Heniyye'nin Hamas'ının kamuoyuna açıkladığı "Graham tahminleri"

Körfez ülkeleri ve Araplar, Tel Aviv'e yönelik sürpriz saldırının zamanlaması, nedenleri ve destekçileri hakkında tartışıyor

Hamas saldırısının zamanlamasına ilişkin Graham'ın şüphesinden etkilenen Arap ve Körfez sesleri var (Reuters)
Hamas saldırısının zamanlamasına ilişkin Graham'ın şüphesinden etkilenen Arap ve Körfez sesleri var (Reuters)
TT

Heniyye'nin Hamas'ının kamuoyuna açıkladığı "Graham tahminleri"

Hamas saldırısının zamanlamasına ilişkin Graham'ın şüphesinden etkilenen Arap ve Körfez sesleri var (Reuters)
Hamas saldırısının zamanlamasına ilişkin Graham'ın şüphesinden etkilenen Arap ve Körfez sesleri var (Reuters)

Eymen el-Gabivi 

ABD'li Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham, Hamas hareketinin İsrail'de gerçekleştirdiği saldırıya ilişkin kendi açıklamalarına sahipken Körfez aktivistlerinin de yorumları var.

Kimileri saldırının zamanlamasının 'şüpheli' olduğu ve hedeflerinin Kudüs'ün özgürleştirilmesinin ötesinde olduğu konusunda onlarla aynı fikirdeyken, diğerleri bunu "fatihlerin ayaklanması" olarak görüyor.

Gerçekleşen üç savaştan sonra Ortadoğu'nun koridorlarını ve sırlarını bilen senatör, "Hamas'ın İsrail'e yönelik başlattığı bu vahşi, benzeri görülmemiş saldırının yalnızca İran tarafından desteklenmediğine, daha ziyade Suudi Arabistan Krallığı ile İsrail arasındaki barış çabalarını engellemeyi amaçladığına inanıyorum" diyor.

68 yaşındaki Graham, İkinci Körfez Savaşı, Irak Savaşı ve Afganistan Savaşı'na katılmış, daha sonra Temsilciler Meclisi ve Senato üyeliği kademelerinde yükselmişti.

Bu görüş Körfez ülkelerindeki bir grup resmi olmayan sesi temsil ediyor, ancak ülkelerindeki resmi ses Filistinliler lehine ve "iki devletli çözüme giden barış sürecini" harekete geçirmenin gerekliliği yönünde.

Tüm Arapları kucaklayan Birlik (Arap Birliği), barış sürecini ileriye taşıma gereğini vurgulayarak "kendini sınırlama" çağrısında bulunuyor.

Suudi yazar Halid el Dahil, Hamas'ın "Aksa Tufanı" olarak tanımladığı operasyonun, yakında "İsrail liderliğinin, Filistin'deki Avrupa Holokostunun intikamını almakla işlediği günahın boyutunun farkına varmasını sağlayacağına" dikkat çekiyor.

Halid, "Ne kadar uzun sürerse sürsün, kendini, toprağını, haklarını savunmanın zaferden başka sınırı olmadığını gözden kaçırdılar" diyor.

Halid, X platformunda yaptığı paylaşımda şunları belirtti:

Yahudiler yüzyıllardır Avrupa'nın zulmünün kurbanı oldular ve Filistinlileri kurban ettikleri Holokost'un üzerinden sadece 75 yıl geçti. Çatışma henüz emekleme aşamasında.

Suudi gazeteci Davud el Şeryan, "İsrail'in sorunu, hâlâ değişen stratejik koşullara göre hareket etmesi" diyerek yanıt verdi.

Şeryan, ülkesinin açıklamasına ilişkin başka bir paylaşımda bulunmadan önce şunları söyledi:

Suudi Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasında Aksa Tufanı olaylarına ilişkin Suudi tutumu, Riyad'ın Filistin meselesine ilişkin dilinin değişmediğini açıkça gösteriyor.

Dahil, askeri güç dengesinin İsrail lehine döndüğüne inansa da BAE'li akademisyen Abdulhalık Abdullah, ilk coşkulu saldırının "kahramanca" olduğuna inanarak şunları söyledi:

İsrail hapishanelerinde 8 bin Filistinli mahkumun bulunması da dahil olmak üzere Aksa Tufanı Operasyonu'nun birçok kazanımı var. Çünkü büyük ihtimalle, bugün yakalanan askerler ve yerleşimcilerle yapılan takas anlaşması kapsamında hepsi hızlı bir şekilde serbest bırakılacak.

Abdullah, X platformunda dile getirdiği görüşünü, "8 bin Filistinli esirin özgürleştirilmesi açık bir zaferdir" diyerek tamamladı.

Şiddetin tırmanmasından "endişe duyan" BAE, 2020 yılında Amerikan himayesinde Tel Aviv ile barış anlaşmaları imzalayan dört Arap başkenti arasında yer alıyor.

Sosyal medya platformlarında devam eden diyalog, İran destekli Hamas hareketinin İsrail'e roket fırlattığı sabah 06.30'dan bu yana sakinleşmedi.

Aktivistlerin terörist olarak sınıflandırılan hareketle (Hamas hareketi ülkeler ve uluslararası kuruluşlar tarafından terör örgütü olarak sınıflandırılmakta) ilgili tartışmaları sırasında Samir adlı Filistinli aktivist, Suudi Dışişleri Bakanlığı'nın ülkesine destek veren açıklamasına yanıt verdi.

Samir açıklamasında, "Bu Suudi Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasıdır. Ülkelerinizin istikametinin dışına çıkmayın" ifadelerini kullandı.

Bir diğeri ise şunları söyledi:

Suudi açıklaması İsrail'i 'işgal güçleri' olarak tanımlıyor. Bu, davaya ve Filistinlilere destektir.

Graham'ın saldırının zamanlamasına ilişkin "şüphesinden" ve Lübnan Hizbullahı ve Husi grubu gibi saldırıyı kınayan kesimlerden etkilenen sesler var.

Söz konusu gruplar ABD'nin, Körfez ülkelerinin ve dünyanın birçok ülkesinin terörist listelerinde yer alıyorlar.

Akademisyen ve aktivist Mansur el Malik, "Hamas saldırısının İran'ın barış sürecini bozma talimatıyla geldiğine" dikkat çekerek, şunları söyledi:

Tiyatrolar anlaşmayı ne erkene alacak ne de geciktirecek. Anlaşma, Suudi şartlarına göre zamanında yapılacak.

Washington Enstitüsü'nden Dennis Ross'un bir raporunda yazdığı ve Wall Street Journal'ın söylediği buydu.

Raporda, Ali Hamaney'in bu konudaki son açıklamalarına dayanarak "İran, ABD, Suudi Arabistan ve İsrail arasında bir anlaşma yapılmasını engellemeye kararlı" dendi.

Belki de sadece İran'ın bölgedeki silahları oldukları için değil, aynı zamanda Heniyye'nin Hamas'ının da doğrudan Devrim Muhafızları tarafından desteklenmesi nedeniyle şüpheler arttı.

Operasyon ve zamanlamasına ilişkin "Graham'ın öngörüleri" olarak adlandırılabilecek tahminlere rağmen İslami Direniş Hareketi Hamas'ın siyasi büro başkanı İsmail Heniyye, "imzalanan hiçbir normalleşme anlaşmasının bu çatışmayı çözemeyeceğini" açıkça ifade etti.

Heniyye, "Bu direnişçiler karşısında kendini koruyamayan bu varlığın size hiçbir koruma sağlayamayacağını Arap kardeşlerimiz dahil tüm ülkelere söylüyoruz" dedi.

Heniyye, Devrim Muhafızları'nın dış kolu Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'yi "Kudüs şehidi" olarak tanımlaması nedeniyle Araplar ve Körfez ülkeleri tarafından "çifte standartçı" olarak değerlendiriliyor.

Çünkü Süleymani, "Binlerce Suriyeli ve Iraklıyı öldürmesiyle" ve Arap topraklarını kasıp kavuran her milletten milisleri desteklemesiyle tanınıyordu.

X platformu kullanıcıları operasyonu kınayan ve kınamayan ülkelerin açıklamalarını analiz etmeye ve gruplandırmaya devam ediyor.

İsrail ordusunun Hamas saldırısı sonucunda "250'den fazla kişinin" öldürüldüğünü açıkladı.

Gazze Şeridi Sağlık Bakanlığı'na göre Filistin tarafında yüzlerce kişi öldü, binlerce kişi de yaralandı.

Hamas'ın gerçekleştirdiği sürpriz saldırı, Mısırlıların 1973 yılındaki "Ekim Savaşı"nı kutlamalarının yıl dönümüne denk geliyor.

Arapların İsrail'e karşı kazandığı ilk savaş olan bu savaşın sonuçları "bölgenin çehresini değiştirdi."

