Tuzun alternatifleri yaşlılarda tansiyon riskini azaltıyor

Tuzun başlıca alternatifleri arasında limon suyu geliyor. (Singapur Kalp Vakfı)
Tuzun başlıca alternatifleri arasında limon suyu geliyor. (Singapur Kalp Vakfı)
TT

Tuzun alternatifleri yaşlılarda tansiyon riskini azaltıyor

Tuzun başlıca alternatifleri arasında limon suyu geliyor. (Singapur Kalp Vakfı)
Tuzun başlıca alternatifleri arasında limon suyu geliyor. (Singapur Kalp Vakfı)

Çin'de yapılan bir araştırma, tuzun alternatiflerinin tuzu azaltmak için sağlıklı bir seçenek sunduğunu ve yüksek tansiyon riskini azalttığını ortaya koydu.

Araştırmacılar, tuzun alternatiflerini kullananların normal tuz kullananlara kıyasla yüksek tansiyon geliştirme olasılığının daha düşük olduğunu buldu. Sonuçlar pazartesi günü Journal of the American College of Cardiology dergisinde yayımlandı.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre yüksek tansiyon, kardiyovasküler hastalıklar ve ölümlerde önde gelen risk faktörü. Bu hastalık 1,4 milyardan fazla yetişkini etkiliyor ve dünya genelinde her yıl 10,8 milyon kişinin ölümüne yol açıyor.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre sodyum alımını azaltmak, yüksek tansiyon riskini azaltmanın en etkili yollarından biri. Bu, sodyum içeriğini artırmadan benzer bir lezzet sağlayan tuzun alternatiflerine başvurarak yapılabilir: Limon suyu, elma sirkesi ve kıyılmış sarımsak ve soğan gibi taze ve kurutulmuş baharatlar. zencefil, karabiber, kekik ve maydanozun yanı sıra kurutulmuş sarımsak ve kurutulmuş kırmızı biber gibi kurutulmuş sebzeler...

Çalışmada, Çin'deki 48 bakım tesisinde ikamet eden 55 yaş ve üzeri 611 katılımcıyı izleyerek, tuzun alternatiflerinin kan basıncını kontrol etmek için tek başına tuzu azaltmak yerine daha iyi bir çözüm olarak etkisi incelendi.

Katılımcılar iki gruba ayrıldı. İlk grup (313 katılımcı) tuz alternatiflerini kullanırken diğer grup (298 katılımcı) normal tuz kullanmaya devam etti.

Çalışmanın başında tüm katılımcıların kan basıncı 140/90 mmHg'nin altındaydı ve anti-hipertansif ilaç kullanmıyorlardı.

İki yıllık takibin ardından, tuz alternatifleri kullanan katılımcılarda yüksek tansiyon görülme sıklığı 100'de 11,7 iken, normal tuz alan katılımcılarda bu oran 100'de 24,3 olarak tespit edildi.

Fotoğraf. Altı: Tuz yerine taze veya kurutulmuş baharatlar da kullanılıyor. (Singapur Kalp Vakfı)
Tuz yerine taze veya kurutulmuş baharatlar da kullanılıyor. (Singapur Kalp Vakfı)

Tuz alternatifleri kullananların yüksek tansiyon geliştirme olasılığı, normal tuz kullananlara kıyasla yüzde 40 daha azdı.

Ayrıca tuz alternatifi yaşlılarda yaygın bir sorun olabilen düşük tansiyona neden olmadı.

Pekin Üniversitesi'ndeki çalışmanın baş araştırmacısı Dr. Yangfeng Wu konuya dair şunları söyledi:

"Araştırmamızdan çıkan en önemli sonuç, tuz ikamelerinin iki yıl içinde yüksek tansiyon riskini azaltırken, düşük tansiyon ataklarının sayısının yetişkinler arasında artmaması oldu. Bu da tuz ikamelerinin sadece yüksek tansiyonu olan kişiler için faydalı olmadığı, aynı zamanda normal tansiyonu olanlar için de güvenli olduğu anlamına geliyor."

Dr. Yangfeng Wu açıklamasının devamında çalışmanın önemli olduğunu ve yüksek tansiyon ya da normal tansiyon fark etmeksizin tüm nüfusun sağlığını korumak, kardiyovasküler risklere maruz kalma riskini azaltmak ve yemeklere lezzet katmak için tuz alternatiflerini kullanmak gerektiğini vurguladı.



Bunamanın 6 önemli nedeni: Bunları engellemek için ne yapılmalı?

Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)
Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)
TT

Bunamanın 6 önemli nedeni: Bunları engellemek için ne yapılmalı?

Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)
Bunama, yaşlanmanın kaçınılmaz bir parçası gibi görülse de durum pek öyle değil (Pixabay)

Bilim insanları demans veya bunama vakalarının yarısının önlenebileceğini söylüyor. 

Alzheimer'ın da içinde yer aldığı nörodejeneratif hastalıklar grubunu ifade eden bunama; hafıza, dil ve düşünce becerilerinde gerilemeyle kendini gösteriyor. 

Bu rahatsızlıklar genellikle yaşlanmayla ortaya çıksa da uzmanlar pek çok vakanın engellenebileceğini görüşünde. 

Oxford Üniversitesi'nde demans üzerine çalışan Prof. David Smith'in yer aldığı bir çalışmada, 344 binden fazla kişinin verisi 15 yıl boyunca takip edilerek bunamaya yol açan 6 temel risk faktörü belirlendi. 

Araştırmacılar bunamayı engellemek için yaşam tarzı, sağlık geçmişi, fiziksel göstergeler, sosyoekonomik durum, sosyal-psikolojik faktörler ve yaşanılan çevreye odaklanılması gerektiği sonucuna vardı. 

Bu faktörlerin orta seviyeye çekilmesinin bunama vakalarının yüzde 43'ünü, iyi seviyede olmasının da yüzde 73'ünü engelleyebileceği tespit edildi. 

Uzmanlar özellikle sağlıksız bir yaşam tarzının, bunamanın ortaya çıkmasında önemli bir rol oynadığının altını çiziyor. 

Dünyanın önde gelen bunama uzmanlarının yürüttüğü başka bir araştırmada da benzer faktörler öne çıkıyor.

Depresyon, diyabet ve yüksek seviye kötü kolesterol gibi sağlık etkenlerinin yanı sıra eğitim durumu, hava kirliliğine maruz kalma ve sosyal izolasyon temel risk faktörleri arasında görülüyor.

Araştırmacılar çocukluktan itibaren bu etmenlere dikkat edilmesinin, vakaların yüzde 45'inin önüne geçebileceği sonucuna vardı. 

Diğer yandan hayatın ileri dönemlerinde de gerekli adımları atmanın fayda sağladığı tahmin ediliyor.

University College London'dan çalışmanın yazarlarından Prof. Gill Livingston "Dünya genelinde pek çok kişi bunamanın kaçınılmaz olduğuna inanıyor ancak durum öyle değil" diyerek ekliyor:

Riske daha uzun süre maruz kalmanın daha büyük bir etkiye sahip olduğuna dair artık daha güçlü kanıtlara sahip olsak da harekete geçmek için asla çok erken ya da çok geç olmadığını da vurgulamak gerekiyor.

Uzmanlar yaşam tarzında yapılacak değişikliklerin bunamayı engelleyebileceğini veya geciktirebileceğini belirtiyor. 

Prof. Livingston şu tavsiyede bulunuyor:

Düzenli egzersiz, sigara içmeme, orta yaşta (örgün eğitim dışında) bilişsel aktiviteyi canlı tutma ve aşırı alkolden kaçınmak gibi sağlıklı bir yaşam tarzı sadece bunama riskini azaltmaz, aynı zamanda bunama başlangıcını da geciktirebilir.

Prof. Livingston özellikle pek hareket etmeyenlerin, en azından yürüyüş yapmaya başlayarak egzersizi hayatlarının parçası haline getirmesini öneriyor.

Yapılan başka çalışmalarda da Akdeniz diyetinin bunama riskini azaltabildiğine dair bulgular ediniliyor.

Bitki ağırlıklı Akdeniz diyeti kabuklu yemişler, kepekli tahıllar ve balık da içeriyor. Özellikle kırmızı et çok az tüketilirken, yağ kaynağı olarak zeytinyağı tercih ediliyor.

Bilim insanları, meyve ve sebzelerdeki antioksidan sayesinde bu beslenme biçiminin bunama riskini azalttığını düşünüyor.

Uzmanlar ayrıca görme ve duyma becerilerindeki gerileme de bunamayla ilişkilendirildiği için işitme cihazları gibi aygıtlara kolay ulaşılabilmesi gerektiğini vurguluyor. 

Birleşik Krallık merkezli Alzheimer Derneği'nden Fiona Carragher, alkol ve egzersiz gibi faktörlerin kişinin kontrolünde olduğunu ancak eğitim eşitsizliği ve hava kirliliği gibi sorunların toplumsal ölçekte çözülmesi gerektiğini söylüyor.

Independent Türkçe, Jerusalem Post, Guardian, Nature Human Behavior, The Lancet, Alzheimer Derneği