Günde tek bir kadeh içki bile ağız kanseri riskini yüzde 50 artırabiliyorhttps://turkish.aawsat.com/ya%C5%9Fam/sa%C4%9Fl%C4%B1k/5225052-g%C3%BCnde-tek-bir-kadeh-i%C3%A7ki-bile-a%C4%9F%C4%B1z-kanseri-riskini-y%C3%BCzde-50-art%C4%B1rabiliyor
Günde tek bir kadeh içki bile ağız kanseri riskini yüzde 50 artırabiliyor
İki adam bira bardaklarını tokuşturuyor (AFP)
Bilim insanları yeni bir çalışmada, düşük alkol tüketiminin bile tütün çiğneme gibi faktörlerle birleştiğinde ağız kanseri riskini yüzde 50 artırabileceği uyarısında bulunuyor.
Dünya çapında en yaygın 11. kanser türü olan ağız kanseri, Güney Asya'da ve özellikle Hindistan'da çok yaygın görülüyor.
Öte yandan başlıca risk faktörlerinin bir araya gelmesinin, kişinin kansere yakalanma olasılığını nasıl artırdığı tam bilinmiyor.
Araştırmacılar Güney Asya'da yaygın bir uygulama olan tütün çiğnemeyle birlikte günde bir kadeh bile alkol tüketmenin, özellikle ciddi bir bileşik etki yarattığını saptadı.
Bilim insanları hakemli dergi BMJ Global Health'te yayımlanan çalışmada, bu ikilinin Hindistan'daki tüm ağız kanseri vakalarının yaklaşık üçte ikisinden sorumlu olabileceğini ortaya koydu.
Araştırmacılara göre en güçlü bağlantı apong, bangla, chulli ve mahua gibi yerel alkollü içecekleri tüketenlerde görüldü.
Bilim insanları çalışmada 35 ila 54 yaşlarındaki bukkal mukoza kanseri teşhisi konan 1803 kişinin verisini, bu hastalığı taşımayan rasgele seçilmiş 1903 kişinin verileriyle karşılaştırdı.
Katılımcılar ne kadar süredir alkol tükettiklerini, ne sıklıkla içtiklerini ve tükettikleri alkol türleri hakkında bilgi verdi.
Bunlar arasında bira, viski, votka, rom ve breezer gibi 11 uluslararası içkinin yanı sıra yerelde üretilen 30 içki yer alıyordu.
Katılımcılara ayrıca tütün kullanımları, kullanım süresi ve türü hakkında sorular soruldu.
Kanser teşhisi alanlardan 781'i alkol içtiğini, 1019'u da içmediğini söyledi.
Buna karşılık kontrol grubundakilerin 481'i alkol tüketirken, 1420'si tüketmiyordu.
Araştırmacılar, sık alkol tüketiminin kanser riskinin artmasıyla güçlü bir bağlantısı olduğunu ve yerelde üretilen içkilerin en büyük etkiye yol açtığını saptadı.
Bilim insanları, günde sadece 2 gram bira gibi çok az miktarda alkol tüketiminin bile bukkal mukoza kanseri riskini artırdığını tespit etti.
Araştırmaya göre günde standart ölçüde bir içki, yani yaklaşık 9 gram alkol tüketimi, ağız kanseri riskinin yaklaşık yüzde 50 artmasıyla bağlantılı.
Araştırmacılar alkol ve tütünün birlikte kullanılmasının, riskin 4 katından fazla artmasıyla ilişkilendirildiği uyarısında bulunuyor.
Alkolün, ağzın iç yüzeyinin yağ içeriğini değiştirerek çiğnenen tütün ürünlerindeki kanserojen kimyasallara karşı daha geçirgen ve hassas hale getirebileceğinden şüpheleniyorlar.
Bilim insanları yerelde üretilen içkilerin, alkol içeriğinin yanı sıra metanol ve asetaldehit gibi toksik maddelerle kirlenmesi nedeniyle daha da riskli olabileceğini söylüyor.
Araştırmacılar şöyle yazıyor:
Yerelde üretilen alkollü içecek pazarı düzenlemeye tabi değil ve bazı türleri yüzde 90'a varan alkol içeriğine sahip.
