Biden ilk değil... İsrail'e kırmızı çizgiler çizen ABD başkanları kimler?

ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Arşiv - Reuters)
ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Arşiv - Reuters)
TT

Biden ilk değil... İsrail'e kırmızı çizgiler çizen ABD başkanları kimler?

ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Arşiv - Reuters)
ABD Başkanı Joe Biden ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Arşiv - Reuters)

ABD Başkanı Joe Biden geçen hafta, Refah kentini işgal etmesi halinde İsrail'e askeri yardımı durdurma tehdidinde bulunarak sansasyon yarattı. Bu noktada Biden, İsrail için kırmızı çizgi çeken ilk ABD Başkanı değil.

Axios internet sitesi, Biden'ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun meydan okumasıyla karşılaşan uyarısının önemini vurguladı. Bu durumun, İki ülke arasındaki ilişkilerin kötüye gittiğinin bir başka göstergesi olduğuna işaret edildi. Refah'ın olası işgali iki ülke arasındaki en büyük gerilim kaynağını oluşturuyor. ABD'li yetkililer ise bunun yaratabileceği insani etki konusunda endişelerini dile getiriyor.

Şarku’l Avsat’ın Axios’tan aktardığı habere göre Biden, Refah operasyonuyla ilgili olarak İsrail'e bir kırmızı çizgi çekme olasılığını ilk kez mart ayında gündeme getirdi. Sitede yayınlanan haberde, Netanyahu’nun da kırmızı çizgisinin Hamas tarafından başlatılan 7 Ekim saldırısının tekrarlanmasını önlemek olduğunu söyleyerek yanıt verdiği ifade edildi.

sdvf
Gazze'deki çocuklar (AFP)

İsrail güçleri geçtiğimiz hafta Mısır ile Gazze Şeridi arasındaki Refah Sınır Kapısı’nın kontrolünü ele geçirdi. Bu sınır kapısı, Gazze Şeridi’ne insani yardım ulaştırmanın ana yöntemlerinden biriydi. Ancak Beyaz Saray, İsrail'in eylemlerinin henüz Biden'ın kırmızı çizgisini aştığını düşünmüyor. Bu da ABD politikasında bir değişiklik gerektiriyor.

Biden'ın İsrail'e yönelik tehdidi bazı Cumhuriyetçiler tarafından öfkeyle karşılandı. Senatör Ted Cruz Perşembe günü düzenlediği basın toplantısında Biden'ın ‘Hamas’ın ve Hizbullah'ın yeryüzündeki en büyük dostu’ olduğunu söyledi. Bu esnada Senatör Tom Cotton da X platformunda, “Siyasi nedenlerle sergilenen bu davranış müttefikimiz için utanç verici bir ihanettir” yazdı. Eski Başkan Yardımcısı Mike Pence, Biden'ın açıklamasını tamamen kabul edilemez olarak nitelendirdi.

Öte yandan, Biden'ın açıklaması bir dizi ilerici Demokrat tarafından memnuniyetle karşılandı. Senatör Bernie Sanders yaptığı açıklamada, “Başkan Biden haklı. ABD, Netanyahu'nun felaket ve insanlık dışı politikalarını desteklemek için daha fazla bomba ve füze sağlamaya devam edemez” ifadelerini kullandı.

Temsilci Alexandria Ocasio-Cortez, Biden'ın İsrail'e koşullar koymasını ‘yapılması gereken, güvenli ve adil bir şey’ olarak nitelendirdi.

Axios’un yapmış olduğu haberde, İsrail'e yardımı kesmekle tehdit eden diğer Amerikan başkanları da incelendi:

Dwight Eisenhower

AP'ye göre Dwight Eisenhower, Süveyş Krizi (1956'da Mısır'a karşı üçlü saldırı) sırasında İsrail'i Sina Yarımadası'ndan çekilmeye zorlayacak yaptırımlarla tehdit etti.

Yine 1953 yılında Eisenhower yönetimi, Ürdün Nehri üzerinde bir hidroelektrik projesinin inşası nedeniyle İsrail'e sağlanacak 26 milyon dolarlık finansmanı geçici olarak erteledi.

Ronald Reagan

Eski ABD Başkan Ronald Reagan, 1981 yılında iki adet F-16 savaş uçağı sevkiyatını erteledi ve Ortadoğu'da ‘artan şiddet düzeyi’ nedeniyle İsrail'e süresiz olarak silah satışını durdurdu.

Ertesi yıl Reagan yönetimi Kongre'yi İsrail'in ABD ile yaptığı silah anlaşmasını ihlal etmiş olabileceği konusunda uyarırken, New York Times İsrail'in Lübnan'ı işgali sırasında ABD yapımı silahlar kullandığını bildirdi.

xcfdbf
Eski ABD Başkanı Ronald Reagan (AFP)

1983 yılında Reagan, İsrail güçlerini Lübnan'dan çekmedikçe F-16 uçaklarını İsrail'e göndermeyeceğini bir kez daha yineledi. Reagan, “Bu güçler, kendilerinden ayrılmak isteyen başka bir ülkeyi işgal etme konumundayken, kanun bize o uçakları göndermemizi yasaklıyor” ifadesini kullandı.

