Güney Lübnan'ın güvenliği, Hizbullah ile İsrail'in angajman kurallarına mı bağlı?

Lübnan-İsrail sınırındaki Kiryat Shmona yerleşim birimi yakınlarında bir İsrail askeri (AFP)
Lübnan-İsrail sınırındaki Kiryat Shmona yerleşim birimi yakınlarında bir İsrail askeri (AFP)
TT

Güney Lübnan'ın güvenliği, Hizbullah ile İsrail'in angajman kurallarına mı bağlı?

Lübnan-İsrail sınırındaki Kiryat Shmona yerleşim birimi yakınlarında bir İsrail askeri (AFP)
Lübnan-İsrail sınırındaki Kiryat Shmona yerleşim birimi yakınlarında bir İsrail askeri (AFP)

Uluslararası ve yerel ilgi, Lübnan-İsrail sınırı boyunca uzanan kuzey cephesine odaklanmış durumda. Hizbullah ile İsrail ordusu arasındaki aralıklı bombardımanın hala kontrol altında olup olmadığını, 1701 sayılı uluslararası kararla belirlenen angajman kurallarının ihlaline yol açıp açmayacağı merak ediliyor.

Hizbullah, İsrail'in Gazze Şeridi'ni işgal etme kararı alması halinde, içeriden ve dışarıdan alacağı tutumuna ilişkin soruları yanıtlamaktan kaçınıyor. Ancak Lübnan-İsrail sınırındaki durum, son derece ihtiyatlı olsa da Hizbullah’ın Şeba Çiftlikleri bölgesindeki üç İsrail tesisini bombalaması ile başlayan gerginlik karşılıklı ateşten öteye gidemedi. İsrail, sahadaki durumun değişmesine, Temmuz 2006 savaşından bu yana yürürlükte olan angajman kurallarının sarsılmasına yol açmadan, açık alanda karşılık vermek zorunda kaldı.

İsrail ordusunun Hizbullah'a odaklı bombardımana başvurmasıyla sahadaki durum hızla değişti. Böylece İslami Cihad hareketine bağlı bir grup tarafından Tire bölgesindeki ez-Zehira beldesi karşısında İsrail ordusu mevzisine yönelik gerçekleştirilen operasyona yanıt olarak 3 savaşçının öldüğü kaydedildi. Ancak güneydeki ateşkes çabalarını takip eden önde gelen siyasi kaynakların Şarku'l Avsat'a söylediği üzere, Hizbullah Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Görev Gücü (UNIFIL) liderliğini, Filistin topraklarına sızan grupla hiçbir bağlantısının olmadığı yönünde bilgilendirmişti.

İsrail'in, güneyde faaliyet gösteren uluslararası güçlerin liderliği tarafından operasyonu gerçekleştiren grubun kendisine ait olmadığı yönünde bilgilendirilmesi üzerine ilk tepkiyi vermek zorunda kalan Hizbullah, yukarı Celile bölgesindeki iki İsrail ordusu mevzisini hedef aldı.

Siyasi kaynakların belirttiğine göre İsrail, angajman kurallarının ihlaline yol açacak bombalamalar olmaksızın, Hizbullah’ın tepkisini test etme bağlamında karşılık vermekte ısrarcı. Karşılıklı olarak bombalama alanını genişletme girişiminde bulunulmamasını istiyor. Bu durum, en azından öngörülebilir gelecekte kuzey cephesinin kontrol altında kalacağı anlamına geliyor. Hizbullah ise İsrail'in Gazze'yi karadan işgal etme kararı alması durumunda takınabileceği tutumu açıklamayı reddediyor.

Siyasi kaynakların dikkat çektiğine göre Gazze ve çevresinde devam eden savaşla ilgilenen tüm taraflar, Hamas hareketinin Gazze çevresinde bulunan İsrail yerleşimlerini bastırarak sebep olduğu şoku gidermeye çalışıyor. Kaynaklar, uluslararası ve bölgesel çabalar İsrail'i Gazze Şeridi'ne girmemeye ikna etmekte başarılı olmadığı taktirde, bilhassa İsrail'in Gazze Şeridi'ni işgalinin güvenlik ve siyasi yansımaları konusunda partinin tutumunu erken okumak için acele etmenin mümkün olmadığını söylüyor.