Ekip, "Özetle çalışmamız, [bukkal mukoza kanseri] riski için güvenli bir alkol tüketimi sınırı olmadığını gösteriyor" sonucuna varıyor.
Yeni bir araştırmaya göre, küçük çocuklarda uzun süre ekran başında geçirilen zaman, ergenlik döneminde anksiyeteyle bağlantılı.
Son birkaç on yılda teknoloji ilerledikçe, daha fazla çocuk televizyon, bilgisayar ve tablet ekranına maruz kalıyor. Bazıları ekranları yaramaz çocuklar ve bunalmış ebeveynler için bir çözüm olarak görse de bu cihazların küçük çocuklar üzerindeki gelişimsel etkileri konusunda endişeler var.
168 çocuğu 10 yıldan fazla süre boyunca takip eden Singapur'daki araştırmacılar, 4 buçuk, 6 ve 7 buçuk yaşlarında alınan beyin taramalarını kullanarak çocukların yüksek düzeyde ekran başında zaman geçirmesinin gelişimsel etkilerini belirledi.
Pazartesi günü The Lancet'in eBioMedicine adlı akademik dergisinde yayımlanan çalışma, ekran başında daha fazla zaman geçiren çocuklarda görsel işleme ve bilişsel kontrolle ilgili beyin ağlarının daha hızlı olgunlaştığını ortaya koydu.
Bu kulağa kötü bir şey gibi gelmeyebilir ancak çalışmanın yazarlarından Dr. Huang Pei, bunun aslında çocuğun büyüdükçe hayata uyum sağlamakta zorlanmasına nasıl yol açabileceğini açıklıyor.
Singapur hükümetinden yapılan basın açıklamasında Huang, "Hızlandırılmış olgunlaşma, genellikle olumsuzluklara veya diğer uyaranlara yanıt olarak belirli beyin ağlarının çok hızlı gelişmesiyle gerçekleşir" dedi.
Normal gelişim sırasında, beyin ağları zamanla kademeli olarak daha özelleşmiş hale gelir. Ancak ekranlara yüksek derecede maruz kalan çocuklarda, görme ve bilişsel işlevleri kontrol eden ağlar, karmaşık düşünme için gerekli verimli bağlantıları geliştirmeden önce daha hızlı uzmanlaşmıştır. Bu durum esnekliği ve dayanıklılığı sınırlayarak çocuğun daha sonraki yaşamında uyum sağlama yeteneğini azaltabilir.
Çalışmada bu şekilde değişmiş beyin ağlarına sahip çocuklar, 8 buçuk yaşındayken bilişsel bir görev sırasında karar vermekte daha uzun süre harcadı ve daha sonra 13 yaşında daha yüksek kaygı belirtileri bildirdi.
Şubat 2024'te Cambridge Üniversitesi Yayınları'nın Psychological Medicine adlı akademik dergisinde yayımlanan ilgili bir çalışma, küçük çocukların ekran başında geçirdikleri zamanın, duygusal düzenlemeyle ilgili beyin ağlarındaki değişikliklerle de bağlantılı olduğunu ve ebeveynlerin çocuklarına sık sık kitap okumasının bu değişikliklerin bazılarını dengeleyebileceğini bulmuştu.
Çalışmanın kıdemli yazarı Yardımcı Doçent Tan Ai Peng, basın bülteninde şunları söylemişti:
Bu araştırma, ilk iki yılda ekran başında geçirilen zamanı sınırlamanın neden çok önemli olduğuna dair biyolojik bir açıklama sunuyor. Ancak aynı zamanda ebeveyn katılımının önemini de vurguluyor ve birlikte kitap okumak gibi ebeveyn-çocuk aktivitelerinin gerçek bir fark yaratabileceğini gösteriyor.
