Yaklaşık 2 bin 900 kişinin ölümüne yol açan yıkıcı depremin üzerinden 72 saat geçtikten sonra umutların azalmasına rağmen, hayatta kalanları bulmak ve evlerini kaybeden ailelere yardım sağlamak amacıyla Fas’ta arama ve kurtarma operasyonları dün (Salı) devam etti. Uluslararası Kızıl Haç, acil yardım için 100 milyon dolardan fazla para toplamak amacıyla bir çağrı başlattı.
Şarku’l Avsat’ın Fransız haber ajansı AFP’den aktardığı habere göre Fas’taki kurtarma personelleri, yabancı ekiplerin ve gönüllülerin desteğiyle arama operasyonlarını hızlandırmaya ve evini kaybeden yüzlerce aileye barınak sağlamaya çalışıyor.
Ülkenin merkezinde, Marakeş’in yaklaşık 80 kilometre güneyinde yer alan yıkılan Douzrou köyünde temel imkanlarıyla barınakta yaşayan hayatta kalanların yüzlerinde endişe açıkça görülüyordu.
“En kötüsünü yaşamaktan korkuyoruz”
36 yaşındaki İsmail Oubella, “Bizimle ilgilenilmesi gerekiyor. Açık havada uzun süre kalamayız. Hava koşulları çok sert, kış yaklaşırken en kötüsünü yaşamaktan korkuyoruz” dedi.
İsmail, yaşları 8’i geçmeyen üç çocuğunu, hamile eşini ve annesini kaybetti.
Ailesinden 9 kişiyi kaybeden, köyden sağ kurtulan bir diğer kişi olan 61 yaşındaki Hüseyin Benhamou “Sorunların mümkün olduğu kadar çabuk çözülmesini istiyoruz. Her şeyimizi kaybettik, hayvanlarımızı bile. Ölüleri de kendi ellerimizle dışarı çıkardık” dedi.
Bu sırada 20 İngiliz kurtarma görevlisinden oluşan bir ekip köye geldi. Ekibin lideri Steve Willett “Sakinler cesetleri çıkarmayı başardı, ancak başka birileri olup olmadığını görmek için köpekleri kullanacağız” dedi.
68 yaşındaki Lahcen Ouhmane ise ‘asfaltsız yolu kapatabilecek ve dolayısıyla açlık riskine neden olabilecek’ yağmur ihtimalinden endişe duyduğunu belirtti.
El-Haouz depremin merkez üssüydü. Dün açıklanan son verilere göre, deprem 2 bin 901 kişinin hayatını kaybetmesine, 5 bin 530 kişinin de yaralanmasına neden oldu. Bu bölge çoğunlukla heyelanlar nedeniyle köylere ulaşımı zorlaştırdığı Yüksek Atlas Dağları üzerinde uzanıyor.
Ölenlerin çoğunun gömüldüğünü doğrulayan İçişleri Bakanlığı’na göre, can kayıplarının yarısından fazlası el-Haouz Eyaleti’nde (Bin 643) meydana gelirken, dün depremin vurduğu diğer bölgelerde yeni can kaybı kaydedilmedi.
“Her şeyimizi kaybettik”
Amizmiz beldesinde hayatta kalan onlarca kişi dün gönüllülerin getirdiği gıda yardımını almak için bir kamyonun etrafında toplandı.
28 yaşındaki gönüllü Abdul İlah Tiba “Hükümet hiçbir şey yapmıyor, biz de harekete geçtik. Yardım eden hükümet değil, halktır” ifadelerini kullandı.
39 yaşındaki Fatıma “Her şeyimizi kaybettik... İnsanlar bize yardım etmeyi bıraktığında ne yapacağız?” diye sordu. Gönüllülerden konserve yiyecekler ve bisküvi kutuları aldı.
AFP muhabirleri, helikopterlerin bazı uzak köylerde depremzedelere yiyecek dağıtmak için gidiş-dönüş seferler yaptığını gözlemledi.
