Saddam Hüseyin'i korumakla görevlendirilen Amerikan askerinin "diktatörün dostu"na dönüşme hikayesi

Rogerson, idam edildiği gün nasıl ağladığını ve kendisini bir "katil" gibi hissettiğini anlattı.

Saddam Hüseyin duruşmalardan birinde (Reuters)
Saddam Hüseyin duruşmalardan birinde (Reuters)
TT

Saddam Hüseyin'i korumakla görevlendirilen Amerikan askerinin "diktatörün dostu"na dönüşme hikayesi

Saddam Hüseyin duruşmalardan birinde (Reuters)
Saddam Hüseyin duruşmalardan birinde (Reuters)

Saddam Hüseyin'in Aralık 2003'te ABD güçleri tarafından yakalanmasından neredeyse 20 yıl sonra, onun kaldığı hapishanede görevli gardiyanlardan biri Sky News'e aralarında beklenmedik bir dostluğun doğuşunun hikayesini anlattı.

İngiliz "Sky News" haber kanalına göre Saddam Hüseyin'in 2006 yılının Ağustos ayında Bağdat'taki Irak Yüksek Mahkemesi binasının altındaki hücresinde uyuduğu sırada Amerikalı asker Adam Rogerson onun birkaç metre yakınındaydı. ABD’li asker, haber ajansının ifadesiyle henüz "gezegendeki en kötü adamlardan biri olarak kabul edilen Irak diktatörünü" görmemişti.

ABD Mart 2003'te Irak'ı işgal etti. Eski ABD Başkanı George W. Bush, "Saddam Hüseyin'in terörizme verdiği desteği" sona erdirmek istediğini açıklamıştı.

Irak lideri, 1979'dan beri yönettiği ülkeye hava saldırıları yağarken kaçtı. Aylar sonra, Amerikan askerleri onu Irak'ın merkezindeki Al-Dur'da, ancak bir kişinin sığabileceği küçük bir delikte saklanırken buldu.

rg
Saddam Hüseyin'in saklanırken bulunduğu delik (Sky News)

Kanalın ifadesine göre Saddam Hüseyin savaş suçları, soykırım ve insanlığa karşı suçlar da dahil olmak üzere çok sayıda suçlamayla yargılandı.

Saddam Hüseyin, Irak Yüksek Mahkemesi binasının altındaki bir hücrede tutulmadan önce, eski saraylarından biri onun hapishaneydi ve Rogerson, onu gözetmekle görevlendirilen 12 Amerikan askeri arasındaydı.

Saddam Hüseyin'in toplu katliam, işkence ve acımasız baskı konusundaki şöhreti nedeniyle genç asker, sözde "Bağdat Kasabı" ile çok fazla zaman geçireceğini anladığı zaman keyfi kaçmıştı. Kanalın göre göre, takip eden aylarda beklenmedik bir dostluk kuruldu ve Saddam Hüseyin Aralık 2006'da idam edildiğinde Rogerson gözyaşlarına boğuldu.

Sky News Daily’nin aktardığına göre Rogerson, "Bana Saddam Hüseyin’in baş sorumlu olacağım söylendi. Benim için çok korkutucuydu çünkü onun kim olduğunu biliyordum. İlk başta hava karanlıktı ve uyuduğunu duyabiliyordum ama onu göremiyordum. Bir süre sonra ayağa kalktı ve bana baktı, ben de ona baktım. Bu ilişkimizin başlangıcıydı, çok gerçeküstüydü.” dedi.

Amerikan askerlerinin yeni dostu

 Sky News, Saddam Hüseyin ile Amerikan askerleri arasındaki dostluğun doğuşunun hikâyesini anlatmaya devam ediyor: “O dönemde, Süper 12 olarak bilinen Rogerson ve diğer gardiyanlar, haftanın 7 günü, günün 24 saati Saddam Hüseyin'i gözetmekle görevlendirildi. Askerlere dünyanın belki de en ünlü mahkûmu olan bu adamla muhatap olmamaları söylendi, ancak bu kuralı çiğnemeleri çok uzun sürmedi.”

