Tuzun alternatifleri yaşlılarda tansiyon riskini azaltıyor

Tuzun başlıca alternatifleri arasında limon suyu geliyor. (Singapur Kalp Vakfı)
Tuzun başlıca alternatifleri arasında limon suyu geliyor. (Singapur Kalp Vakfı)
TT

Tuzun alternatifleri yaşlılarda tansiyon riskini azaltıyor

Tuzun başlıca alternatifleri arasında limon suyu geliyor. (Singapur Kalp Vakfı)
Tuzun başlıca alternatifleri arasında limon suyu geliyor. (Singapur Kalp Vakfı)

Çin'de yapılan bir araştırma, tuzun alternatiflerinin tuzu azaltmak için sağlıklı bir seçenek sunduğunu ve yüksek tansiyon riskini azalttığını ortaya koydu.

Araştırmacılar, tuzun alternatiflerini kullananların normal tuz kullananlara kıyasla yüksek tansiyon geliştirme olasılığının daha düşük olduğunu buldu. Sonuçlar pazartesi günü Journal of the American College of Cardiology dergisinde yayımlandı.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre yüksek tansiyon, kardiyovasküler hastalıklar ve ölümlerde önde gelen risk faktörü. Bu hastalık 1,4 milyardan fazla yetişkini etkiliyor ve dünya genelinde her yıl 10,8 milyon kişinin ölümüne yol açıyor.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre sodyum alımını azaltmak, yüksek tansiyon riskini azaltmanın en etkili yollarından biri. Bu, sodyum içeriğini artırmadan benzer bir lezzet sağlayan tuzun alternatiflerine başvurarak yapılabilir: Limon suyu, elma sirkesi ve kıyılmış sarımsak ve soğan gibi taze ve kurutulmuş baharatlar. zencefil, karabiber, kekik ve maydanozun yanı sıra kurutulmuş sarımsak ve kurutulmuş kırmızı biber gibi kurutulmuş sebzeler...

Çalışmada, Çin'deki 48 bakım tesisinde ikamet eden 55 yaş ve üzeri 611 katılımcıyı izleyerek, tuzun alternatiflerinin kan basıncını kontrol etmek için tek başına tuzu azaltmak yerine daha iyi bir çözüm olarak etkisi incelendi.

Katılımcılar iki gruba ayrıldı. İlk grup (313 katılımcı) tuz alternatiflerini kullanırken diğer grup (298 katılımcı) normal tuz kullanmaya devam etti.

Çalışmanın başında tüm katılımcıların kan basıncı 140/90 mmHg'nin altındaydı ve anti-hipertansif ilaç kullanmıyorlardı.

İki yıllık takibin ardından, tuz alternatifleri kullanan katılımcılarda yüksek tansiyon görülme sıklığı 100'de 11,7 iken, normal tuz alan katılımcılarda bu oran 100'de 24,3 olarak tespit edildi.

Fotoğraf. Altı: Tuz yerine taze veya kurutulmuş baharatlar da kullanılıyor. (Singapur Kalp Vakfı)
Tuz yerine taze veya kurutulmuş baharatlar da kullanılıyor. (Singapur Kalp Vakfı)

Tuz alternatifleri kullananların yüksek tansiyon geliştirme olasılığı, normal tuz kullananlara kıyasla yüzde 40 daha azdı.

Ayrıca tuz alternatifi yaşlılarda yaygın bir sorun olabilen düşük tansiyona neden olmadı.

Pekin Üniversitesi'ndeki çalışmanın baş araştırmacısı Dr. Yangfeng Wu konuya dair şunları söyledi:

"Araştırmamızdan çıkan en önemli sonuç, tuz ikamelerinin iki yıl içinde yüksek tansiyon riskini azaltırken, düşük tansiyon ataklarının sayısının yetişkinler arasında artmaması oldu. Bu da tuz ikamelerinin sadece yüksek tansiyonu olan kişiler için faydalı olmadığı, aynı zamanda normal tansiyonu olanlar için de güvenli olduğu anlamına geliyor."

Dr. Yangfeng Wu açıklamasının devamında çalışmanın önemli olduğunu ve yüksek tansiyon ya da normal tansiyon fark etmeksizin tüm nüfusun sağlığını korumak, kardiyovasküler risklere maruz kalma riskini azaltmak ve yemeklere lezzet katmak için tuz alternatiflerini kullanmak gerektiğini vurguladı.



