Balık yağının beklenmedik tehlikesi ortaya çıktı

Kalp hastalarında farklı bir etkisi var

Uzmanlar takviyelerin sağlıklı bir beslenme biçiminin yerini alamayacağını söylüyor (Unsplash)
Uzmanlar takviyelerin sağlıklı bir beslenme biçiminin yerini alamayacağını söylüyor (Unsplash)
TT

Balık yağının beklenmedik tehlikesi ortaya çıktı

Uzmanlar takviyelerin sağlıklı bir beslenme biçiminin yerini alamayacağını söylüyor (Unsplash)
Uzmanlar takviyelerin sağlıklı bir beslenme biçiminin yerini alamayacağını söylüyor (Unsplash)

Balık yağı takviyelerinin sağlıklı kişilerde kalp hastalıkları ve inme riskini artırabileceği ortaya çıktı. Öte yandan kalp damar hastalığından muzdarip kişilerde ölüm riskini düşürebiliyor. 

Dünya çapında birinci sıradaki ölüm nedeni olan kalp damar hastalıklarının önlenmesinde, omega-3 yağ asitleri bakımından zengin balık yağı tüketimi öneriliyor. 

Bazı çalışmalardaysa bu yağın kalpte ritim bozukluğu görülen atriyal fibrilasyon gibi bazı kalp hastalıkları üzerinde bir fayda sağlamadığı öne sürülüyor. 

Balık yağı takviyelerinin kalp sağlığına etkisini öğrenmek isteyen araştırmacılar, Birleşik Krallık yurttaşlarının sağlık verisini içeren geniş kapsamlı Biobank'ten 415 bin 737 kişinin verisini inceledi.

BMJ Medicine adlı hakemli dergide dün yayımlanan çalışma kapsamında yaş ortalaması 55 civarında olan katılımcıların yaklaşık 12 yıllık verileri analiz edildi. 

Katılımcıların yaklaşık yüzde 30'u düzenli balık yağı takviyesi aldığını bildirirken bu kişilerin çoğu beyaz, yaşlı ve kadındı. Ayrıca bu takviyeyi düzenli alanların alkol ve balık tüketimi de daha yüksekti.

Bilim insanları araştırma başında bilinen bir kardiyovasküler hastalığı olmayan katılımcılarda düzenli balık yağı takviyesinin, atriyal fibrilasyon riskinin yüzde 13 ve inme riskinin de yüzde 5 artmasıyla ilişkili olduğunu buldu.

Sağlıklı hastalar üzerindeki bu etkinin kadın ve sigara içmeyen kişilerde daha yüksek olduğu görüldü.

Öte yandan çalışmanın başında kalp hastası olan kişilerde balık yağı takviyesinin, atriyal fibrilasyonun kalp krizine dönüşme riskinin yüzde 15 ve kalp yetmezliğinden ölme riskinin de yüzde 9 düşmesiyle bağlantısı tespit edilidi. 

Balık yağının bu koruyucu işlevi, erkeklerde ve yaşlılarda daha güçlü bir etkiye sahipti.

Araştırma, gözleme dayanması ve alınan takviyelerin miktarıyla net içeriğinin bilinmemesi gibi bazı kısıtlamalarla karşı karşıya. 

Britanya Kalp Vakfı'ndan kıdemli diyetisyen Tracy Parker, yer almadığı araştırma hakkında şöyle diyor: 

Bu araştırmanın, düzenli balık yağı takviyesi alan kişilerde endişeye yol açmasına gerek yok. Fakat kalp ve dolaşım sistemi hastalıklarını önlemek için balık yağı takviyesi almaya başlamaya da yeşil ışık yakmıyor.

Parker, takviyelerin sağlıklı bir beslenme biçiminin yerini alamayacağını vurgulayarak kalp krizi ve inme riskini düşürmek isteyenlere Akdeniz diyetini öneriyor. Yağlı balığın yüksek, kırmızı etinse düşük miktarda tüketildiği bu beslenme biçimi tahıl, baklagil, sebze ve meyve açısından da zengin. 

Independent Türkçe, Guardian, News Medical, BMJ Medicine



Karaciğer hasarının 5 erken belirtisi

Sağlıklı bir kişi ile viral hepatite yakalanmış bir kişi arasındaki cilt rengi farkını gösteren görüntü (El-Merkeziyye)
Sağlıklı bir kişi ile viral hepatite yakalanmış bir kişi arasındaki cilt rengi farkını gösteren görüntü (El-Merkeziyye)
TT

Karaciğer hasarının 5 erken belirtisi

Sağlıklı bir kişi ile viral hepatite yakalanmış bir kişi arasındaki cilt rengi farkını gösteren görüntü (El-Merkeziyye)
Sağlıklı bir kişi ile viral hepatite yakalanmış bir kişi arasındaki cilt rengi farkını gösteren görüntü (El-Merkeziyye)

Karaciğer vücuttaki en büyük ve en önemli organlardan biridir ve birçok görevden sorumludur. Kanın pıhtılaşmasını düzenler, toksinleri kan dolaşımından uzaklaştırır, safra üretimine yardımcı olur ve çok daha fazlasını yapar.

