Enerji içeceklerini alkolle karıştırmanın beyne maliyeti saptandı

Uzun vadeli hasar bırakabiliyor

Daha önceki çalışmalarda ergenlik döneminde kafeini yüksek alkolü içkiler tüketmenin, kokaine benzer etki yaratabileceği öne sürülmüştü (Pexels)
Daha önceki çalışmalarda ergenlik döneminde kafeini yüksek alkolü içkiler tüketmenin, kokaine benzer etki yaratabileceği öne sürülmüştü (Pexels)
TT

Enerji içeceklerini alkolle karıştırmanın beyne maliyeti saptandı

Daha önceki çalışmalarda ergenlik döneminde kafeini yüksek alkolü içkiler tüketmenin, kokaine benzer etki yaratabileceği öne sürülmüştü (Pexels)
Daha önceki çalışmalarda ergenlik döneminde kafeini yüksek alkolü içkiler tüketmenin, kokaine benzer etki yaratabileceği öne sürülmüştü (Pexels)

Enerji içeceklerini alkolle karıştırıp içmenin beyne kalıcı hasar verebileceği bulundu.

Alkol beyin aktivitesini yavaşlatırken, enerji içecekleri uyanık kalmayı sağlamanın yanı sıra tansiyon ve kalp atış hızını artırıyor. Bu iki içeceğin beraber nasıl bir etki yarattığını öğrenmek isteyen araştırmacılar sıçanlar üzerinde bir deney yürüttü. 

Neuropharmacology adlı hakemli dergide yayımlanan çalışmada ergenlik dönemindeki sıçanlara alkol, enerji içeceği veya ikisinin karışımı verildi. Deney, hayvanların kısa sürede yüksek miktarda alkol tüketeceği şekilde tasarlandı. 

Araştırmacılar daha sonra sıçanları davranışsal ve fizyolojik testlerin yanı sıra beyin taramalarından geçirdi. 

Analiz sonucunda alkol ve enerji içeceğini beraber tüketen sıçanların öğrenme ve hatırlama becerilerinde gerilme yaşandığı ve bu durumun yetişkinlikte de devam ettiği ortaya çıktı. 

Araştırmacılar beynin öğrenme ve hafızadan sorumlu bölgesi hipokampusta değişimler kaydetti. Özellikle hipokampus plastisitesinin etkilenerek beynin yeni bilgi ve taleplere uyum sağlama becerisini sekteye uğratabileceği gözlemlendi. 

İki içeceği beraber tüketen sıçanların bazı beyin bölgelerinde ilk başta iyileşme görülse de bu faydalar zaman içinde kayboldu ve yetişkinlik döneminde beynin becerilerinde düşüş yaşandı.

Araştırmacılar ergenlik döneminde alkol ve enerji içeceklerini karıştırıp kısa sürede aşırı derecede tüketmenin beyinde uzun vadeli hasarlar bırakabileceğini ifade ediyor.

Bulguların doğrulanması için insanlar üzerinde deneylere yapılmasına ihtiyaç var. Ayrıca farklı hormonlardan dolayı bu etkiler cinsiyetten cinsiyete değişkenlik gösterebilir. 

Yine de bu çalışma, genç yaşta alkol ve enerji içeceklerini bir arada tüketmenin beyinde uzun süreli etkiler yaratabileceğine işaret eden diğer araştırmalarla paralellik gösteriyor. 

Independent Türkçe, Science Alert, Newsweek, Neuropharmacology



İlaç kullanmadan kolesterolle başa çıkmanın iki yolu

Kötü kolesterol, kalp krizi riskini artıyor (Unsplash)
Kötü kolesterol, kalp krizi riskini artıyor (Unsplash)
TT

İlaç kullanmadan kolesterolle başa çıkmanın iki yolu

Kötü kolesterol, kalp krizi riskini artıyor (Unsplash)
Kötü kolesterol, kalp krizi riskini artıyor (Unsplash)

Kolesterol seviyesi normalin üstünde olan bazı kişiler, yan etkilerinden dolayı ilaç kullanmak istemeyebiliyor. 

Doktorlar çok yüksek kolesterol seviyelerinde çoğunlukla ilaç kullanılması gerektiğini belirtirken, belirli bir düzeyin altındakiler için bunun zorunlu olmayabileceğini ekliyor. 