İki ayak üstünde yürümenin sırrı, dizdeki küçük kemikte mi saklı?

Lateral fabella, diz eklemlerindeki kıkırdağın aşınmasını ifade eden kireçlenmeden muzdarip kişilerde daha sık görülüyor (Pexels)
Lateral fabella, diz eklemlerindeki kıkırdağın aşınmasını ifade eden kireçlenmeden muzdarip kişilerde daha sık görülüyor (Pexels)
TT

İki ayak üstünde yürümenin sırrı, dizdeki küçük kemikte mi saklı?

Lateral fabella, diz eklemlerindeki kıkırdağın aşınmasını ifade eden kireçlenmeden muzdarip kişilerde daha sık görülüyor (Pexels)
Lateral fabella, diz eklemlerindeki kıkırdağın aşınmasını ifade eden kireçlenmeden muzdarip kişilerde daha sık görülüyor (Pexels)

Dizdeki küçük ve çoğu insanda artık bulunmayan bir kemik, insanların iki ayak üstünde yürümesini sağlamış olabilir. 

Susam tanesi büyüklüğündeki lateral fabella kemiği, toplumun yaklaşık yüzde 39'unda var. Diz kapağına gömülmüş bu kemik osteoartrit veya kireçlenmeden muzdarip kişilerde iki kat daha sık görülürken, hakkında pek fazla şey bilinmiyor. 

Birleşik Krallık'taki King's College London'dan araştırmacılar, 93 ayrı primat türünde bu kemiğin varlığına dair verileri inceleyerek insanlarda farklı şekilde evrimleştiğini kaydetti.

Bilim insanları bu farklılaşmanın, ilk insanların 4 ayaktan iki ayak üstünde yürümeye geçmesini sağladığını düşünüyor. 

Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences adlı hakemli dergide bugün (11 Eylül) yayımlanan makalede, hominidler dışındaki çoğu primatta bu kemiğin olduğu tespit edildi.

Hominid familyası, insanların yanı sıra şempanze, orangutan ve bonobo gibi türleri içeriyor. 

Ekip son 100 yılda yayımlanan araştırmaları tarayarak lateral fabella da dahil, dizde yer alan susamsı kemiklerin varlığını analiz etti. 

Lateral fabellanın, hominid dışındaki türlerde hep başka bir susamsı kemikle beraber oluştuğu saptandı. 

Bilim insanları lateral fabellanın, hominidlerde diğer primatlardan farklı şekilde geliştiğini ve bu sayede farklı bir amaca, yani iki ayak üstünde yürümeye hizmet ettiğini düşünüyor.

Bu durum, insanlarda başka bir susamsı kemik olmadan lateral fabellanın ortaya çıkmasını açıklayabilir. 

King's College London'dan Dr. Michael Berthaume yazarları arasında yer aldığı çalışma hakkında "Sıklıkla yanlış anlaşılan bu kemiğin primatlarda birden fazla şekilde evrimleşmiş olabileceğini ve insanların, tüm hominidlerin başlangıcında ortaya çıkan farklı bir evrim biçimine sahip olduğunu gösteriyor" diyerek ekliyor:

Bu kemiği yeni bir şekilde kullanmak, Australopitekus gibi ilk insanların dört ayak üstünde yürümekten dik yürümeye geçmesini sağlamış olabilir.

Lateral fabellanın insanlarda görülme sıklığı son 100 yıldır artış gösteriyor. Araştırmacılar bunun, insanların daha iyi beslenmesi ve kemiği oluşturan kaynaklara sahip olmasıyla açıklanabileceğini düşünüyor. 

Dr. Berthaume, fabellanın iki ayak üstünde yürümeyi sağladığını doğrulamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulsa da bulguların umut verici olduğunu söylüyor: 

İnsanlar dışındaki neredeyse tüm diğer örneklerde, primatların çiftler halinde fabella geliştirdiğini biliyoruz. Primatların hareket etme şeklinin bu kemiklerin evrimini etkilemediğini de biliyoruz, peki insanlar neden farklı?

Independent Türkçe, Phys.org, Sky News, Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences