4 soruda İsrail'in Gazze'ye olası kara harekatı

"Muazzam kayba yol açar"

İsrail Hava Kuvvetleri, Gazze Şeridi'ne bombardımanı sürdürüyor (Reuters)
İsrail Hava Kuvvetleri, Gazze Şeridi'ne bombardımanı sürdürüyor (Reuters)
TT

4 soruda İsrail'in Gazze'ye olası kara harekatı

İsrail Hava Kuvvetleri, Gazze Şeridi'ne bombardımanı sürdürüyor (Reuters)
İsrail Hava Kuvvetleri, Gazze Şeridi'ne bombardımanı sürdürüyor (Reuters)

Hamas'ın işgal altındaki Gazze Şeridi'nden cumartesi sabahı İsrail'e düzenlediği saldırılarla başlayan savaşta çatışmalar tüm şiddetiyle devam ediyor.

Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin Kassam Tugayları'nın başlattığı Aksa Tufanı operasyonuna İsrail, Demir Kılıçlar operasyonuyla yanıt verdi. İsrail ordu radyosunun paylaştığı bilgilere göre Hamas'ın saldırılarıyla öldürülen İsrailli sayısı 1100'ü geçerken, İsrail'in saldırılarında öldürülen Filistinli sayısıysa 700'ü aştı.

Birleşik Krallık'ın önde gelen gazetelerinden Guardian ve Telegraph, İsrail ordusunun Gazze'ye kara operasyonu başlatılması halinde neler yaşanabileceğini değerlendirdi.

1 - Askeri güç dengeleri ne durumda?

Analizlerde, İsrail'in Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin Kassam Tugayları'na kıyasla daha büyük bir orduya sahip olduğu ama Hamas militanlarının da buna karşı yıllar içinde farklı şehir savaşı taktikleri geliştirdiğine dikkat çekildi.

İzzeddin Kassam Tugayları'nın 30 bin ila 40 bin arasında savaşçısı olduğu düşünülüyor. İsrail ordusununsa muhtemel bir kara operasyonunda üstünlüğü sağlayabilmesi için 300 bin ila 400 bin askere ihtiyacı olduğu belirtildi.

İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), sahada görev yapan 170 bin askere ek olarak 300 bin askeri de göreve çağırdı.

Ayrıca İsrail'in elindeki Merkava Mark 4 tanklarının ve diğer zırhlı araçların, zırh ve taret yapıları nedeniyle şehir savaşı durumunda güçsüz kalabileceğine işaret edildi.

Buna ek olarak Hamas militanlarının Gazze Şeridi'ndeki farklı bölgelerde bombalı saldırılar düzenleyebilecekleri ya da tuzak kurabilecekleri yeraltı tünellerine sahip olduğu da belirtildi.

2 - Gazze Şeridi'ne ne tür operasyonlar yapılabilir?

Telegraph, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'ne üç farklı saldırı seçeneği olduğunu yazdı. Her senaryoda kara operasyonuna İsrail donanmasının da denizden destek vereceği varsayıldı.

İlk seçenekte, İsrail ordusu Gazze'nin kıyı şeridinde ve şeridin kuzeyinde yer alan Hamas'a ait askeri altyapıları hedef alabilir. Bu seçenek, muhtemelen sivil kayıpların en az yaşanacağı senaryo. 

İkinci seçenekteyse İsrail donanmasının da desteğiyle ordu, doğrudan şeritteki en büyük şehir olan Gazze'yi hedef alacak bir saldırı düzenleyebilir. 

Üçüncü seçenekte de İsrail ordusu, Gazze Şeridi'nin farklı noktalarında eş zamanlı operasyonlar düzenleyerek, hem karadan hem de denizden bölgeyi sıkıştırıp ele geçirmeye çalışabilir. En fazla sivil kaybının bu senaryoda yaşanması bekleniyor. 

(AA)

3 - Hamas nasıl yanıt verir?

Guardian, Hamas'ın İsrail ordusuyla çatışma deneyimine, ordunun taktiklerini derinlemesine bilen ve İbranice konuşan askeri personele sahip olduğuna dikkat çekti.