Uluslararası Kızıl Haç, dün Cenevre’de, Fas’ın acil ihtiyaçlarının karşılanması için 100 milyon dolardan fazla bağış yapılması yönünde bir çağrı yayınladı.
Uluslararası Kızılay Kızılhaç Dernekleri Federasyonu (IFRC) Afetler, İklim ve Kriz Direktörü Caroline Holt’un açıklamasına göre, bu miktarın, ‘sağlık, su, sanitasyon, hijyen, barınma yardım malzemeleri ve temel ihtiyaçlar dahil olmak üzere şu anda en acil ihtiyaçların karşılanmasına’ olanak sağlayacağı umuluyor.
UNICEF dün ‘depremden yaklaşık 100 bin çocuğun etkilendiğini’ bildirdi. “Fas Krallığı’nın öncülüğünde sahada acil müdahaleyi desteklemek için insani yardım personelini zaten harekete geçirdiğini’ açıkladı.
Başbakan Aziz Ahnuş pazartesi günü yaptığı açıklamada, evleri yıkılan sakinlerin ‘tazminat alacağını’ söyledi. Konuyla ilgili olarak ‘Bu hafta hazırlamaya çalışacağımız net bir sunum olacak’ diye açıkladı.
Evsizlerin barınmasına yönelik çözümlerin şu anda düşünüldüğüne dikkat çekti. Hükümet, felaketin yansımalarıyla yüzleşmek için bağış almaya açık özel bir fon oluşturulduğunu duyurdu.
“Umut”
Heyelanlar nedeniyle merkez üssüne en yakın köylere erişim hâlâ zor bir şekilde yapılıyor.
Fas ordusu, harap olmuş el-Haouz vilayetindeki Asni köyü gibi uzak bölgelerdeki yaralıları tedavi etmek için sahra hastaneleri kurdu.
AFP’ye konuşan doktor Albay Yusuf Kamus’a göre bu hastaneye 300’den fazla yaralı yerleştirildi.
Fas Pazar akşamı, depremin neden oldukları ile mücadele için İngiltere, İspanya, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından yapılan 4 yardım teklifine yanıt verdiğini duyurdu.
AFP muhabirleri, İspanya’dan kurtarma personelinin Marakeş’in güneyinde depremin vurduğu iki bölgeye, yani el-Haouz eyaletindeki Talat N’Yaaqoub ve Amizmiz’e geldiğini bildirdi.
İspanyol kurtarma ekibinin lideri Anika Cole AFP’ye “En büyük sıkıntı, burası gibi ulaşılması zor uzak bölgelerde yaşanıyor, yaralılar helikopterle taşınıyor” dedi. Hayatta kalanları bulma konusunda ise ‘her zaman umut vardır’ ifadelerini sözlerine ekledi.
Cuma gecesi meydana gelen ve Fas Bilimsel ve Teknik Araştırma Merkezine göre 7 büyüklüğündeki (ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu’na göre 6,8) deprem, Fas’ta şimdiye kadar ölçülen en güçlü deprem oldu.
Fas’ta genellikle yıkıcı depremler olmuyor. Bu şiddetli deprem, Yüksek Atlas Dağları’nın kalbindeki konumu ve etkilenen alanın genişliği göz önüne alındığında ‘istisnai’ olarak değerlendiriliyor.
29 Şubat 1960’da ülkenin batı kıyısında yer alan Agadir şehri 5,7 büyüklüğündeki depremde yerle bir olurken, şehir nüfusunun üçte biri olan 12 ila 15 bin kişi hayatını kaybetmişti.
Ketaib Hizbullah mensupları, Eylül 2024'te Bağdat'ta düzenlenen geçit töreninde (Reuters)
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Irak ile İran arasındaki sınır iş birliğini koordine etmek için bir mutabakat zaptının imza törenine katıldı. (Irak Başbakanlığı)