Independent Arabia - Independent Türkçe



Hamas'a yönelik arabuluculuk girişiminin detayları... Gazze ateşkesindeki ‘boşlukları’ kapatma çabaları

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
TT

Hamas'a yönelik arabuluculuk girişiminin detayları... Gazze ateşkesindeki ‘boşlukları’ kapatma çabaları

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)

Mısır, ABD ve İsrail'in Doha'daki görüşmelerden çekilmesinin ardından temmuz ayı sonundan bu yana askıya alınan 60 günlük ateşkes müzakerelerini yeniden başlatmak için yeni bir girişimi resmen açıkladı. Bu girişim, Hamas heyetinin Kahire ziyaretiyle aynı zamana denk geldi.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, yeni girişimin, müzakerelerde bir ilerleme sağlanması halinde, kısmi veya kapsamlı yeni bir anlaşma imzalanması için müzakerelerin başlatılmasına fırsat sunabileceğini düşünüyor. Washington, İsrail'in inatçılığını sona erdirmek için baskı yaparsa ve Hamas, önceki anlaşmazlıkları, özellikle de İsrail'in çekilmesiyle ilgili olanları sona erdirmek için önerilen mutabakatları kabul ederse, yeni bir anlaşma yapılması muhtemel.

Mısır'ın Kahire el-İhbariyye televizyon kanalının dün kaynaklardan aktardığına göre, ‘Hamas liderlerinden oluşan ve Halil el-Hayye'nin başkanlık ettiği bir heyet, Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri hakkında istişare yapmak üzere Mısır'a geldi.’ Kaynaklardan biri, “Hamas hareketinin Mısır'a yaptığı ziyaret, müzakere sürecinin durgun bir dönemden geçmesinin ardından bölgeye yardım ulaştırma çabaları kapsamında gerçekleşti” dedi.

‘Mısır'ın, Gazze Şeridi'nde geçici bir ateşkes sağlanması için anlaşmazlıkları aşmak üzere tüm taraflarla yoğun temaslar içinde olduğunu’ vurgulayan kaynak, ‘Kahire görüşmelerinin, müzakerelerin yeniden başlaması, ateşkes anlaşmasına varılması ve Gazze Şeridi'nde 60 günlük bir ateşkesin tartışılması yönünde bir adım atılmasını hedeflediğini’ belirtti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün düzenlediği basın toplantısında, Kahire'nin Katar ve ABD ile birlikte ‘60 günlük ateşkes, bazı esirlerin ve Filistinli mahkûmların serbest bırakılması, Gazze Şeridi'ne insani yardımın engelsiz ve koşulsuz olarak ulaştırılması’ önerisine geri dönülmesi için çalıştığını açıkladı.

Abdulati ayrıca, Gazze Şeridi’nin yönetiminin, Filistin Yönetimi'nin denetimi altında 6 aylık geçici bir süre için 15 Filistinli teknokrat tarafından üstlenileceği konusunda anlaşmaya varıldığını da doğruladı.

Yeni girişim

Mısır'ın açıkladığı ayrıntılar, İsrail Yayın Kurumu’nun dün yayınladığı ‘arabulucuların Hamas'a tüm esirlerin (hayatta olanların ve ölenlerin) serbest bırakılması karşılığında Filistinli mahkûmların serbest bırakılması ve Hamas hareketinin silahsızlandırılmasını içeren kapsamlı bir anlaşma’ önerdiği haberiyle örtüşüyor.

Yeni girişim, Hamas'tan ‘silahsızlandırma ve bölgenin yönetimi konusunda kalıcı bir çözüme ulaşılana kadar, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilmesi için yeni bir planı, Arap-Amerikan ortak denetimi altında kabul etmesini’ şart koşuyor.

8ı9
Filistinli bir kadın, dağıtım noktasından aldığı suyla torununu yıkıyor. Oğlu ise yemek pişirmek için suyun bir kısmını kullanıyor. (AP)

Hamas, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu uluslararası arabulucuların garantileriyle askeri kanadının faaliyetlerini dondurmayı ve silahlarını teslim etmeyi taahhüt ederken, aynı zamanda kalıcı bir ateşkes anlaşmasına varmak için müzakereler yürütülüyor.

Bu görüşmeler, temmuz ayı sonundan bu yana durgunlaşan müzakerelere yeni bir soluk getiriyor. Müzakereler, ABD ve İsrail'in istişare için çekilmesinin ardından, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati'nin pazartesi günü yaptığı basın açıklamasında Kahire'nin ‘Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirecek tam bir anlaşma ve kapsamlı bir uzlaşmaya’ ulaşmaya çalıştığını teyit etmesinin ardından geldi. Abdulati, ‘iyi niyet ve siyasi irade varsa bu anlaşmanın sağlanabileceğini’ vurguladı.