Kolesterol, kandaki düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) ve yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) seviyelerini ifade ediyor. LDL genellikle kötü, HDL ise iyi kolesterol diye anılıyor. 

Kandaki kötü kolesterol oranının artması damarların tıkanmasına ve kalbin kan pompalarken zorlanmasına yol açabiliyor. 

20 yaş ve üzeri yetişkinlerin kanındaki LDL seviyesinin desilitre başına 100 miligram olması sağlıklı kabul ediliyor. 190 miligrama ulaştığında genellikle ilaç yazılırken, Amerikan Kalp Derneği, 189 ve altı için yaşam tarzı değişikliklerine gidilmesinin yetebileceğini belirtiyor. 

Düzenli ve iyi uyumak, sigarayı bırakmak ve stresi azaltmak kolesterol seviyesini düşürebilir. 

Diğer yandan Harvard Üniversitesi T.H. Chan Halk Sağlığı Fakültesi'nden Dr. Frank B. Hu yaşam tarzında yapılacak özellikle iki değişikliğin önemli fark yaratacağını söylüyor.

1) Egzersiz yapmak

Egzersiz yapınca iyi kolesterol kan dolaşımına salınarak damarlardaki yağlı plak birikintilerini topluyor ve vücuttan atılacakları karaciğere taşıyor.

Emory Üniversitesi'nden Dr. Felipe Lobelo, haftada 150 dakika normal veya 75 dakika ağır egzersiz yapmayı tavsiye ediyor.

Uzman, yürümekten yüzmeye kadar çeşitli şekillerde egzersiz yapılabileceğini söylüyor.

Özellikle hayatında spor olmayan kişilerin kolesterol seviyesinin bu sayede düşebileceğini belirten Dr. Lobelo, bazı kişilerin istenen sonuca ulaşmasının biraz vakit alabileceğini de ekliyor.

2) Beslenme biçimini değiştirmek

Vücudun enerjisini nereden aldığı pek çok şey gibi kolesterolü de etkiliyor. 

Kırmızı et ve işlenmiş gıdaların sağlığa çeşitli şekillerde zarar verebildiği pek çok çalışmada görülürken, kolesterolle mücadelede portfolyo diyeti öne çıkıyor. 

Dr. David J.A. Jenkins tarafından geliştirilen bu beslenme biçimi, çoğunlukla bitkisel gıdaları içeriyor. 

Örneğin soya, mercimek, nohut gibi protein kaynaklarının yanı sıra yulaf, arpa, badem ve fındık tüketilmesi tavsiye ediliyor.

Bu beslenme biçimi meyve-sebze sınıfında da patlıcan, brokoli, şalgam, elma, armut ve portakal gibi besinlere odaklanıyor. Ayrıca zeytinyağı gibi sağlıklı yağlar içeriyor. 

2018'de yapılan bir araştırmada kolesterol seviyesi yüksek olsa da ilaca ihtiyaç duymayan 440 kişi bu diyeti uygulamıştı. Çalışmada kötü kolesterolün yüzde 30 oranında düştüğü kaydedilmişti. 

Yaklaşık 210 bin kişiyi 30 yıl boyunca takip eden başka bir çalışmada da bu diyeti uygulayan kişilerin kalp damar hastalığı riskinin yüzde 14 düştüğü gözlemlenmişti.

İkinci çalışmada yer alan, New York Üniversitesi'nden Dr. Andrea Glenn, bu diyetin sırrının kolesterolü düşüren farklı besinleri bir araya getirmesi olduğunu söylüyor. 

Dr. Glenn, kahvaltıya fındık eklemek ya da kırmızı et yerine nohut ve tofu tüketmek gibi küçük değişikliklerin bile kolesterolü normal seviyeye çekebileceğini belirtiyor.

Egzersiz yapmak ve beslenme biçimini değiştirmenin kolesterole iyi gelebileceğini söyleyen Dr. Hu, "Kesinlikle sihirli bir değnek yok" diye ekliyor: 

Meseleye bütünsel bir bakış açısıyla yaklaşmalıyız.

Independent Türkçe, New York Times, Healthline, National Library of Medicine, Circulation