Independent Türkçe
Prostat sağlığı için yararlı ve zararlı besinlerhttps://turkish.aawsat.com/ya%C5%9Fam/sa%C4%9Fl%C4%B1k/5224920-prostat-sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-i%C3%A7in-yararl%C4%B1-ve-zararl%C4%B1-besinler
Prostat kanseri, erkekler arasında en yaygın kanser türlerinden biridir
Yaş ilerledikçe prostat bezinde, “iyi huylu prostat büyümesi” (BPH) olarak bilinen bir durum ortaya çıkabiliyor. Araştırmalar, beslenme ve yaşam tarzındaki değişikliklerin prostatın büyümesini yavaşlatabileceğini ve genel sağlığı destekleyebileceğini gösteriyor.
Şarku’l Avsat’ın Medical News Today’den aktardığı haber göre prostat büyümesi yaşayan kişiler için sağlıklı bir beslenme düzeni; meyve, sebze ve sağlıklı yağlar açısından zengin olmalı. Somon balığı, domates ve çeşitli meyveler gibi bazı besinlerin prostat sağlığına özellikle fayda sağlayabileceği belirtiliyor.
Beslenme ve prostat büyümesi
Prostat, erkek üreme sisteminin temel bir parçası olan küçük bir bez. Testosteron hormonunu, dihidrotestosteron (DHT) adı verilen başka bir hormona dönüştürüyor. DHT seviyelerinin yükselmesi, prostat hücrelerinin büyümesine yol açabiliyor.
Her yıl iki milyondan fazla erkek prostatit belirtileri nedeniyle doktora başvuruyor (Reuters)
Bazı yiyecek ve içeceklerin, testosteron ve diğer hormonlar üzerindeki etkileri nedeniyle prostat sağlığını doğrudan etkilediği biliniyor. Araştırmalar; meyve, sebze ve sağlıklı yağlar bakımından zengin bir diyetin prostat sağlığını iyileştirdiğini ve büyümeyi yavaşlattığını ortaya koyuyor.
Önerilen besinler
Akdeniz diyeti gibi, meyve-sebze ve sağlıklı yağlar açısından zengin beslenme modellerinin prostat sağlığına katkı sağladığı belirtiliyor. Çalışmalar, bu tür diyetlere uyumun prostat büyümesini yavaşlattığını, genel sağlığı iyileştirdiğini ve prostat kanseri riskini azalttığını gösteriyor.
Öne çıkan besinler şöyle sıralanıyor:
Somon balığı: Omega-3 yağ asitleri bakımından zengin olan somon, vücuttaki iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı oluyor. Sardalya gibi soğuk su balıkları da benzer faydalar sağlıyor.
Domates: Güçlü bir antioksidan olan likopen açısından zengin. Domatesin pişirilmesi, likopenin vücut tarafından daha kolay emilmesini sağlıyor.
Brokoli ve turpgiller: Brokoli, karnabahar, lahana ve benzeri sebzeler; prostat sağlığını desteklediği düşünülen sulforafan adlı bileşiği barındırıyor.
Kuruyemişler: Çinko açısından zengin. Çinko, prostatta yüksek yoğunlukta bulunuyor ve testosteron ile DHT dengesinde rol oynadığı düşünülüyor. Baklagiller ve istiridye de iyi çinko kaynakları arasında yer alıyor.
Turunçgiller: Portakal, limon ve greyfurt gibi meyveler, prostatı koruyucu etkisi olabileceği belirtilen C vitamini içeriyor.
Prostat sağlığı için en iyi içecek hangisi?
Antioksidanlar, vitaminler ve mineraller bakımından zengin içecekler sağlıklı bir diyetin parçası olabilir. Sınırlı sayıda çalışma, yeşil çayın alt idrar yolu sağlığını iyileştirebileceğini ve prostat kanserine karşı koruyucu etki gösterebileceğini öne sürüyor. Ancak bu bulguların kesinleşmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.
Kaçınılması veya sınırlandırılması gereken besinler
Prostat büyümesi için sağlıklı bir diyet, yalnızca faydalı besinleri tüketmekle sınırlı değil; bazı gıdalardan kaçınmayı da içeriyor. Uzmanlar şu besinlere dikkat çekiyor:
Kırmızı et: Doymuş yağ oranı yüksek olduğu için iltihabı artırabilir. Tüketimin azaltılması prostat sağlığına olumlu katkı sağlayabilir.
