Doktorlardan yapay zeka uyarısı: "Sağlığa feci etkileri olabilir"

Yapay zeka radyolojide giderek daha fazla kullanılsa da yegane en büyük sağlık tehdidi olan iklim değişikliğinin artmasını sağlayabilir

Yeni makaleye göre tıp uzmanları çalışmalarından kaynaklanan emisyonları da göz önünde bulundurmalı (Reuters)
Yeni makaleye göre tıp uzmanları çalışmalarından kaynaklanan emisyonları da göz önünde bulundurmalı (Reuters)
TT

Doktorlardan yapay zeka uyarısı: "Sağlığa feci etkileri olabilir"

Yeni makaleye göre tıp uzmanları çalışmalarından kaynaklanan emisyonları da göz önünde bulundurmalı (Reuters)
Yeni makaleye göre tıp uzmanları çalışmalarından kaynaklanan emisyonları da göz önünde bulundurmalı (Reuters)

Doktorlar, tıbbi ortamlarda yapay zeka kullanımının artmasının sağlığımızı başka şekillerde riske atabileceği uyarısında bulundu.

Yapay zeka, hastaların sağlığını anlamak için verileri ve görüntüleri hızlı bir şekilde incelemek için kullanılabildiği radyoloji gibi alanlarda giderek daha fazla kullanılıyor. Ancak doktorlar, bu alanın (ve diğerlerinin) bireylerin sağlığı için feci etkileri olabilecek iklim değişikliğinin artmasını sağlayabileceğine dair uyardı.

Radyoloji alanına odaklanan yeni bir makalenin yazarları, "Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, iklim değişikliği insanlığın karşı karşıya olduğu tek en büyük sağlık tehdidi" uyarısında bulunuyor. Tıp alanından kaynaklanan yüksek miktardaki emisyonun, eninde sonunda korumayı hedeflediği kişilerin sağlığına zarar verebileceğini söylüyorlar.

Toronto Üniversitesi'nde araştırmalardan sorumlu başkan yardımcısı ve Toronto Genel Hastanesi Ortak Tıbbi Görüntüleme Departmanı'nda sürdürülebilirlikten sorumlu başkan yardımcısı olan doçent Kate Hanneman, "Tıbbi görüntüleme çok fazla sera gazı emisyonu üretiyor ancak genellikle ilgili veri depolama ve yapay zeka araçlarının çevresel etkilerini düşünmüyoruz" dedi.

Yapay zeka modellerinin geliştirilmesi ve kullanımı büyük miktarda enerji tüketiyor; tıbbi görüntüleme ve yapay zeka alanındaki veri depolama ihtiyaçları katlanarak artıyor.

Dr. Hanneman, "Olumsuz etkileri en aza indirirken olumlu etkilerle bir köprü kurarak dengeleyici bir yaklaşım sergilememiz gerekiyor" dedi.

Hastaların sağlığını iyileştirmek nihai hedefimiz ancak bunu daha az enerji kullanarak daha az atık üreterek yapmak istiyoruz.

Diğer yapay zeka sistemlerinde olduğu gibi sağlık hizmetlerinde kullanılmak üzere modeller geliştirmek, her yıl üretilen milyarlarca tıbbi görüntüye ek olarak büyük miktarda eğitim verisi toplanmasını gerektirir. Tüm bu verilerin depolanması lazım; bu da genellikle başka yerlerde bulunan sunucu çiftliklerinde yapılıyor. 

Bu merkezler güç ve soğutma için büyük miktarda enerji kullanabilir. Dr. Hanneman, "Son tahminler, tüm veri merkezlerinden kaynaklanan toplam küresel sera gazı emisyonlarının havayolu endüstrisinden daha fazla olduğunu gösteriyor ki bu kesinlikle şoke edici" dedi.

Uzmanlar, harcanan enerjinin paylaşılabilmesi için kaynakların paylaşılması ve işbirliği yapılması da dahil bir dizi yanıt çağrısında bulundu. Ayrıca yapay zekanın verimli olacak şekilde tasarlanması, daha az enerji gerektiren donanımlar kullanılması, verilerin sıkıştırılması ve gereksiz olduğu durumda silinmesini öneriyorlar.