İsrail'in herhangi bir askeri operasyon senaryosunda, şehirlerin farklı noktalarına konuşlandırılmış savaşa hazır Hamas militanlarıyla karşılaşacağı belirtildi. 

Hamas yeraltı tünellerini ve kontrol merkezlerini kullanarak Gazze Şeridi'ne giren İsrail askerlerine karşı etkili saldırılar da düzenleyebilir. 

Ayrıca Hamas'ın elinde ucuza mal edilen sivil drone'ların olduğu, bu şekilde İsrail ordusunun Gazze'ye ilerleyişini ya da şeridin içindeki manevralarını takip edebileceğine dikkat çekildi.

Buna ek olarak Lübnan sınırından Hizbullah'ın da Hamas'ın yanında İsrail'in kara operasyonunda çatışmalara katılması durumunda savaşın uzayabileceği belirtildi. 

(AA)

4 - İsrail, Gazze Şeridi'ni ele geçirebilir mi?

Her iki analizde de şeride düzenlenecek saldırıların iki tarafta ağır kayıplara yol açabileceğine işaret edildi.

Hamas militanlarının en az 100 İsrailliyi esir aldığı ve Gazze Şeridi'nin farklı noktalarında rehin tuttuğuna da dikkat çekilerek, bunun IDF'in olası askeri operasyon senaryolarını karmaşıklaştırdığı belirtildi.

Almanya merkezli düşünce kuruluşu Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nden Hugh Lovatt, operasyon senaryolarına ilişkin şu değerlendirmeyi paylaştı: 

İsrail'in kara saldırısı, Filistinliler ve İsrailliler için muazzam bir kayba yol açacak. Geçmişteki operasyonların da gösterdiği gibi, Gazze'deki insani krizi derinleştirecek, Filistinlilerin ve Arapların İsrail'e karşı öfkesini körükleyecek. Hamas'ın militanları arasındaki ölü sayısını artırmanın ötesinde İsrail'in nasıl bir zafer kazanabileceği belli değil. Hamas'ın kökünü kazısa bile, ki böyle bir şey net değil, bir sonraki adımda ne olacak?

Guardian'ın analizinde de Gazze Şeridi'nin tamamen ele geçirilmesinin ve yönetilmesinin, uzun vadede İsrail ordusunun kapasitesini aştığı yorumu yapıldı.

Independent Türkçe



Hamas'a yönelik arabuluculuk girişiminin detayları... Gazze ateşkesindeki ‘boşlukları’ kapatma çabaları

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
TT

Hamas'a yönelik arabuluculuk girişiminin detayları... Gazze ateşkesindeki ‘boşlukları’ kapatma çabaları

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)
Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün (salı) düzenlediği basın toplantısında, Gazze Şeridi'ndeki durum hakkında konuştu. (AFP)

Mısır, ABD ve İsrail'in Doha'daki görüşmelerden çekilmesinin ardından temmuz ayı sonundan bu yana askıya alınan 60 günlük ateşkes müzakerelerini yeniden başlatmak için yeni bir girişimi resmen açıkladı. Bu girişim, Hamas heyetinin Kahire ziyaretiyle aynı zamana denk geldi.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, yeni girişimin, müzakerelerde bir ilerleme sağlanması halinde, kısmi veya kapsamlı yeni bir anlaşma imzalanması için müzakerelerin başlatılmasına fırsat sunabileceğini düşünüyor. Washington, İsrail'in inatçılığını sona erdirmek için baskı yaparsa ve Hamas, önceki anlaşmazlıkları, özellikle de İsrail'in çekilmesiyle ilgili olanları sona erdirmek için önerilen mutabakatları kabul ederse, yeni bir anlaşma yapılması muhtemel.