Kafein: İdrar söktürücü etkisi nedeniyle idrar miktarını ve tuvalete çıkma sıklığını artırabilir.
Sodyum (tuz): Aşırı tuz tüketimi, prostat büyümesine bağlı idrar yolu şikâyetlerini ağırlaştırabilir. Bu nedenle işlenmiş gıdalardan kaçınılması ve tuzun sınırlandırılması öneriliyor.
Yaşam tarzı önerileri
Beslenme değişiklikleri, iyi huylu prostat büyümesinin bazı belirtilerini yönetmede etkili olabilir. Ayrıca stresin azaltılması, sigaranın bırakılması, akşam saatlerinde sıvı tüketiminin kısıtlanması, mesanenin tamamen boşaltılması, pelvik taban egzersizleri yapılması ve bazı ilaçlardan (antihistaminikler, diüretikler, burun açıcılar) mümkün olduğunca kaçınılması öneriliyor.
Bu önlemler yeterli olmazsa, doktorlar ilaç tedavisi ya da cerrahi müdahale önerebiliyor.
İyi huylu prostat büyümesinin belirtileri
Sık idrara çıkma, ani idrar yapma ihtiyacı, idrara başlamada zorlanma, zayıf ya da kesintili idrar akışı, gece sık idrara kalkma, idrar kaçırma, boşalma sonrası veya idrar yaparken ağrı ve idrar yapamama gibi şikâyetler görülebiliyor.
Bu belirtiler, büyüyen prostat bezinin idrar kanalını sıkıştırması sonucu ortaya çıkıyor. Tedavi, belirtilerin şiddetine göre değişiyor ve bazı durumlarda yalnızca yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olabiliyor. Daha ileri vakalarda ise ilaçlar veya cerrahi yöntemlerle prostatın küçültülmesi ya da belirtilerin hafifletilmesi mümkün oluyor.
2026 yılına akıllı ve sağlıklı kararlarla girin... Zihninizi ve bedeninizi güçlendirecek 10 kararhttps://turkish.aawsat.com/ya%C5%9Fam/5224649-2026-y%C4%B1l%C4%B1na-ak%C4%B1ll%C4%B1-ve-sa%C4%9Fl%C4%B1kl%C4%B1-kararlarla-girin-zihninizi-ve-bedeninizi-g%C3%BC%C3%A7lendirecek
2026 yılına akıllı ve sağlıklı kararlarla girin... Zihninizi ve bedeninizi güçlendirecek 10 karar
Küresel istatistik şirketi Statista’nın, Alman ve Amerikalılardan oluşan bir örnekleme yeni yıl kararlarını sorması üzerine, katılımcıların her yıl tekrarlanan geleneksel yanıtlar verdiği görüldü. En çok dile getirilen hedefler arasında daha fazla para biriktirmek, spora daha fazla zaman ayırmak, sağlıklı beslenmek ve kilo vermek yer aldı.
Peki, en güncel bilimsel ve tıbbi araştırmalara göre 2026 yılında hangi sağlık trendlerinin öne çıkması bekleniyor?
Kanının derinliklerine in
Yıllık rutin kan tahlilleri artık genel tabloyu görmek için yeterli sayılmıyor. Uzmanlar, kolesterol, şeker ve D vitamini düzeylerinin ölçülmesinin ötesine geçilmesini öneriyor. Gelişmiş testler; insülin direnci, iltihaplanma, metabolik göstergeler ve hatta genetik risklerin değerlendirilmesini de kapsıyor. Bu kapsamlı analizlerin, beslenme düzeni ve yaşam tarzında kronik hastalıkları önlemeye yardımcı olacak uygun değişikliklerin yapılmasını sağlayabileceği belirtiliyor.
Gelişmiş kan testleri daha popüler hale gelecek. (Reuters)
Ozempic, kardeşleri ve kuzenleri
Ozempic, Wegovy ve Mounjaro gibi kilo vermek isteyenlerin yakından takip ettiği ilaçlara, sağlık sektöründe yeni rakiplerin çıkması bekleniyor. Ancak bu rekabet, Ozempic ve benzerlerinin de dahil olduğu ‘peptit’ ailesinin sınırları içinde kalacak. 2026 yılında, özellikle büyüme hormonu salınımını uyaran ve metabolizmayı düzenleyen farklı peptit türlerinin ilaç pazarına güçlü bir giriş yapacağı öngörülüyor.