Dr. Hanneman yaptığı açıklamada "Sağlık hizmetleri ve tıbbi görüntülemede finansal maliyetlerin yanı sıra çevresel maliyetler de göz önünde bulundurulmalı" dedi.

Araçları mantıklı bir şekilde kullanırsak yapay zekanın sürdürülebilirliği geliştirmemizi sağlayabileceğine inanıyorum. Sadece enerji kullanımı ve sera gazı emisyonlarına karşı dikkatli ve bilinçli olmamız gerekiyor.

Yeni makale, "Radyolojide Çevresel Sürdürülebilirlik ve Yapay Zeka: İki Tarafı Keskin Bıçak" (Environmental Sustainability and AI in Radiology: A Double-Edged Sword), Radiology'de yayımlandı.

Independent Türkçe



Yemek yedikten sonra yüzmek gerçekten riskli mi?

Doktorlar, bir şeyler yedikten sonra yüzmenin ciddi sorunlar yaratmayacağı görüşünde (Unsplash)
Doktorlar, bir şeyler yedikten sonra yüzmenin ciddi sorunlar yaratmayacağı görüşünde (Unsplash)
TT

Yemek yedikten sonra yüzmek gerçekten riskli mi?

Doktorlar, bir şeyler yedikten sonra yüzmenin ciddi sorunlar yaratmayacağı görüşünde (Unsplash)
Doktorlar, bir şeyler yedikten sonra yüzmenin ciddi sorunlar yaratmayacağı görüşünde (Unsplash)

Yemek yedikten sonra suya girmeden önce en az yarım saat beklenmesi gerektiği sıkça söyleniyor. 

Ebeveynler genellikle boğulma endişesiyle çocuklarını bu konuda uyarıyor.

Yemek yedikten sonra vücuttaki kanın mideye yöneleceği ve kolla bacak kaslarının düzgün çalışmasına yetecek kadar kan kalmayacağı düşünülüyor. 

Aynı anda sindirim ve yüzmenin getirdiği yorucu hareketlerle başa çıkamayan vücudun zorlanacağı, hatta belki de boğulacağı varsayılıyor. 

Bu düşünce ilk bakışta çok da mantıksız görünmeyebilir fakat doktorlar ortada gerçek bir risk olmadığını söylüyor. 

ABD merkezli Cleveland Clinic'ten Dr. Matthew Badgett, yemek yedikten sonra da kaslara yeterince kan akışı sağlandığını belirtiyor. 

Kuzey Karolina eyaletindeki Duke Primary Care Timberlyne adlı klinikte aile doktoru olan Dr. Mark Messick de vücudun sindirime yardımcı olmak için fazladan kan sağladığını ama bunun kasların çalışmasını engellemediğini ifade ediyor.

Uzmanlar yemek yedikten kısa süre sonra yüzmenin, en kötü ihtimalle küçük bir krampa yol açabileceğini söylüyor.

Amerikan Kızılhaçı'nın 2011'de yaptığı bir incelemede yemek yedikten sonra yüzmenin boğulma riski teşkil ettiğine dair kanıt bulunamamış ve bu düşüncenin bir "mit" olduğu sonucuna varılmıştı. 

Öte yandan Dr. Badgett yüzmeden önce yeterince su içilmesi gerektiğini vurguluyor. Doktor, yüzerken susuz kalma ihtimalinin genellikle göz ardığı edildiğini ve bunun kramplara yol açabileceğini söyleyerek ekliyor:

Suyun içindeyken terlesek de su kaybettiğimizin farkına varmayız.

Uzman ayrıca içki içtikten sonra yüzmemeyi tavsiye ediyor. Alkol tüketiminin koordinasyonun bozulmasına ve yanlış kararlar alınmasına yol açabileceğini ifade eden Dr. Badgett "Pek zinde olamayacaksınız" diye ekliyor.

Independent Türkçe, MedicalXpress, Duke Health, BBC Science Focus