ABD'de cinsel yolla bulaşan hastalıklar patladı

"Durum kontrolden çıktı"

Frengi, çocukların hayatını da tehdit ediyor (Arşiv-Şarku'l Avsat)
Frengi, çocukların hayatını da tehdit ediyor (Arşiv-Şarku'l Avsat)
TT

ABD'de cinsel yolla bulaşan hastalıklar patladı

Frengi, çocukların hayatını da tehdit ediyor (Arşiv-Şarku'l Avsat)
Frengi, çocukların hayatını da tehdit ediyor (Arşiv-Şarku'l Avsat)

ABD'de sağlık uzmanları, cinsel yolla bulaşan hastalıkların "kontrolden çıktığını" söylerken, salgınla ilgili uyarıyor.

ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri'nin (CDC) 30 Ocak'ta paylaştığı raporda, 2022'de ülkede aralarında frengi, belsoğukluğu ve klamidyanın da yer aldığı en az 2,5 milyon cinsel yolla bulaşan hastalık vakası tespit edildiği bildirildi.

Rapora göre, 2018'de 583 bin 405 belsoğukluğu vakası varken, bu sayı 2022'de yüzde 648 bin 56'ya yükseldi. Söz konusu 5 yıllık dönemde belsoğukluğu vakalarında yaklaşık yüzde 11'lik artış yaşandı.

Aynı dönemde klamidya vakalarında ise yüzde 6,2'lik düşüş kaydedildi. 2018'de 1 milyon 758 bin 668 olan vaka sayısı 2022'de 1 milyon 649 bin 716'ya geriledi.

Öte yandan raporda, frengi vakalarında yüzde 80'e yakın artış yaşandığına dikkat çekildi. Frenginin tüm evrelerinin görüldüğü toplam vaka sayısı 2018'de 113 bin 739 olurken, 2022'de bu sayı 203 bin 500'e yükseldi. 

Ayrıca hamilelik ya da doğum sırasında anneden fetüse bulaşan konjenital frengi vakalarında da yüzde 183,4'lük artış kaydedildi. Vaka sayısı 2018'de 1325'ten 2022'de 3 bin 755'e fırladı.

Verilere göre, 2022'de konjenital frengiye bağlı 282 ölü doğum ve bebek ölümü yaşandı. Konjenital frengi vakalarının yaklaşık yüzde 60'ı Teksas, Kaliforniya, Arizona, Florida ve Louisiana eyaletlerinde tespit edildi.

ABD Ulusal Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Direktörleri Koalisyonu'nun (National Coalition of STD Directors -NCSDDC) raporla ilgili yayımladığı açıklamada, ülkenin salgını önlemekte başarısız kaldığı belirtilerek şu ifadelere yer verildi:

Yönetim ve ABD Kongresi, kurumlara en temel tarama, tedavi ve önleme hizmetlerini vermeleri için ihtiyaç duyulan finansmanı sağlayana kadar özellikle frengi başta olmak üzere cinsel yolla bulaşan hastalıklar kontrol altına alınamayacak.

NCSDDC Direktörü David Harvey, geçen yılki açıklamasında, ABD Başkanı Joe Biden'ın sağlık kuruluşlarına verilen fonları kesmesi halinde bu hastalıklarla mücadelenin gittikçe güçleşeceğini belirmişti.

Öte yandan Biden yönetimi, haziranda söz konusu hastalıkların teşhisi, tedavisi ve önlenmesi için farklı federal kuruluşların ortak çalışmasını öngören bir plan hazırlamıştı. Proje kapsamında fonlamaların artırılacağı açıklansa da henüz bu yönde somut bir adım atılmadı.



Zayıflama iğnesi, alkol bağımlılığına karşı da etkili mi?

Ozempic'in etkin maddesi semaglutid, çeşitli bağımlılıklara iyi gelebiliyor (Pexels)
Ozempic'in etkin maddesi semaglutid, çeşitli bağımlılıklara iyi gelebiliyor (Pexels)
TT

Zayıflama iğnesi, alkol bağımlılığına karşı da etkili mi?

