Batı Şeria'daki yeni silahlı gruplar eski çatışmayı yeniden canlandırıyor

Şarku'l Avsat Nablus ve Cenin'deki kalelerine girdi.

"Balata Taburu"ndan silahlı biri Cenin kampının etrafında turu atıyor (Şarku’l Avsat)
"Balata Taburu"ndan silahlı biri Cenin kampının etrafında turu atıyor (Şarku’l Avsat)
TT

Batı Şeria'daki yeni silahlı gruplar eski çatışmayı yeniden canlandırıyor

"Balata Taburu"ndan silahlı biri Cenin kampının etrafında turu atıyor (Şarku’l Avsat)
"Balata Taburu"ndan silahlı biri Cenin kampının etrafında turu atıyor (Şarku’l Avsat)

Batı Şeria'daki Cenin kampının girişinde sizi kumdan barikatlar, metal kirişler ve el yapımı patlayıcı cihazlar karşılıyor. Kampın ara sokaklarında yeni nesil silahlı Filistinliler saklanıyor. Onların faaliyetleri, yıllarca süren görece sakinliğin ardından İsrail ile askeri gerilimi yeniden canlandırdı.

20 yılı aşkın bir süre önce “ikinci intifada”nın en şiddetli çatışmalarına tanık olan Cenin kampının semalarında, yerel olarak "Zennane" olarak bilinen İsrail keşif uçakları, denkleme giren yeni nesil militanları aramak için ara sokaklardaki hareketlenmeleri takip amaçlı uçuşlar gerçekleştiriyor.

Kampın liderlerinden ve İsrail’in Batı Şeria'da arananlar listesindeki ilk kişi Şarku’l Avsat’a konuştu. Batı Şeria şehirlerinin sokaklarını gezen ve yeni nesil silahlı askerlerin kalelerine giren Şarku’l Avsat, sahadaki aktif taraflarla konuştu. Şarku’l Avsat yeni şiddet dalgasının boyutlarını ve bunun üçüncü bir intifadanın habercisi olup olmadığını anlamaya çalıştı.

Liderliğini yaptığı "Cenin Taburu"nun bir dizi maskeli üyesi arasında arananların liste başında yer alan kişi, kampın karanlık bir sokağında silahını kuşanmış bir şekilde Şarku'l Avsat'a ropörtaj verdi. İsrailli bir "Zenane" havada uçarak toplantıyı yarıda kesse de daha sonra konuşmayı sürdüren Filistinli lider, kendi kuşağının "dağılan umutları" nedeniyle silahlı kuvvetlere nasıl katıldığını anlattı: "Silahlarımızı kuşanacağız ve onurumuzla öleceğiz. İşgal devam ettiği sürece bizim bir geleceğimiz olmayacak."

Nablus'taki Balata kampında da durum Cenin'dekinden pek farklı değil. Balata Taburu geçtiğimiz aylarda ortaya çıktı ve kamp bir çatışma alanına dönüştü. Son olarak, yüzlerce İsrail askeri tabur üyelerini yakalamak için ara sokaklara yaptığı baskında üç kişiyi öldürdü. Taburdan silahlı biri Şarku’l Avsat'a, kendisinin ve yoldaşlarının "ordu ve yerleşimcilerin devam eden saldırıları nedeniyle" silahlı eyleme geri döndüğünü söyledi. Filistin yönetimi ise bu durumun, İsrail'e gerekçe verdiğini öne sürerek endişeleniyor. Cenin Valisi Ekrem er-Racub, “İsrail, Batı Şeria'daki silahlı olayları sürekli saldırılar ve otoriteyi zayıflatmak için gerekçe olarak kullanıyor.” değerlendirmesinde bulundu.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.