Rogerson, “Saddam'ın bizi manipüle etmeye mi çalıştığı yoksa gerçek dostumuz mu olduğu belli değildi. Ancak birisiyle yaşıyorsanız onunla etkileşime girersiniz." diyor.

Saddam Hüseyin, Kaya adlı eski saraylarından birinde hapsedildi. Gardiyanlar onu duruşmaları için düzenli olarak Irak Yüksek Mahkemesine götürmek zorundaydı.

 Rogerson, "Havan toplarını, silah sesleri ve savaşın tüm seslerini duyabiliyorduk. Saddam bize bakıp gülüyordu. Hiçbir kaygı belirtisi göstermiyordu. Çoğu zaman bana bakıp şakayla karışık şöyle diyordu: Ben çıkıyorum, beni tutuklamaya geliyorlar.”

Rogerson, Saddam Hüseyin'in "takıntılı bir diktatör" olduğundan asla şüphelenmedi. Ancak onu tanıdıkça, "bir tiranın gerçek mizah anlayışına sahip olabileceğini anladığını" söyledi.

Karşılıklı hediyeleşme

 Rogerson'a göre toplu katliam yapan diktatörün yumuşak bir tarafı da vardı ve bu, haftalar içinde aralarında bir dostluğun kurulmasına yardımcı oldu. Rogerson, “Eskiden birbirimize karşılıklı hikayeler anlatırdık. Onu ailesini görmeye götürürdük, onlar da ona mendil ve tatlı getirirlerdi. Bize tatlı ikram ederdi, biz de ailelerimizden aldığımız şeyleri ona ikram etmeye başladık.” dedi.

jy
 "Sky News" Saddam Hüseyin ile Amerikan askerleri arasındaki dostluğun doğuşunun hikayesini anlattı (AFP)

 Görev sırasında karısı Rogerson'a kokulu mumlar gönderdi. O da bunlardan bir tanesini Saddam Hüseyin'e vermeye karar verdi. Mahkûm olan lider hücresinde Arapça bir şiir yazdı ve bunu kızına hediye olarak gönderdi.

Rogerson şöyle devam etti: “Onun kötü olduğunu bilmeme rağmen, kötü olmayan yanını görebiliyordum. Gördüğüm sadece 69 yaşındaki bir adamdı. Bana hiçbir zaman kibirli ya da diktatör gibi görünmedi, sadece normal bir insandı.”

Saddam Hüseyin’in Fidel Castro ile ilişkisi

 Sky News'in haberine göre Saddam Hüseyin, duruşmaların arasında Amerikan askerleri ile satranç oynadı ve kazandı. Radyoda Batı müziği dinlerdi.

Bir akşam dışarıda dinlenme alanında oturup puro içerken Rogerson'u aradı. Rogerson: “Fidel Castro ile eğlenirken çekilmiş fotoğrafları olan resimli bir kitabı vardı ve onu bana gösterdi. Benim için inanılmazdı. Ona puro içmeyi öğretenin Castro olduğunu söyledi.”

Rogerson, Saddam Hüseyin'e hayran olmasına rağmen onun "büyük bir manipülatör" olduğu fikrini her zaman aklında tuttuğunu söylüyor.

Şarku’l Avsat’ın Sky News'ten aktardığına göre Hüseyin'in Rogerson'a ve diğer "Süper 12"nin geri kalanına karşı gerçek sevgi duyup duymadığı hiçbir zaman bilinemeyecek. Ancak askerlerin, düşmanları olduğu varsayılan adamla derin bir bağ geliştirdikleri açık.

 Kasım 2006'da Saddam Hüseyin'in davası sona erdi ve asılarak idam cezasına çarptırıldı.

"Kendimi katil gibi hissettim"

 İngiliz kanalına göre birçok Iraklı "eski diktatörlerinin vahşi ölümünü" kutlarken Rogerson, idamın ardından gözyaşları döken Süper 12 askerleri arasında yer aldı.

Saddam Hüseyin'in idam edildiği tarihi gün hakkında konuşan Rogerson şunları söyledi: "Çok dokunaklıydı. Saçını tarayıp dolaşmasını izledik. O gün ne olacağını biliyordu ve bunu görmek üzücüydü. Üzgün ve hoşnutsuzdu. Hepimiz hoşnutsuzduk. Onu tanıdım, tüm zamanımı onunla geçirdim. Sonra birdenbire ölmek üzereydi.”

Rogerson daha sonra yazar Will Bardenwerber'e Saddam Hüseyin'in idamının "bir aile üyesini kaybetmek gibi" olduğunu söyledi ve şunu ekledi: "Kendimi bir katil gibi hissediyorum, sanki yakın olduğum bir adamı öldürmüşüm gibi."

Sky News'e göre, şu anda kırklı yaşlarında olan Rogerson, ordudan ayrıldı ve Ohio'da yaşıyor ve burada Amerikan futbolu koçluğu yapıyor.

15 yaşında bir kız ve 9 yaşında bir erkek çocuk babası olan Rogerson, Irak'tan döndüğünden beri travma sonrası stres bozukluğu yaşıyor ve bunun Saddam Hüseyin'in gardiyanlığını yapma ve idamına tanık olma deneyiminden kaynaklandığını söylüyor.

Rogerson açıklamalarını şu sözlerle tamamladı: “Bir gün torunlarım ülkem için bir şeyler yaptığımı anlayacaklar. Bu da her şeye değer.”



Geçiş yönetiminin zorlukları: Bir rejim değil, bir devlet inşa etmek

Bir adam ve iki çocuk, eski Humus kentinde bağımsızlık döneminin Suriye bayrağını tasvir eden bir duvar resmi çiziyor (AFP)
Bir adam ve iki çocuk, eski Humus kentinde bağımsızlık döneminin Suriye bayrağını tasvir eden bir duvar resmi çiziyor (AFP)
TT

Geçiş yönetiminin zorlukları: Bir rejim değil, bir devlet inşa etmek

Bir adam ve iki çocuk, eski Humus kentinde bağımsızlık döneminin Suriye bayrağını tasvir eden bir duvar resmi çiziyor (AFP)
Bir adam ve iki çocuk, eski Humus kentinde bağımsızlık döneminin Suriye bayrağını tasvir eden bir duvar resmi çiziyor (AFP)

Refik Huri

Başlangıçlar ile sonların birleşmesinden kaçış yok; 2015 sonbaharı bir Rus askeri operasyonu ile Beşşar Esed ve rejimini iki hafta içinde çöküşten kurtarmanın başlangıcıydı. 2024 kışı ise insani gerekçelerle Moskova'ya iltica eden Esed’in sonuydu. Her iki durumda da, Rusya ve İran'ın askeri korumasına güvenerek, şiddet ve baskıya dayanan iktidarını tekelinde tutmaya devam etmek için çözümsüzlüğe oynayarak, sorumlu davranma sınavını geçemedi.

Hesabı zor ve ağır olsa da, Beyaz Saray'dan, Avrupa saraylarından, Suriye ve Arap sokaklarından kendisinden hesap sorulmasına yönelik çağrılar yapılsa da, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Esed'e karşı herhangi bir eyleme izin vermesine imkan yok. Bugün asıl sınavda olanlar, rejimi deviren “devrim liderleri” ve onların Türk, Avrupalı ​​ve Amerikalı destekçileridir. ABD, Başkan Joe Biden’ın deyimiyle rejimin devrilmesini Suriye için tarihi bir fırsat olarak görüyor.  Sınavın ana konusu Suriyelilerin geleceğine yönelik kalıcı bir düzenleme yolunda bir geçiş hükümetinin kurulmasıdır. Asıl tehlikeyse, DEAŞ ile mücadelede gevşeklik ve çok sayıda silahlı örgüt arasında kanlı çatışmaların yeniden başlamasıdır. Çünkü rejimin yıkılması en büyük ödüldür ama asıl denge ödülden sonra sağlanmalıdır. Biden yönetiminin geçiş aşamasının inşasında bu örgütlerle birlikte çalışmaya hazırlanması kolay ancak Washington, Ankara, BM, Avrupa ve Arap başkentlerinin bu örgütlerin ne düşündüğünü ve açıklanmayan hesaplarını garanti etmeleri zordur.

