Hamilelikte kötü beslenme otizm riskini artırıyor mu?

Kız çocuklarında bağlantı daha güçlü

Araştırmacılar gebelikte tüketilen besinlerin, çocuğun iletişim sorunları yaşama ihtimalini etkileyebileceğini söylüyor (Pexels)
Araştırmacılar gebelikte tüketilen besinlerin, çocuğun iletişim sorunları yaşama ihtimalini etkileyebileceğini söylüyor (Pexels)
TT
20

Hamilelikte kötü beslenme otizm riskini artırıyor mu?

Araştırmacılar gebelikte tüketilen besinlerin, çocuğun iletişim sorunları yaşama ihtimalini etkileyebileceğini söylüyor (Pexels)
Araştırmacılar gebelikte tüketilen besinlerin, çocuğun iletişim sorunları yaşama ihtimalini etkileyebileceğini söylüyor (Pexels)

Bilim insanları hamilelikte izlenen beslenme biçiminin, bebeğin otizmli olma ihtimalini etkilediğini tespit etti. 

Sosyal etkileşim ve iletişim kurmada sorunlara yol açan otizm spektrum bozukluğunun hem çevresel hem de genetik faktörlerden kaynaklandığı düşünülüyor.  

Daha önceki araştırmalarda gebelikte alınan multivitamin ve folik asit takviyelerinin, otizm riskinin düşmesiyle ilişkisi bulunmuştu. Ancak bu çalışmalar genellikle anne adayının takip ettiği beslenme biçimini bütünüyle ele almıyor. 

JAMA Network Open adlı hakemli dergide 18 Temmuz'da yayımlanan bir çalışmada bilim insanları bu eksikliği gidermeye çalıştı. 

Çalışma kapsamında Birleşik Krallık ve Norveç'ten iki kapsamlı veritabanında yer alan en az 95 bin anne-çocuk çiftinin bilgileri incelendi. Birleşik Krallık'taki veriler 1990-1992, Norveç'tekiler 2002-2008 döneminde toplanırken, çocuklar en az 8 yaşına kadar takip edildi. 

Araştırmacılar hamilelikte sağlıklı beslenen annelerin çocuğuna otizm tanısı konma ihtimalinin, kötü beslenenlerden yüzde 22 daha düşük olduğunu saptadı.

Sağlıklı beslenme; düzenli sebze, meyve, kuruyemiş, balık ve tam tahıl yerken, doymuş yağ oranı yüksek gıdalar, işlenmiş et, meşrubat ve rafine karbonhidratları tüketmeme olarak tanımlandı. 

Ayrıca hamileyken düzenli şekilde sağlıklı beslenen annelerin çocuklarının, otizmden bağımsız olarak sosyal sorunlar geliştirme olasılığının yüzde 24 daha düşük olduğu bulundu.

İki durumda da beslenme-otizm ilişkisinin kız çocuklarında daha kuvvetli olduğu kaydedildi. 

Öte yandan araştırmacılar bulguların bir neden sonuç ilişkisi kurmadığını ifade ediyor. Sadece gözleme dayanan çalışma, sağlıklı beslenmenin neden otizm riskini düşürdüğü sorusunu yanıtlamıyor.

Araştırmacılar hamilelikte izlenen beslenme biçiminin DNA veya bağışıklık sistemi üzerinde etki yaratabileceğini ve bu bağlantının bu şekilde açıklanabileceğini öne sürüyor. 

Otizm vakalarının yaklaşık yüzde 40 ila 80'inin genetik bir arkaplanı olduğu tahmin ediliyor. Bu nedenle sağlıklı beslenen bir anneden doğan çocuklarda da otizm görülme ihtimali var. 

Araştırma ekibi, bulgularının doğrulanması için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulduğunu söylüyor.

Independent Türkçe, Newsweek, MedicalXpress, JAMA Network Open, Frontiers in Cellular Neuroscience



Tesla, Trump’ın gümrük vergilerine karşı ne yapacak?

Tesla, Çinli rakibi BYD'ye karşı da güç kaybediyor (Reuters)
Tesla, Çinli rakibi BYD'ye karşı da güç kaybediyor (Reuters)
TT
20

Tesla, Trump’ın gümrük vergilerine karşı ne yapacak?

Tesla, Çinli rakibi BYD'ye karşı da güç kaybediyor (Reuters)
Tesla, Çinli rakibi BYD'ye karşı da güç kaybediyor (Reuters)

Elon Musk’ın sahibi olduğu Tesla, yabancı ülkelerdeki gigafabrikaları sayesinde ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergisi paketinin yaratacağı olumsuz etkilerden korunabilir. 

İspanyol gazetesi El Pais’in analizinde, gigafabrikalardaki Tesla yapımında parçaların çoğunun o ülkedeki yerel üreticilerden temin edildiğine dikkat çekiliyor. 

Berlin’in doğusundaki Brandenburg şehrinde yer alan Tesla fabrikası, yılda 500 bin araç üretme kapasitesine sahip, bunun yakında 1 milyon adede yükselmesi de bekleniyor. 

Devasa elektrikli otomobil fabrikası, çoğu bileşenin tedarikinde Avrupalı firmalarla yaptığı anlaşmaları geliştiriyor. Yeni Model Y'nin üretimiyle birlikte otomobil parçalarının yaklaşık yüzde 92'si Litvanya, Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Almanya, Fransa, Hollanda, Avusturya ve Polonya merkezli tedarikçilerden satın alınıyor. 

Aynı şekilde Çin’deki dev Tesla fabrikalarında üretilen otomobillerde kullanılan bileşenlerde çoğunlukla Şanghay’dan tedarik ediliyor. 

İspanya merkezli finansman şirketi Avantage Capital’dan Juan Gómez Bada, Musk’ın firmasının daha entegre bir tedarik zinciri kurduğunu, bunun da “diğer rakipleri daha yoğun şekilde etkileyebilecek riskleri azalttığının” altını çiziyor. 

Trump’ın Hükümet Verimlilik Departmanı’nın (DOGE) başına getirdiği Musk, siyasette aktif rol aldıkça Tesla satışları da dünya çapında düşmüştü. 

Musk ve Trump, geçen hafta Almanya ve Birleşik Krallık’taki gösterilerde protesto edilmişti. Ayrıca İtalya’nın başkenti Roma’daki Tesla bayisinde çıkan yangında 17 araç alev almıştı. Olayın kundaklama olup olmadığı henüz tespit edilmezken, Musk yangını “terör saldırısı” diye nitelemişti. 

Tesla satışları geçen çeyrekte yüzde 13 azalarak son üç yılın en düşük seviyesine geriledi. Şirket, yılın ilk üç ayında 336 bin 681 araç teslim ettiğini bildirirken, bu sayı 2022'nin ikinci çeyreğinden bu yana en düşük rakam oldu. Bloomberg tarafından derlenen tahminlere göre analistler, şirketin 390 binden fazla araç satmasını öngörüyordu. 

Diğer yandan Trump, geçen hafta yaptığı açıklamada Musk’ın “birkaç ay içinde” yönetimdeki görevinden ayrılabileceğini söylemişti. Analizde, Musk’ın federal hükümetten ayrılmasının bazı kesimlerin Tesla’ya yönelik olumsuz bakış açısını değiştirebileceğine dikkat çekiliyor. 

Independent Türkçe, El Pais, AP