Bununla birlikte karaciğer, hastalık veya tekrarlayan yaşam tarzı alışkanlıkları nedeniyle hasar görebilir ve düşük performans gösterebilir.

Şarku’l Avsat’ın HuffPost'tan aktardığı habere göre, ABD'deki Hackensack Meridian Sağlık Merkezi'nde gastroenterolog olan Dr. Douglas Wayne'e göre ‘karaciğer hastalığı’, alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı, hepatit ve hatta kanser dahil olmak üzere normal karaciğer fonksiyonunu bozan birçok farklı durumu kapsayan çok geniş bir terimdir.

Diğer yandan ABD'deki Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde yardımcı doçent olan hepatolog Dr. Bobo Panini, “Karaciğer hastalıklarının belirti ve semptomları genellikle önemli karaciğer hasarı oluşana kadar ortaya çıkmaz” dedi.

İşte karaciğer hasarının en yaygın 5 erken belirtisi ve bu sorunları fark ederseniz ne yapmanız gerektiği:

*Ciltte veya gözlerde sararma

Panini, “Karaciğer hastalığının ince bir işareti, sarılık olarak bilinen, cildin veya gözlerin beyazlarının sararmasıdır” diyor.

Bu, vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin normal parçalanması sırasında oluşan bir pigment olan bilirubin fazlalığı olduğunda ortaya çıkar. Bilirubin normalde karaciğer tarafından işlenir ve vücuttan atılır, ancak çok fazlası sarılığa neden olabilir ve karaciğer sorunlarına işaret edebilir.

Bu nedenle ciltte veya gözlerde sararma fark ederseniz doktorunuzla konuşmanız önemlidir.

*Koyu renkli idrar

Koyu renkli idrar genellikle endişe edilecek bir durum değildir ve fazladan sıvı almanız gerektiğinin bir göstergesidir.

Wayne, karaciğer hastalığı olan kişilerin koyu renkli idrar yapmasının da normal olduğunu söylüyor. Bunun nedeni, idrarınızı koyu turuncu, kahverengi veya kehribar rengine dönüştürebilen bilirubin birikimidir.

*Kafa karışıklığı

Ruhsal durumunuzdaki büyük değişiklikler göz ardı edilmemelidir. Bunlar karaciğer sorunlarının veya altta yatan başka sorunların bir işareti olabilir. Kafa karışıklığı veya zihni etkileyen başka sorunlar yaşıyorsanız, derhal yardım isteyin.

Panini, “Sağlığı yerinde olan herkeste akut karaciğer yetmezliği gelişebilir ve bu da zihinsel durum veya kişilikte kafa karışıklığı veya uyuşukluk gibi değişiklikler olarak ortaya çıkabilir” diyor.

*Bacaklarda, ayak bileklerinde veya karında şişlik

Wayne, “Karaciğer sorunlarıyla ilgili olmayabilir, ancak bacaklarınızdaki ve ayaklarınızdaki şişlik bir şeylerin ters gittiğini gösterebilir” dedi.

Mayo Clinic'e göre siroz, karaciğerdeki kan akışını yavaşlatır ve kanı organa taşıyan damardaki basıncı artırır. Mayo Clinic, portal ven olarak bilinen bu damardaki basıncın ‘ödem adı verilen bacaklarda ve asit adı verilen karın bölgesinde sıvı birikmesine neden olabileceğini’ belirterek, ‘karaciğerin albümin gibi belirli kan proteinlerini yeterince üretememesi durumunda da ödem ve asit oluşabileceğini’ kaydetti.

*Kolay morarma ve kanama

Wayne, karaciğer hasarı olan kişilerin yaralandıkları yerin kolayca morarabileceğini veya kanayabileceğini söyledi. Bunun nedeni karaciğerin kanın pıhtılaşması için gereken proteinleri üretmesidir. Dolayısıyla karaciğer iyi çalışmadığında kolayca kanamaya yatkın olursunuz.

*Karaciğer hasarınız olduğunu düşünüyorsanız ne yapmalısınız?

Karaciğer sorunları göz ardı edilmemelidir. Çok fazla alkol almak, tip 2 diyabet hastası olmak, ortak iğne kullanmak ve ailede karaciğer hastalığı öyküsü olması karaciğer hasarına yol açabilecek ciddi faktörlerdir.

Herhangi bir karaciğer hasarı belirtisi yaşadığınızı düşünüyorsanız, bunu sağlık uzmanınızla görüşmeniz önemlidir. Diğer belirtiler arasında dışkı değişiklikleri, yorgunluk ve iştah değişiklikleri yer almaktadır.

Panini, şiddetli sarılık, zihinsel durumda beklenmedik değişiklikler, siyah dışkı, kan kusma, karın, ayak bilekleri ve bacaklarda kademeli şişme veya nefes almada zorluk yaşarsanız derhal tıbbi yardım almanızı öneriyor.