George H.W. Bush

Washington Post'un haberine göre Bush yönetimi 1992 yılında, işgal altındaki Batı Şeria'da yerleşim birimleri inşa etmeye devam etmesi halinde İsrail'i 10 milyar dolarlık kredi garantisini kesmekle tehdit etti.

scgynum
Baba Bush (AFP)

 



Charlize Theron'dan The Old Guard 2 itirafı

The Old Guard 2, izlenme listelerinde hızla yükselse de eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'da yalnızca yüzde 24'lük beğeni oranına ulaşabildi (Netflix)
The Old Guard 2, izlenme listelerinde hızla yükselse de eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'da yalnızca yüzde 24'lük beğeni oranına ulaşabildi (Netflix)
TT

Charlize Theron'dan The Old Guard 2 itirafı

The Old Guard 2, izlenme listelerinde hızla yükselse de eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'da yalnızca yüzde 24'lük beğeni oranına ulaşabildi (Netflix)
The Old Guard 2, izlenme listelerinde hızla yükselse de eleştiri derleme sitesi Rotten Tomatoes'da yalnızca yüzde 24'lük beğeni oranına ulaşabildi (Netflix)

Oscar ödüllü oyuncu Charlize Theron, The Old Guard 2'de favori aksiyon sahnesi sorulduğunda hiç düşünmeden yanıtladı: 

Kesinlikle helikopter sahnesi.

Los Angeles'ta düzenlenen bağış etkinliğinde konuşan yıldız oyuncu, bu sahnenin çekimlerinin son derece zorlu ama unutulmaz olduğunu anlattı:

Filmin sonlarına doğru çektik. İçimden 'Eğer bu sahneyi becerirsem, bir daha zorlu sahnelerde hiç oynamasam da olur' dedim. Tabii bu karar uzun sürmedi ama sahne gerçekten karmaşıktı, psikolojik olarak da zorluydu. İlk iki hafta pilotla oturup güven inşa ettik. Her şey yavaş başladı. Ama sonunda kendimi bir helikopterden sarkarken buldum, gerisi önemli değil.

49 yaşındaki Theron, sahneyi çekerken aklından geçenleri de şöyle anlattı: 

Havada asılı kalmış bir şekilde, 'Hayatım boyunca bir helikopterden sarktığımı anlatacağım' diye düşündüm.

Greg Rucka imzalı çizgi romandan uyarlanan devam filmi, ölümsüz kahramanlar Andy (Theron), Nile (KiKi Layne), Booker (Matthias Schoenaerts), Joe (Marwan Kenzari), Nicky (Luca Marinelli), Copley (Chiwetel Ejiofor) ve Jack (Henry Golding)'in insanlığı kurtarma mücadelesini anlatıyor. Ancak bu kez tehdit, kendi içlerinden çıkıyor: Discord (Uma Thurman) ve Quỳnh (Veronica Ngô).

Victoria Mahoney'nin yönettiği film, büyük bir sürprizle sona eriyor ve üçüncü filme kapı aralıyor. Yapımcı Marc Evans, 2023'te Variety'den Marc Malkin'e verdiği bir röportajda, "İkinci filmin finali adeta üçüncü filmi zorunlu kılıyor, bu da beni çok mutlu ediyor" demişti.

Güney Afrikalı aktris Theron ise şu aşamada net bir karar alınmadığını vurguluyor: 

Biraz ara vereceğiz. Dinleneceğiz. Sonra toplanıp ne yapacağımıza karar vereceğiz.

Yakında Christopher Nolan’ın The Odyssey filminde rol almaya hazırlanan Theron, bir gün yönetmen koltuğuna geçmek istediğini de belirtti: 

Aslında hep ilgimi çekti ama küçük çocuklarım var ve yönetmenlik tüm hayatını tüketiyor. Çocuklar büyüyüp evden ayrılana kadar beklemem gerekebilir.

"Kadın başrollü aksiyon filmleri hâlâ riskli görülüyor"

Theron, New York Times'a verdiği röportajda, Hollywood'da kadın başrollü aksiyon filmlerinin hâlâ erkek odaklı yapımlar kadar destek görmediğini de söyledi.

Mad Max: Fury Road yıldızı, birlikte kamera karşısına geçtiği Uma Thurman'la birlikte verdiği söyleşide şu ifadeleri kullandı:

Evet, daha zor. Bu artık bilinen bir gerçek. Erkek başrollü aksiyon filmleri çok daha kolay onay alıyor. Kadınlar bu tür işlere kalkıştığında ve gişede tam başarı gelmezse, bir daha şans bulamayabiliyorlar. Oysa aynı adamlar için bu risk defalarca göze alınıyor.

Independent Türkçe, Variety, Deadline, New York Times