Hafter, Libya'daki sel felaketini "fırsata çevirdi"

Uluslararası yardımlar Hafter'in oğlu Saddam'ın sıkı denetiminde

Derne'de patlayan iki barajın bakımlarının 2002'den bu yana yapılmadığı ortaya çıkmıştı (AA)
Derne'de patlayan iki barajın bakımlarının 2002'den bu yana yapılmadığı ortaya çıkmıştı (AA)
TT

Hafter, Libya'daki sel felaketini "fırsata çevirdi"

Derne'de patlayan iki barajın bakımlarının 2002'den bu yana yapılmadığı ortaya çıkmıştı (AA)
Derne'de patlayan iki barajın bakımlarının 2002'den bu yana yapılmadığı ortaya çıkmıştı (AA)

Libya'nın doğusunu kontrol eden güçlerin lideri Halife Hafter ve oğullarının, sel felaketinin vurduğu Derne kentindeki kurtarma çalışmalarını bölgedeki kontrollerini artırmak için kullandıkları öne sürüldü.

Birleşik Krallık merkezli Guardian gazetesinin sahadaki gözlemcilere dayandırdığı haberinde, sahadaki arama kurtarma ekiplerinin Hafter'in yönettiği Libya Ulusal Ordusu'ndan militanlarla çevrili şekilde çalıştığı ifade edildi.

ABD merkezli düşünce kuruluşu Atlantic Council'de Libya analisti olarak görev yapan Emadeddin Badi, "Yardımların aktarılmasına aracı olmak yerine engeller yaratan askeri oluşumlar var. Yardım çalışmaları hem kontrolde gözükerek bundan çıkar sağlayan hem de sorumluluğu üstünden atan askeri liderlik tarafından değil, gönüllüler, sağlık ekipleri, Libya Kızılayı ve yabancı kurtarma ekipleri tarafından yürütülüyor" diye konuştu.

2014'ten bu yana Libya'nın doğusundaki bölgelerin önemli bir bölümünü kontrol eden Halife Hafter, cuma günü Derna'ya bir ziyaret düzenlemiş ve Libya Ulusal Ordusu savaşçılarının kentte yürüttüğü kurtarma çalışmalarını övmüştü.

Hafter'in kurtarma çalışmalarının yüzü ve şehrin koruyucusu gibi görünmek istediğini belirten Badi, "Ancak bu durum her yerde yeni engeller yarattı. Hafter'in ziyareti bunun küçük bir örneğiydi. Halkla ilişkiler faaliyeti için bir saatliğine tüm çalışmalar donduruldu" ifadelerini kullandı.

Derne kentindeki kurtarma ve yardım çalışmalarıyla Hafter kadar, bölgede kendi mali ve askeri ağlarına sahip olan oğulları da ilgilendi.

Halife Hafter'in varisi olarak görülen 32 yaşındaki Saddam Hafter, felaketin ardından Libya afet komitesinin başkanı sıfatıyla bölgeye gönderilen tüm uluslararası yardımları sıkı denetimi altına aldı.

Birleşik Krallık merkezli düşünce kuruluşu Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'nden Libya uzmanı Calel Harchaoui şu değerlendirmeleri yaptı:

Her şey Hafter ailesinin ellerinde toplandı. Libya'nın doğusunda başka güç merkezleri olduğunu söylemek isterdim ama böyle bir şey yok. Saddam kendini patron olarak konumlandırıyor. Kurbanlara ve şehre fiziksel olarak erişmek istiyorsanız bu tamamen onun iyi niyetine bağlı.

Derne'de patlayan iki barajın neden olduğu sel felaketiyle ilgili soruşturma çağrılarını da değerlendiren Harchaoui, "Yavaş yavaş tek bir sonuca doğru gidiyoruz. O da sadece orta düzey yetkililerin suçlanacak olması. Elde edilecek sonucun önemli bir kısmı en baştan soruşturma dışında bırakıldı. Bu şeffaf bir soruşturma değil" ifadelerini kullandı.

Derne tamamen tahliye edilebilir

Libya'nın Akdeniz kıyısındaki Derne kentinde geçen hafta yaşanan Danyal Fırtınası'nın bıraktığı yağış yükünü taşıyamayan iki baraj patlamış ve şehir sular altında kalmıştı.

Libya Kızılayı'nın açıkladığı rakamlara göre felakette en az 11 bin 300 kişi hayatını kaybetti, 10 binden fazla kişiyse hâlâ kayıp.

Felaket nedeniyle şehirde yaklaşık 900 bina tamamen yıkılırken, 200 bina hasar aldı, neredeyse 400 bina da çamura gömüldü. 

Şehir resmi olarak afet bölgesi ilan edilirken, selden en çok etkilenen şehir merkezine giriş çıkışlar kapatıldı. Şehirde ayrıca elektrik, temiz su ve gıda sıkıntıları da yaşanıyor.

Libyalı yetkililer, denize sürüklenen cansız bedenler nedeniyle salgınlar yaşanabileceğinden endişe ediyor. Bu nedenle felaket öncesinde 100 bin kişinin yaşadığı kentin tamamen tahliye edilerek kapatılması da gündemde.

Independent Türkçe



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.