Mısır'ın Kahire el-İhbariyye televizyon kanalının dün kaynaklardan aktardığına göre, ‘Hamas liderlerinden oluşan ve Halil el-Hayye'nin başkanlık ettiği bir heyet, Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri hakkında istişare yapmak üzere Mısır'a geldi.’ Kaynaklardan biri, “Hamas hareketinin Mısır'a yaptığı ziyaret, müzakere sürecinin durgun bir dönemden geçmesinin ardından bölgeye yardım ulaştırma çabaları kapsamında gerçekleşti” dedi.

‘Mısır'ın, Gazze Şeridi'nde geçici bir ateşkes sağlanması için anlaşmazlıkları aşmak üzere tüm taraflarla yoğun temaslar içinde olduğunu’ vurgulayan kaynak, ‘Kahire görüşmelerinin, müzakerelerin yeniden başlaması, ateşkes anlaşmasına varılması ve Gazze Şeridi'nde 60 günlük bir ateşkesin tartışılması yönünde bir adım atılmasını hedeflediğini’ belirtti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün düzenlediği basın toplantısında, Kahire'nin Katar ve ABD ile birlikte ‘60 günlük ateşkes, bazı esirlerin ve Filistinli mahkûmların serbest bırakılması, Gazze Şeridi'ne insani yardımın engelsiz ve koşulsuz olarak ulaştırılması’ önerisine geri dönülmesi için çalıştığını açıkladı.

Abdulati ayrıca, Gazze Şeridi’nin yönetiminin, Filistin Yönetimi'nin denetimi altında 6 aylık geçici bir süre için 15 Filistinli teknokrat tarafından üstlenileceği konusunda anlaşmaya varıldığını da doğruladı.

Yeni girişim

Mısır'ın açıkladığı ayrıntılar, İsrail Yayın Kurumu’nun dün yayınladığı ‘arabulucuların Hamas'a tüm esirlerin (hayatta olanların ve ölenlerin) serbest bırakılması karşılığında Filistinli mahkûmların serbest bırakılması ve Hamas hareketinin silahsızlandırılmasını içeren kapsamlı bir anlaşma’ önerdiği haberiyle örtüşüyor.

Yeni girişim, Hamas'tan ‘silahsızlandırma ve bölgenin yönetimi konusunda kalıcı bir çözüme ulaşılana kadar, İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilmesi için yeni bir planı, Arap-Amerikan ortak denetimi altında kabul etmesini’ şart koşuyor.

8ı9
Filistinli bir kadın, dağıtım noktasından aldığı suyla torununu yıkıyor. Oğlu ise yemek pişirmek için suyun bir kısmını kullanıyor. (AP)

Hamas, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu uluslararası arabulucuların garantileriyle askeri kanadının faaliyetlerini dondurmayı ve silahlarını teslim etmeyi taahhüt ederken, aynı zamanda kalıcı bir ateşkes anlaşmasına varmak için müzakereler yürütülüyor.

Bu görüşmeler, temmuz ayı sonundan bu yana durgunlaşan müzakerelere yeni bir soluk getiriyor. Müzakereler, ABD ve İsrail'in istişare için çekilmesinin ardından, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati'nin pazartesi günü yaptığı basın açıklamasında Kahire'nin ‘Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirecek tam bir anlaşma ve kapsamlı bir uzlaşmaya’ ulaşmaya çalıştığını teyit etmesinin ardından geldi. Abdulati, ‘iyi niyet ve siyasi irade varsa bu anlaşmanın sağlanabileceğini’ vurguladı.

Bu gelişmeler ışığında Mısır Düşünce ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü Dr. Halid Ukkaşe, önceki müzakere turlarında elde edilen sonuçların başarıya ulaşması için uygun ve olumlu bir fırsat olduğunu düşünüyor. Girişime ilişkin tam bilgi bulunmadığını belirten Ukkaşe, girişimin en önemli özelliklerinin, önceki turları zorlaştıran anlaşmazlıkları sona erdirmek, ABD'nin garantisi ve Washington'un İsrail üzerindeki baskısı olduğunu belirtti.