Yeni yılda kas gelişimini destekleyen, yaşlanma karşıtı etkiler sunan ve bağışıklık sistemini güçlendiren peptitlere yönelik ilginin artması bekleniyor. Büyük ilaç üreticilerinin tahminlerine göre, küresel peptit pazarının değeri 2024’te 224 milyar dolar seviyesindeyken, 2030 yılına kadar 260 milyar dolara ulaşacak.
Kaslar gösteriş için değil, sağlık içindir
Bilimsel çalışmalara göre, sağlıklı bir bedenin temelinde sağlıklı kas yapısı yer alıyor. Araştırmalar, kas erimesinin yalnızca yaşlanmanın bir sonucu olmadığını, 30’lu yaşlardaki bireylerde dahi görülebildiğini ortaya koyuyor.
Estetik nedenlerle değil, sağlık nedenleriyle kaslarınızı koruyun. (AFP)
Kas kütlesindeki azalmanın, insülin direncini artırdığı, metabolik esnekliği azalttığı ve uzun vadede yüksek tansiyon ile diyabet riskini yükselttiği belirtiliyor. Bu nedenle, egzersiz ve yeterli protein tüketimi yoluyla yağsız ve güçlü bir kas kütlesinin korunmasının, artık yalnızca estetik kaygılarla değil, sağlık açısından önem taşıdığı vurgulanıyor.
Düşmanınızı tanıyın: işlenmiş gıdalar
Springer Nature bilim grubunun kısa süre önce yayımladığı bir araştırmaya göre, işlenmiş gıdalar tüketmek ölüm riskini yüzde 15 oranında artırıyor. ABD Ulusal Tıp Kütüphanesi ise işlenmiş gıdalara dayalı beslenmenin bilişsel gerileme riskini yüzde 28 yükselttiğine dikkat çekiyor.
İşlenmiş gıdalara dayalı bir beslenme, zihinsel gerileme riskini artırır. (Reuters)
Uzmanlara göre çözüm, meyve, sebze, tam tahıllar ile işlenmemiş et ve balık gibi doğal haline en yakın gıdalara yeniden yönelmekten geçiyor. Buna karşılık, cips, gazlı içecekler, şekerli kahvaltılık gevrekler, hazır noodlelar, tavuk nuggetları ve sosisli sandviç gibi işlenmiş ürünlerden mümkün olduğunca uzak durulması öneriliyor.
Beyninizi sağlıklı tutun
Kovid-19 salgını, özellikle gençler arasında hafıza zayıflığı, odaklanma sorunları ve zihinsel dağınıklık vakalarının artmasıyla beynin ne kadar kırılgan olduğunu ortaya koydu. Uzmanlara göre, zihni ve beyni koruma ihtiyacı her zamankinden daha fazla önem kazanmış durumda. Bu kapsamda, beyin hacminin korunması, beyaz maddenin sağlığının sürdürülmesi ve nörolojik iltihapların azaltılması öne çıkan hedefler arasında yer alıyor.
Beyin sağlığını korumak 2026 için öncelikli bir konu (Pixabay)
Koruyucu önlemlerin bir bölümünün beslenmeyle ilişkili olduğuna dikkat çekiliyor. Yoğurttaki probiyotikler, tahıllardaki lifler, sarımsak ve kırmızı meyveler gibi gıdaların beyin sağlığına katkı sağladığı belirtiliyor. Bunun yanı sıra, ashwagandha, rhodiola ve ginseng gibi bazı besin takviyelerinin de bu alanda destekleyici rol oynayabileceği ifade ediliyor.
Bu nedenle, yeni yıl kararları arasına bilişsel eğitime yönelik uygulamalara yatırım yapılmasının da eklenmesi öneriliyor. Uzmanlar, çoğunlukla hafızayı teşvik eden oyunlara dayanan bu uygulamaların yanı sıra, beyin performansını ve toparlanmasını izleyebilen akıllı saatler gibi giyilebilir teknolojilerin de giderek daha fazla ilgi gördüğünü belirtiyor.
