Sudan’ın en büyük kenti Omdurman’da çatışmalar sürüyor

Cumhurbaşkanlığı Sarayı yıkıldı, Hartum’daki çatışmalar büyüdü

Sudan’ın Omdurman şehrindeki bir pazarda 17 Mayıs 2023’te yükselen siyah dumanın havadan çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
Sudan’ın Omdurman şehrindeki bir pazarda 17 Mayıs 2023’te yükselen siyah dumanın havadan çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
TT

Sudan’ın en büyük kenti Omdurman’da çatışmalar sürüyor

Sudan’ın Omdurman şehrindeki bir pazarda 17 Mayıs 2023’te yükselen siyah dumanın havadan çekilmiş fotoğrafı (Reuters)
Sudan’ın Omdurman şehrindeki bir pazarda 17 Mayıs 2023’te yükselen siyah dumanın havadan çekilmiş fotoğrafı (Reuters)

Sudan ordusu, ülkenin en büyük şehri olan Omdurman’ın kuzeyindeki Karari askeri bölgesinden şehrin güney ve batısındaki Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) noktalarını hedef alan top atışları gerçekleştirdi.

HDK ise Hartum’un güneyindeki Zırhlı Birlikleri, Omdurman’ın güneyindeki Mühendisler Birliği’ni ve Hartum’un doğusundaki Genel Komutanlık karargahını kuşattı.

Şarku’l Avsat’ın Arap Dünyası Haber Ajansı’ndan (ANA) aktardığı habere göre görgü tanıkları üç başkent arasında Hızlı Destek Kuvvetleri’nin ana ikmal hattı olan ‘Şambat’ köprüsüyle Kuzey Hartum’a bağlanan Omdurman’ın merkez mahallelerinde çatışmaların yeniden başladığını söyledi. Omdurman’daki Vad Nubavi Direniş Komiteleri, eski Omdurman bölgesinde ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasında şiddetli çatışmaların sürdüğünü ve yerleşim bölgelerine top mermilerinin düştüğünü bildirdi. Ayrıca bir bebekle birlikte aynı aileden 3 kişinin de yaralandığı belirtildi.

Komiteler, Omdurman’daki Aburof bölgesine iki gün boyunca aralıksız bombardıman gerçekleştirilmesinin evlerden birinin iki odasının çökmesine ve 15 yaşındaki erkek çocuk ile 6 yaşındaki kız çocuğunun yaralanmasına yol açtığını açıkladı. Hızlı Destek Kuvvetleri, Hartum şehrinin çoğunu kontrol ediyor. Ordu ise üç başkent olan Omdurman, Kuzey Hartum ve Hartum şehirlerini birbirine bağlayan köprülerdeki ikmal yollarını kesmeye çalışıyor. Görgü tanıkları, Mühendisler Birliği çevresinin batı kesiminde de iki taraf arasında çatışmaların yaşandığını bildirdi

xsa
Sudan’ın başkenti Hartum’daki çatışmalarda dumanlar yükseliyor (AP)

Pazarda yağma

Görgü tanıkları, pazarların ve küçük dükkanların çoğunun yağma korkusuyla kapılarını kapattığını söylerken, sebze getirdikleri küçük pazarın artık tamamen boş olduğuna işaret etti. Ayrıca Hızlı Destek Kuvvetleri’ne tüccarların ve vatandaşların hareket edip merkez pazara ve Kalakla Lafa pazarında gıda ürünleri satın almalarına ve fırınları işletmek için mahalle pazarlarına sebze ve un sağlanmasına izin verme çağrısında bulunurken, aksi taktirde insanların aç kalacağına dikkati çekti. Nisan ortalarında çatışmaların patlak vermesinden bu yana başkent, özellikle batıdaki Darfur bölgesinde etnik temelli başka bir çatışmanın patlak vermesiyle birlikte, uzun vadeli bir iç savaş uyarısı yapılacak şekilde günlük çatışmalara tanık oluyor. Uluslararası Göç Örgütü, çatışma nedeniyle yaklaşık 3 milyon kişinin Sudan içinde yerinden edildiğini tahmin ediyor. Örgüt, yaklaşık 930 bin kişinin komşu ülkelere kaçtığını söyledi. Birleşmiş Milletler (BM), Sudan’daki çatışmaların akut gıda güvensizliğinden mustarip vatandaşların sayısını 20 milyondan fazla kişiye yükselttiğini söyledi. Çatışmanın orta ve uzun vadede gıda güvensizliğini şiddetlendirmesinin muhtemel olduğunu da dile getirdi.

Girişimlere rağmen savaş devam ediyor

İki savaş tarafı, Suudi Arabistan ve ABD’nin arabuluculuğunda çok sayıda ateşkes anlaşması imzaladı. Ancak Cidde’de gerçekleştirilen müzakereler, ordu ve Hızlı Destek arasında ateşkesi ihlal etmekle ilgili karşılıklı suçlamalarının ardından Haziran ayı başlarında askıya alındı. Sudan ordu heyeti, istişareler için geçen çarşamba günü Cidde’den Sudan’a döndü.

Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Malik Agar, birkaç Sudanlı kilise lideriyle yaptığı son görüşmede, çok sayıda girişimin savaşı sona erdirmeyi başaramadığını belirtti. Agar, savaşı Sudanlıların vicdanını birleştirmek, silah sesini sonsuza kadar durdurmak ve ileriye gidilebilecek ve Sudanlıların övünebileceği bir devlet kurmak için bir nedene dönüştürmeye çalışmak konusunda hemfikir olduklarını belirtti. Malik Agar, kilise liderleriyle yaptığı toplantıda, ‘insani yardım çekerek, uluslararası kuruluşlardan insani yardım sağlayarak ve bunu ayrım gözetmeksizin tüm Sudanlılara dağıtma mekanizmalarını tartışarak’ kilise topluluğunun oynayabileceği role değindiklerine dikkat çekti.

fr
Sudan Ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasında yaşanan çatışmalar sonucunda Omdurman’ın üzerinden dumanlar yükseldi (AFP)

Cumhurbaşkanlığı Sarayı yıkıldı

Başkent Hartum’da Sudan ordusu ile HDK arasında ağır ve hafif silahlar, top ve hava saldırıları ile çatışma çemberi genişledi. Bu da Cumhurbaşkanlığı Sarayı, Uluslararası Afrika Üniversitesi ve bir dizi hayati tesis ve şehrin ana simge yapıları dahil olmak üzere stratejik tesislerin yok olmasına yol açtı.

Sudan medyası, savaşın başlamasının 114. gününde ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasında bölge çevresinde ayrım gözetmeyen hava ve topçu bombardımanına ek olarak aralıksız devam eden çatışmalar sonucunda Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın görüntüsünü değiştiren kapsamlı yıkımın görüntülerini yayınladı.

Silahlı çatışmalar, başkent Hartum’un güneyinde, özellikle ‘zırhlı birlikler’ ve çevre mahallelere sıçradı. Nisan ortasında savaşın başlamasından bu yana Hızlı Kuvvetler, bölgedeki stratejik önemi nedeniyle Zırhlı Birlikleri kontrol etmeye çalışıyor.

Çatışan iki taraf arasında devam eden savaş, başkent Hartum’da altyapının, özellikle hükümet tesislerinin, bankaların, elektrik ve su istasyonlarının ve Arap pazarının büyük ölçüde tahrip olmasına neden oldu.

fer
Sudan Silahlı Kuvvetleri askerlerinin, Omdurman’da bir sokakta askeri araçlar kullanırken çekilen bir videodan bir kare (AFP)

Sivilleri ayrılmaya zorlama

Görgü tanıklarına göre başkent Hartum’un güneyindeki eş-Şacara, es-Sahafa, Cabra, er-Rumaylah Kalakla ve Gazze mahalleleri ve diğer mahalleler bölgede devam eden şiddet olaylarından doğrudan etkilendi.

Kuzey Hartum’daki görgü tanıklarına göre şehir, ağır ve hafif silahlarla şiddetli çatışmalara tanık oldu. Görgü tanıkları, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin Şark en-Nil mevkiindeki çevre yolunda askeri güçler ve savaş araçları konuşlandırdığını bildirdi.

Güney Darfur Eyaleti’nin başkenti Nyala şehri de Sudan ordusu ile HDK arasında şehrin mahallelerindeki vatandaşların evlerinin yıkılmasına yol açan sürekli çatışmalara tanık oluyor. Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki Sudan ordusu ile Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki HDK, çatışmayı başlatmaktan ve ihlaller yapmaktan sorumlu olmakla suçlanıyor.



Gazze: Yerinden edilenler güneyden kuzeye dönmeye istekli ancak İsrail engellerinden korkuyor

 Filistinliler bugün Gazze'nin merkezinde kuzeye dönmelerine izin verilmesini bekliyor (AP)
Filistinliler bugün Gazze'nin merkezinde kuzeye dönmelerine izin verilmesini bekliyor (AP)
TT

Gazze: Yerinden edilenler güneyden kuzeye dönmeye istekli ancak İsrail engellerinden korkuyor

 Filistinliler bugün Gazze'nin merkezinde kuzeye dönmelerine izin verilmesini bekliyor (AP)
Filistinliler bugün Gazze'nin merkezinde kuzeye dönmelerine izin verilmesini bekliyor (AP)

Hamas'ın kaçırılan 4 İsrailli kadını serbest bırakmak için bu sabah hazırlıklara başlamasıyla birlikte, Güney Gazze Şeridi'nde yerlerinden edilmiş Gazzeliler kuzeyde yaşadıkları bölgelere dönüş hazırlıkları yapmak üzere, Netzarim ekseninin güneyindeki en yakın noktaya gelmeye başladı. 