Ozempic'in etkin maddesi semaglutid, çeşitli bağımlılıklara iyi gelebiliyor (Pexels)
Ozempic'in etkin maddesi semaglutid, çeşitli bağımlılıklara iyi gelebiliyor (Pexels)

Zayıflama ilacı Ozempic'in alkol tüketimini azaltabildiği tespit edildi. 

Ozempic ve Wegovy adı altında satılan semaglutid ilacı, insan vücudundaki GLP-1 denen bir hormonu taklit ederek iştahı bastırıyor. 

Tip 2 diyabet ve obezite tedavisine kullanılan bu ilaç, "çığır açıcı" zayıflama etkisiyle epey popüler. 

Kalpten böbreğe çeşitli sağlık faydalarıyla gündeme gelen Ozempic, körlüğe veya başka sorunlara yol açabileceği endişelerine de neden oluyor.

Daha önce yapılan bazı çalışmalarda semaglutidin alkol bağlımlılığına da iyi gelebileceğine işaret eden bulgular edinilmiş ama güçlü bir bağlantı kurulamamıştı. 

Güney California Üniversitesi'nden Dr. Christian Hendershot ve ekip arkadaşları, semaglutid ve alkol tüketimi üzerine yapılan ilk randomize kontrollü çalışmayı yürüterek bulgularını hakemli dergi JAMA Psychiatry'de dün (12 Şubat) yayımladı. Benzer özellikler taşıyan katılımcıların deney ve kontrol gruplarına ayrıldığı randomize kontrollü çalışmalar, genellikle ilaç testlerinde başvurulan bir yöntem.

Yeni çalışmada da alkol bağımlılığından muzdarip 48 ABD'li katılımcı iki gruba ayrıldı. Katılımcıların yarısına her hafta düşük dozda semaglutid verilirken, diğerlerine plasebo enjekte edildi.

Katılımcılar, tercih ettikleri alkollü içeceklerle dolu bir laboratuvar odasında ilacı almaya başlamadan önce ve sonra ikişer saat geçirdi. 9 haftalık çalışma süresince her gün ne kadar içki içtiklerini de bildirdiler.

Semaglutid alan grup yaklaşık bir ay sonra ortalama yüzde 30 daha az alkol tüketirken kontrol grubunda bu düşüş yüzde 2 olarak kaydedildi. 

İlacı kullanan grubun yüksek miktarda alkol tükettikleri gün sayının ve içki içme isteklerinin de diğerlerine göre daha fazla azaldığı saptandı. Dr. Hendershot bulguları şöyle değerlendiriyor:

Bu grupta ilacın önemli yan etkileri veya güvenlik endişeleri olduğuna dair herhangi bir kanıtımız yoktu ve genel olarak birkaç farklı sonuca göre katılımcıların tükettiği alkol miktarını azalttığını gördük.

Uzmanlar Ozempic'in bu etkiyi nasıl yarattığını tam olarak bilmiyor. Ancak ilacın, ödülle ilgili beyin bölgelerini etkileyerek iştahı bastırması gibi, alkolün de daha az istenmesine yol açtığı tahmin ediliyor.

Daha önce 1 milyon fazla kişinin sağlık kaydının incelendiği bir çalışmada Ozempic'in alkol ve uyuşturucu bağımlılarının madde tüketimini düşürebileceği gözlemlenmişti.

Fakat New Scientist'e göre yeni çalışma neden-sonuç ilişkisi kurarak bugüne kadarki "en güçlü" kanıtı sunuyor.

Bulgular, bu ilaçların alkol bağımlılığıyla mücadeleye fayda sağlayacağına işaret etse de uzmanlar henüz kesin bir şey söylenemeyeceğini belirtiyor.

Pek çok bilim insanı, Ozempic'in alkol bağımlılığında kullanılması için yeterli veri olmadığının ve daha kapsamlı araştırmalar yapılması gerektiğinin altını çiziyor.

Oklahoma Eyalet Üniversitesi'nden Dr. Kyle Simmons, yer almadığı çalışma hakkında "Yanlış anlamayın, bu konuda iyimserim" diyerek ekliyor: 

Ancak hastaların bağımlılık için bu ilaçları kullanması gerektiğini henüz söyleyemiyorum.

Independent Türkçe, New Scientist, New York Times, JAMA Psychiatry, Gazete Oksijen