Sağlıklı uyku
2026 yılı, ‘Erken yat, erken kalk; sağlığın yerini bulsun’ anlayışına dönüşün yılı olabilir. Artık sadece erken yatmak için bir davete katılmamayı tercih etmek utanılacak bir durum olarak görülmüyor. Özellikle Z kuşağının, kaliteli uykunun bir lüks değil, bir öncelik olduğunun daha fazla farkında olduğu belirtiliyor.
2026, erken yatmanın önemi konusunda farkındalık yılı olabilir. (Pexels)
Uyku kalitesini izleyen akıllı elektronik cihazların yaygınlaşmasıyla birlikte bu alanda kontrol sağlamak da kolaylaştı. 2026’da yapay zekâ destekli bu teknolojilerin daha fazla gündeme gelmesi bekleniyor. Söz konusu sistemlerin, uyku sırasında solunum kesintilerini azaltmaya yardımcı olması ya da kişiye özel sağlıklı uyku eğitimi sunması öngörülüyor. Otellerin de konuklarına, dinlendirici bir uykuyu önceleyen donanımlar ve hizmetler sunmaya yönelmesi bekleniyor.
Nefes egzersizleri
Ruh sağlığının, fiziksel sağlık kadar önemli olduğu gerçeğinden hareketle, bu alana yönelik ilginin 2026 yılında daha da artması bekleniyor. Bu sürecin ilk adımını ise nefes egzersizlerinin yaygınlaşması oluşturuyor. Çoğu zaman hafife alınan bu en basit ve erişilebilir uygulamanın, psikolojik denge açısından temel bir rol oynadığı vurgulanıyor. Uzmanlara göre nefes egzersizleri, yalnızca doğru nefes alıp verme yoluyla sinir sisteminin düzenlenmesine ve zihinsel istikrarın sağlanmasına katkı sunuyor.
Nefes egzersizleri, daha iyi zihinsel ve fiziksel sağlık için önemli. (Pexels)
İş yerinde stres yapmaya gerek yok
Küresel şirketler, üretkenliğe verdikleri önem kadar, çalışanlarının psikolojik istikrarını da artık her zamankinden daha fazla gözetiyor. Buna paralel olarak, iş yerindeki stresin ruhsal ve sinirsel sağlık üzerinde olumsuz etkiler yarattığına dair farkındalık artıyor. Araştırmalar, sağlıklı uykuya, düzenli egzersize ve meditasyona öncelik veren büyük şirket yöneticilerinin, daha gelişmiş bir duygusal zekâya ve daha isabetli karar alma becerilerine sahip olduğunu ortaya koyuyor.
Özetle, çalışanların mesleki başarı ve yöneticilerini memnun etme uğruna sağlıklarından ve sinirlerinden fedakârlık ettiği dönemlerin geride kaldığına dikkat çekiliyor.
İş için sağlığınızı ve sinirlerinizi feda ettiğiniz günler geride kaldı. (Pexels)
Telefonunuzu bir kenara koyun
2026’da ruh sağlığını korumak için dijital dünyadan uzaklaşmanın önemi konusunda farkındalığın artması bekleniyor. Nesiller fark etmeksizin, insanlar geçmişte popüler olan ilgi alanlarına geri dönecek; el sanatları, boyama, günlük tutma ve grup sporları bunlar arasında öne çıkacak. Dijital detoks kavramı, sanal dünyadan kopma ve mümkün olduğunca telefondan uzak durma anlayışı bu dönemde daha da yaygınlaşacak.
Manevi zenginlik
2026 yılında, bedene özen gösterirken ruhu beslemeye yönelik ilginin yeniden artması bekleniyor. Son araştırmalar, meditasyon, yoga, nefes egzersizleri ve insani amaçlarla gönüllülük gibi sağlam spiritüel ritüeller uygulayan kişilerin sadece daha uzun değil, aynı zamanda daha kaliteli bir yaşam sürdüğünü ortaya koyuyor.
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة
