin tarafından ABD'li meclis üyelerine bir mektupla iletildi. Mektup aralıkta Temsilciler Meclisi Enerji ve Ticaret Komitesi Başkanı Cathy McMorris Rodgers'a gönderildi.

GenBank'ı ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri'nin bir parçası olan Ulusal Biyoteknoloji Bilgi Merkezi yönetiyor.

Mektuba göre, Dr Ren'in gönderisinin eksik olduğu ve GenBank'a gönderim standartlarını karşılamak için ek bilgiye ihtiyaç duyulduğu bildirildi. Doktordan genetik dizilimini gerekli bilgilerle birlikte yeniden göndermesi istendi ancak bildirilenlere göre doktor daha fazla bilgi göndermedi.

Gönderi işlenmeye devam ediyordu ancak 16 Ocak 2020'de kaldırıldı. Mektuba göre, GenBank'ta hiçbir zaman kamuya açık olarak görünmedi.

12 Ocak'ta GenBank'a "neredeyse aynı" bir başvuru yapıldı. Bir gün önce Çin, genetik dizilimini Dünya Sağlık Örgütü'ne sundu.

Fred Hutchinson Kanser Merkezi'nden Dr. Jesse Bloom, Dr. Ren'in gönderisini analiz etti ve "Çin hükümetinin Wuhan pnömoni salgınının etkeninin Ocak 2020'nin ilk haftasının sonuna doğru hâlâ tespit edilemediği iddiasını açıkça yanlışladığı" sonucuna vardı.

Analizde ayrıca, ilk başvurunun kamuya açıklanmış olması halinde 2019'un sonlarında aşı üretiminin başlatılması için yeterli bilgi sağlayacağı sonucuna varıldı.

CNN'e göre, Scripps Araştırma Çeviri Enstitüsü'nden Dr. Eric Topol, iki haftalık bir ön uyarının bile "pandemide muazzam bir fark yaratacağını" söyledi.

Independent Türkçe

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM Sağlık

Karaciğer hasarının 5 erken belirtisi

Sağlıklı bir kişi ile viral hepatite yakalanmış bir kişi arasındaki cilt rengi farkını gösteren görüntü (El-Merkeziyye)
Sağlıklı bir kişi ile viral hepatite yakalanmış bir kişi arasındaki cilt rengi farkını gösteren görüntü (El-Merkeziyye)
TT
TT

Karaciğer hasarının 5 erken belirtisi

Sağlıklı bir kişi ile viral hepatite yakalanmış bir kişi arasındaki cilt rengi farkını gösteren görüntü (El-Merkeziyye)
Sağlıklı bir kişi ile viral hepatite yakalanmış bir kişi arasındaki cilt rengi farkını gösteren görüntü (El-Merkeziyye)

Karaciğer vücuttaki en büyük ve en önemli organlardan biridir ve birçok görevden sorumludur. Kanın pıhtılaşmasını düzenler, toksinleri kan dolaşımından uzaklaştırır, safra üretimine yardımcı olur ve çok daha fazlasını yapar.

Bununla birlikte karaciğer, hastalık veya tekrarlayan yaşam tarzı alışkanlıkları nedeniyle hasar görebilir ve düşük performans gösterebilir.

Şarku’l Avsat’ın HuffPost'tan aktardığı habere göre, ABD'deki Hackensack Meridian Sağlık Merkezi'nde gastroenterolog olan Dr. Douglas Wayne'e göre ‘karaciğer hastalığı’, alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı, hepatit ve hatta kanser dahil olmak üzere normal karaciğer fonksiyonunu bozan birçok farklı durumu kapsayan çok geniş bir terimdir.

Diğer yandan ABD'deki Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde yardımcı doçent olan hepatolog Dr. Bobo Panini, “Karaciğer hastalıklarının belirti ve semptomları genellikle önemli karaciğer hasarı oluşana kadar ortaya çıkmaz” dedi.