Yerinden edilmiş bu insanlar bir an önce geri dönme isteğine rağmen, İsrail güçlerinin geri çekilmeden Netzarim ekseninde konuşlandırılmasını sağlayan, kaçırılan Erbil Yehud adlı kadının serbest bırakılmasıyla ilgili yeni İsrail şartı karşısında şok oldular. Bu gelişme, yerinden edilenlerin geri dönüşünü engellerken, Hamas hükümetine bağlı İçişleri Bakanlığı, geri dönüşün bugün değil yarın planlandığını birçok kez vurgulayarak, vatandaşlara buna uyma çağrısında bulundu.

Gazze Şehri'nin batısındaki Sahil Kampı'nda yaşayan ve Gazze Şeridi'nin güneyinde bulunan Han Yunus'a gönderilen genç Ahmed Ebu Riyala, bu sabah erkenden içine bazı kişisel ihtiyaçlarını koyduğu çantasını alarak ailesinin çadırından çıktığını söyledi.

15 aydan fazla süredir, yani savaş döneminde hissetmediği bir coşkuyu hissetti. Netzarim ekseni yakınında bulunan Nuseyrat kampının batısındaki Tabet el-Nuveyri yakınlarındayken Şarku'l-Avsat'a verdiği röportajda, evlerinin ciddi şekilde hasar görmüş ve oturulamaz durumda olmasına rağmen özlediği bölgesine dönmekten büyük heyecan duyduğunu ifade etti.

Şöyle devam etti: “Evimizin yanına çadır kurup onurumla yaşamak istiyorum ama deniz kıyısında, yaşadığımız acılarımızı artıran bu soğuk ve sıcakta kaldırımlarda kalıp aşağılanmış hissetmek istemiyorum.”

Bugün kendisinin ve ailesinin kuzey Gazze'ye taşınmasına izin verilmesi için arabada bekleyen bir çocuk (AP)Bugün kendisinin ve ailesinin kuzey Gazze'ye taşınmasına izin verilmesi için arabada bekleyen bir çocuk (AP)

Netzarim ekseninin güney tarafında, Nuseyrat kampının yakınında toplananların çoğunlukla genç erkekler ve bazı küçük çocuklar olduğu görüldü. Araçlar, arandıktan sonra Gazze Şeridi'nin kuzeyine gitmesine izin verileceğini umarak, Bureyc kampı yakınlarında bulunan Selahaddin Caddesi'ne akın ettiler. Araçların çoğu, bagaj ve diğer eşyalarla birlikte bütün aileyi taşıyordu.

Batı geçişinde sadece yayaların aranmadan geçişine izin verilecek, doğu kısmındaki Netzarim’de ise açılmadan önce beklenen arama süreci için vatandaşlar araçlarıyla kendilerine yer ayırmak amacıyla geldi.

Ziyad el-Aşkar, anne-babası ve kız kardeşleriyle birlikte savaş nedeniyle 13 ay zorunlu yerinden edilme nedeniyle ayrıldıkları Gazze Şehri'nin el-Nasr mahallesindeki evlerine dönmek için aracıyla geldiklerini söyledi ve kuzey Gazze Şeridi'ne dönmelerine izin verilmesini beklediğini belirtti.

Bugün Gazze'nin merkezinde toplanıp kuzeye dönmelerine izin verilmesini bekleyen Filistinliler (AP)Bugün Gazze'nin merkezinde toplanıp kuzeye dönmelerine izin verilmesini bekleyen Filistinliler (AP)

"Geçen her dakikayı sayıyoruz ve sabah saatlerinden beri burada bekliyoruz... Yemeğimizi yanımızda getirdik, gecikeceğini bekliyorduk. Biraz daha uzasa bile dönüşe izin verilmesini bekleyeceğiz. Çünkü Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki tüm yıkıma rağmen, evlerimize ve onlardan geriye kalanlara dönmenin tarif edilemez özlemi içindeyiz."

Filistin saatiyle saat beşe kadar İsrail tankları Netzarim ekseninden çekilmedi. Çevrede toplanan vatandaşlara ateş açarken, Gazi'nin öldüğü, çok sayıda kişinin de çeşitli yerlerinden yaralanarak Nuseyrat'taki el-Avde Hastanesi'ne kaldırıldığı bildirildi.

Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahiya kasabasında yaşayan ve Deyr el-Belah'a sürülen Nebile el-Medhun, 8 oğlu ve kızıyla birlikte, bir evi olan erkek kardeşiyle birlikte geldiğini söyledi. Araçla sabah altıda (Selahaddin Yolu'nun Bureyc kampının girişinden Deyr el-Belah girişine kadar yaklaşık bir buçuk kilometrelik kuyrukta) dönüş rezervasyonu yapmak amacıyla sıraya girdiğini belirtti. Sözlerine şöyle sürdürdü: "Bunca zorlu bekleyişin ardından, İsrail'in yeni koşullarıyla ilgili olumsuz haberler duyduk." Bu krizlerin çözülerek yerinden edilenlerin geri dönmesine olanak sağlanmasını umduğunu ifade etti ve "Evlerimize dönmek istiyoruz... Çadırlarda ya da yıllardır yaşadığımız, büyüdüğümüz yerden uzakta yaşamaktan yorulduk" ifadelerini kullandı.