Bu gelişmeler ışığında Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü Dr. Halid Ukkaşe, önceki müzakere turlarında elde edilen sonuçların başarıya ulaşması için uygun ve olumlu bir fırsat olduğunu düşünüyor. Girişime ilişkin tam bilgi bulunmadığını belirten Ukkaşe, girişimin en önemli özelliklerinin, önceki turları zorlaştıran anlaşmazlıkları sona erdirmek, ABD'nin garantisi ve Washington'un İsrail üzerindeki baskısı olduğunu belirtti.

Ukkaşe'ye göre, söz konusu anlaşmazlıklar arasında esirlerin serbest bırakılması, cesetlerin teslim edilmesi, zaman aralıklarının kısaltılması, görüşmelerde uzlaşma ve ilerleme sağlanması halinde kapsamlı bir anlaşmaya varılması, İsrail'in yerleşim planına yeni bir şekil verilmesi, Gazze Şeridi'ne yardım akışının önemli ölçüde ve olumlu bir şekilde derinleştirilmesi ve Hamas'ın silahsızlandırılması krizinin çözümü için bazı işaretlerin ortaya çıkma olasılığı yer alıyor.

Orta yol çözümleri

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, Kahire toplantılarının müzakereleri kısmi bir ateşkes yönünde ilerletmek için yeni ayrıntılar içerdiğini ve görüşmelerin olgunlaşması halinde kapsamlı bir anlaşmaya varılmasının da ihtimal dışı olmadığını düşünüyor. Er-Rakab, görüşmelerin yeniden başlamasının, önceki müzakereleri engelleyen boşlukları dolduracak uzlaşmaların veya mutabakatların varlığı anlamına geldiğine inanıyor.

sfrgthyu
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta havadan atılan yardım malzemelerini almak için koşuşturan Filistinliler, 12 Temmuz (Reuters)

Mısır Cumhurbaşkanlığı'na bağlı Mısır Enformasyon Kurumu Başkanı Ziya Raşvan, Hamas'ın Kahire ziyaretini önceden duyurdu. Raşvan, pazartesi günü bir televizyon röportajında “Kahire ve Katar'ın belirli bir önerisi var. Hamas bu öneriyi beyaz bayrak çekmek olarak görürse, reddetme hakkı var. Ancak arabulucuların bu şekilde düşündüğünü sanmıyorum. Eğer bu öneriyi, Filistin davasının stratejik zaferine hizmet etmek için taktiksel bir geri çekilme olarak görürse, kendi şartlarıyla kabul etmelidir” ifadelerini kullandı.

Raşvan, Hamas'ı Kahire'de sunulan öneriye hızlı bir şekilde yanıt vermeye çağırdı ve şöyle dedi: “Lütfen girişime yanıt vermekte gecikmeyin… Bunu iki veya üç kez denedik ve kararın zamanlaması, başarısının en önemli parçasıydı.”

İsrail'deki anlaşmazlıklar

İsrail Yayın Kurumu dün bilgi sahibi kaynaklara atıfta bulunarak, ‘İsrail müzakere ekibi üyeleri arasında, şu anda bir anlaşmaya varılabileceği konusunda, kısmi de olsa görüş ayrılıkları olduğunu’ belirtti.

xdfrgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta insani yardım taşıyan kamyonlardan aldıkları gıda paketlerini taşıyan Filistinliler (AFP)

Haaretz gazetesi, İsrail kaynaklarına dayanarak, İsrail siyasi liderliğinin, Hamas'ın büyük tavizler vermeye hazır olduğunu göstermesi halinde, Gazze şehrini kontrol altına almak için askeri planını iptal veya erteleyebileceğini belirtti. Gazete, iki tarafın anlaşmazlıklarını aşma şansının çok düşük olduğunu öngörüyor.

Ukkaşe, Hamas'ın esnek davranacağını ve şu anda hareket alanının çok dar olduğu bir ortamda, özellikle de sadece Hamas'ı değil tüm Filistin davasını tehdit eden Gazze Şeridi'nin tamamen yeniden işgal edilmesi tehlikesi karşısında, arabulucuların her türlü önerisine olumlu yanıt vereceğini tahmin ediyor.

Hamas'ın önerilen çerçeveyi, ister kısmi ister kapsamlı olsun, kabul etmesinin, özellikle de ABD'den savaşın sona ermesi konusunda açık garantiler olması koşuluyla, mümkün olduğuna inanan er-Rakab, “Aksi takdirde müzakereler İsrail tarafından kasıtlı olarak tekrar tıkanacak ve Gazze Şeridi'nin tamamen işgal edilmesiyle daha büyük bir baskıyla karşı karşıya kalacağız” dedi.