Her halükarda mesele, devrilmiş ve suçlu bir rejimin yerine başka bir rejimin kurulması değildir. Örneklerini gördüğümüz bu rejimler halklar için ölümcüldür ve hepsi, yönetim sorunlarını ve her türlü itirazı ve tartışmayı ünlü “Kimse yok, sorun yok” sözüyle özetleyen Stalin'in yaptıklarını taklit etmektedir.

Onlarca yıl süren siyasi çölleşmenin ardından Suriye'nin ihtiyacı olan şey siyasetin geri dönüşüdür. Tarihsel misyon bir rejim değil, bir devlet inşa etmektir. İktidar değişimine saygı duyan demokratik bir sistem içinde kurumlar devleti, hak ve hukuk devleti ve vatandaşlar devleti kurmaktır. Aristoteles 2000 yıldan fazla bir süre önce “devletin bir grup inanan değil, bir grup rasyonel, özgür vatandaş olduğunu” söylememiş miydi? Bütün dertlerimizin sebebi askeri diktatörlükler ve köktendinci rejimler değil mi? Herkes denemeye zaman olmadığını biliyor ve devletin içini boşaltan, vatandaşı ezen bir rejim ile halkına ve onun ekonomik, sosyal, kültürel ve kalkınma çıkarlarına göre uyarlanmış bir devlet arasındaki seçimin örnekleri açık ve nettir. Geçiş dönemi yönetimi, özellikle Doğu Avrupa, Latin Amerika ve Afrika'da diktatörlük kabusundan özgürlük rüyasına ilk geçiş yapan birçok ülke göz önüne alındığında yeni bir deneyim değil.

Şimdi soru şu; savaşmayan ve stratejik silahları İsrail tarafından imha edilen ordunun durumu ne olacak? Bilhassa şimdi Suriye'nin artık bir ordusu olmadığı ve silahlı grupların da bir ordu olmadığı dikkate alındığında, ordunun seçilen üyelerinin yeni aşamada bir rolü olacak mı?

Önümüzde bilgisiz Paul Bremer'in Irak'ta orduyu dağıttığı ve ülkeyi kaosa ve türeyen milis gruplara bıraktığı bir deneyim var. Devlete en çok ihtiyaç duyan ülkeler listesi varsa, başında Suriye ve Lübnan yer almaktadır. Azınlığın çoğunluğu idare etmekte ısrar etmesi, devlet kurma fikrine girişmeyi bile engellediği için Suriye, devlet kurma aşamasında bile değildi. Dahası Suriye'de, mezhepçi kışkırtmaya katkıda bulunan iktidar uygulamaları ve yıllar süren savaşlara ek olarak, hem küçük bir azınlık grubu hem de çoğunluğu birlikte yöneten ve onları totaliter bir yönetici hizmetinde çalıştıran bir rejim vardı.

Bir ulus-devlet kurmadığı takdirde yaşayamayacak olan Lübnan ise, toplumsal dokusuna yönelik manipülasyonlara, mezhepçi ve dini çatışmaların kışkırtılmasına maruz kaldı. Zayıf, sahte hükümetleri ve başkanlıkları vitrin gibi kullanan 30 yıllık güçlü Suriye yönetimi sırasında çok bedel ödedi. Dahası zayıf kişiler, doğaları gereği, ucuz mevkiler ve kazançlar elde etmek için güçlü Suriyeli vasiye yaltaklanmayı seçtiler. Kamufle etmek için rejimin başının “biri totaliter diğeri sözde demokratik” iki rejimi yönettiği söylenen, dar ve sert bir yönetim altında Suriye ve Lübnan halklarının yaşadığı psikolojik yıkımın boyutunu kimse bilmiyor.

Amy Zieckart, “Amerikan Gücünün Çöküşü” başlıklı makalesinde şöyle der: “Bilgi güçtür ve ABD iki unsuru olan bilgiyi kaybediyor. Bunlar inovasyon ve diğerlerini geride bırakma yeteneğidir. Ülkelerin gücü artık ordulara ve toprakları genişletmeye değil, eğitim ve teknolojiye dayanıyor.” Baskıya, sindirmeye, çölleşmeye ve bilgisizliğe değil, toplumun yeteneklerine ve yapay zekaya dayanan bir güç inşa etmenin zamanı geldi.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.