Ukkaşe'ye göre, söz konusu anlaşmazlıklar arasında esirlerin serbest bırakılması, cesetlerin teslim edilmesi, zaman aralıklarının kısaltılması, görüşmelerde uzlaşma ve ilerleme sağlanması halinde kapsamlı bir anlaşmaya varılması, İsrail'in yerleşim planına yeni bir şekil verilmesi, Gazze Şeridi'ne yardım akışının önemli ölçüde ve olumlu bir şekilde derinleştirilmesi ve Hamas'ın silahsızlandırılması krizinin çözümü için bazı işaretlerin ortaya çıkma olasılığı yer alıyor.

Orta yol çözümleri

Filistinli siyasi analist Eymen er-Rakab, Kahire toplantılarının müzakereleri kısmi bir ateşkes yönünde ilerletmek için yeni ayrıntılar içerdiğini ve görüşmelerin olgunlaşması halinde kapsamlı bir anlaşmaya varılmasının da ihtimal dışı olmadığını düşünüyor. Er-Rakab, görüşmelerin yeniden başlamasının, önceki müzakereleri engelleyen boşlukları dolduracak uzlaşmaların veya mutabakatların varlığı anlamına geldiğine inanıyor.

sfrgthyu
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta havadan atılan yardım malzemelerini almak için koşuşturan Filistinliler, 12 Temmuz (Reuters)

Mısır Cumhurbaşkanlığı'na bağlı Mısır Enformasyon Kurumu Başkanı Ziya Raşvan, Hamas'ın Kahire ziyaretini önceden duyurdu. Raşvan, pazartesi günü bir televizyon röportajında “Kahire ve Katar'ın belirli bir önerisi var. Hamas bu öneriyi beyaz bayrak çekmek olarak görürse, reddetme hakkı var. Ancak arabulucuların bu şekilde düşündüğünü sanmıyorum. Eğer bu öneriyi, Filistin davasının stratejik zaferine hizmet etmek için taktiksel bir geri çekilme olarak görürse, kendi şartlarıyla kabul etmelidir” ifadelerini kullandı.

Raşvan, Hamas'ı Kahire'de sunulan öneriye hızlı bir şekilde yanıt vermeye çağırdı ve şöyle dedi: “Lütfen girişime yanıt vermekte gecikmeyin… Bunu iki veya üç kez denedik ve kararın zamanlaması, başarısının en önemli parçasıydı.”

İsrail'deki anlaşmazlıklar

İsrail Yayın Kurumu dün bilgi sahibi kaynaklara atıfta bulunarak, ‘İsrail müzakere ekibi üyeleri arasında, şu anda bir anlaşmaya varılabileceği konusunda, kısmi de olsa görüş ayrılıkları olduğunu’ belirtti.

xdfrgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta insani yardım taşıyan kamyonlardan aldıkları gıda paketlerini taşıyan Filistinliler (AFP)

Haaretz gazetesi, İsrail kaynaklarına dayanarak, İsrail siyasi liderliğinin, Hamas'ın büyük tavizler vermeye hazır olduğunu göstermesi halinde, Gazze şehrini kontrol altına almak için askeri planını iptal veya erteleyebileceğini belirtti. Gazete, iki tarafın anlaşmazlıklarını aşma şansının çok düşük olduğunu öngörüyor.

Ukkaşe, Hamas'ın esnek davranacağını ve şu anda hareket alanının çok dar olduğu bir ortamda, özellikle de sadece Hamas'ı değil tüm Filistin davasını tehdit eden Gazze Şeridi'nin tamamen yeniden işgal edilmesi tehlikesi karşısında, arabulucuların her türlü önerisine olumlu yanıt vereceğini tahmin ediyor.

Hamas'ın önerilen çerçeveyi, ister kısmi ister kapsamlı olsun, kabul etmesinin, özellikle de ABD'den savaşın sona ermesi konusunda açık garantiler olması koşuluyla, mümkün olduğuna inanan er-Rakab, “Aksi takdirde müzakereler İsrail tarafından kasıtlı olarak tekrar tıkanacak ve Gazze Şeridi'nin tamamen işgal edilmesiyle daha büyük bir baskıyla karşı karşıya kalacağız” dedi.