İşte karaciğer hasarının en yaygın 5 erken belirtisi ve bu sorunları fark ederseniz ne yapmanız gerektiği:

*Ciltte veya gözlerde sararma

Panini, “Karaciğer hastalığının ince bir işareti, sarılık olarak bilinen, cildin veya gözlerin beyazlarının sararmasıdır” diyor.

Bu, vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin normal parçalanması sırasında oluşan bir pigment olan bilirubin fazlalığı olduğunda ortaya çıkar. Bilirubin normalde karaciğer tarafından işlenir ve vücuttan atılır, ancak çok fazlası sarılığa neden olabilir ve karaciğer sorunlarına işaret edebilir.

Bu nedenle ciltte veya gözlerde sararma fark ederseniz doktorunuzla konuşmanız önemlidir.

*Koyu renkli idrar

Koyu renkli idrar genellikle endişe edilecek bir durum değildir ve fazladan sıvı almanız gerektiğinin bir göstergesidir.

Wayne, karaciğer hastalığı olan kişilerin koyu renkli idrar yapmasının da normal olduğunu söylüyor. Bunun nedeni, idrarınızı koyu turuncu, kahverengi veya kehribar rengine dönüştürebilen bilirubin birikimidir.

*Kafa karışıklığı

Ruhsal durumunuzdaki büyük değişiklikler göz ardı edilmemelidir. Bunlar karaciğer sorunlarının veya altta yatan başka sorunların bir işareti olabilir. Kafa karışıklığı veya zihni etkileyen başka sorunlar yaşıyorsanız, derhal yardım isteyin.

Panini, “Sağlığı yerinde olan herkeste akut karaciğer yetmezliği gelişebilir ve bu da zihinsel durum veya kişilikte kafa karışıklığı veya uyuşukluk gibi değişiklikler olarak ortaya çıkabilir” diyor.

*Bacaklarda, ayak bileklerinde veya karında şişlik

Wayne, “Karaciğer sorunlarıyla ilgili olmayabilir, ancak bacaklarınızdaki ve ayaklarınızdaki şişlik bir şeylerin ters gittiğini gösterebilir” dedi.

Mayo Clinic'e göre siroz, karaciğerdeki kan akışını yavaşlatır ve kanı organa taşıyan damardaki basıncı artırır. Mayo Clinic, portal ven olarak bilinen bu damardaki basıncın ‘ödem adı verilen bacaklarda ve asit adı verilen karın bölgesinde sıvı birikmesine neden olabileceğini’ belirterek, ‘karaciğerin albümin gibi belirli kan proteinlerini yeterince üretememesi durumunda da ödem ve asit oluşabileceğini’ kaydetti.

*Kolay morarma ve kanama

Wayne, karaciğer hasarı olan kişilerin yaralandıkları yerin kolayca morarabileceğini veya kanayabileceğini söyledi. Bunun nedeni karaciğerin kanın pıhtılaşması için gereken proteinleri üretmesidir. Dolayısıyla karaciğer iyi çalışmadığında kolayca kanamaya yatkın olursunuz.

*Karaciğer hasarınız olduğunu düşünüyorsanız ne yapmalısınız?

Karaciğer sorunları göz ardı edilmemelidir. Çok fazla alkol almak, tip 2 diyabet hastası olmak, ortak iğne kullanmak ve ailede karaciğer hastalığı öyküsü olması karaciğer hasarına yol açabilecek ciddi faktörlerdir.

Herhangi bir karaciğer hasarı belirtisi yaşadığınızı düşünüyorsanız, bunu sağlık uzmanınızla görüşmeniz önemlidir. Diğer belirtiler arasında dışkı değişiklikleri, yorgunluk ve iştah değişiklikleri yer almaktadır.

Panini, şiddetli sarılık, zihinsel durumda beklenmedik değişiklikler, siyah dışkı, kan kusma, karın, ayak bilekleri ve bacaklarda kademeli şişme veya nefes almada zorluk yaşarsanız derhal tıbbi yardım almanızı öneriyor.