Hizbullah’ın Genel Sekreteri Hüseyin Halil'in siyasi asistanı aracılığıyla Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri ve Lübnan Başbakanı Necib Mikati ile açık iletişim halinde olduğunu doğrulayan kaynaklar, Zehira beldesi karşısındaki İsrail ordusu mevzisine saldırmak için bir grup İslami Cihad’a ihtiyaç olduğunu düşünmüyor.

Tel Aviv'in Gazze'yi karadan işgal etmeye karar vermesi durumunda, Lübnan'dan kendisine karşı başlatılan herhangi bir eylemden doğrudan Hizbullah’ı sorumlu tuttuğunu da ekliyor. Direniş eksenine mensup Filistinli grupların yalnızca onunla koordineli hareket edecekleri bahanesine, UNIFIL liderliği tarafından bildirilenleri ciddiye almayacaklarına değiniliyor.

Peki İsrail'in Gazze Şeridi'ni işgal etmesi durumunda, birden fazla parti liderinin tarafsız olmadığını teyit ettiği bir dönemde Hizbullah nasıl tepki verecek? Bu nedenle Mikati, Berri ile sürekli iletişim halinde olup her yöne hareket etmeye devam ediyor. Zirâ güneyde güvenlik ve istikrarın sağlanması, 1701 sayılı kararın hayata geçirilmesi için Mavi Hat'ta sükunetin sağlanması öncelikleri arasında yer alıyor. Bu konunun yarın Bakanlar Kurulu toplantısında ele alınması bekleniyor.

Bu nedenle güneydeki durum, çatışma sınırlı kaldığı ve karşılıklı bombalama düzeyinde kaldığı sürece hala korkutma dengesi denklemiyle yönetiliyor. Karşılıklı bombardımanlar, Temmuz 2006 savaşından bu yana yürürlükte olan angajman kurallarına bağlılığın temeli olarak devamlılığını sağladığı durumun gerçekliğini değiştirerek İsrail'i bunları tek taraflı olarak değiştirmek için onlarla oynama fırsatından mahrum bırakıyor.



ABD ordusu Ras İsa limanının 'imha edildiğini' doğrularken Husiler ölü sayısının arttığını belirtiyor

İsrail'in Hudeyde'deki Ras İsa petrol limanına daha önce düzenlediği bombalı saldırıdan (Arşiv)
İsrail'in Hudeyde'deki Ras İsa petrol limanına daha önce düzenlediği bombalı saldırıdan (Arşiv)
TT

ABD ordusu Ras İsa limanının 'imha edildiğini' doğrularken Husiler ölü sayısının arttığını belirtiyor

İsrail'in Hudeyde'deki Ras İsa petrol limanına daha önce düzenlediği bombalı saldırıdan (Arşiv)
İsrail'in Hudeyde'deki Ras İsa petrol limanına daha önce düzenlediği bombalı saldırıdan (Arşiv)

Yemen'deki Husiler bugün yaptıkları açıklamada, ABD'nin Kızıldeniz'deki El Hudeyde vilayetinde bulunan Ras İsa petrol limanına düzenlediği saldırıda ölü sayısının 38'e, yaralı sayısının ise 100'e yükseldiğini ve bunun ABD'nin İran'a bağlı gruba yönelik saldırılarının başlamasından bu yana en ölümcül günlerden biri olduğunu söyledi. Husilere bağlı El Masirah TV'nin Yemen'in batısındaki El Hudeyde vilayetindeki sağlık ofisine dayandırdığı habere göre, “ABD'nin Ras İsa petrol tesisine düzenlediği saldırıda 38 işçi ve çalışan şehit oldu, 102 kişi de yaralandı.”

Yemen'deki Husileri vurmak için ABD uçak gemisinden havalanan bir savaş uçağı, (ABD Ordusu)Yemen'deki Husileri vurmak için ABD uçak gemisinden havalanan bir savaş uçağı, (ABD Ordusu)

Husilere ait al-Masirah TV kanalı tarafından bugün yayınlanan ve “ABD'nin petrol limanına yönelik saldırısının ilk görüntüleri” olarak sunulan görüntülerde, gemilerin bulunduğu alanı bir ateş topu aydınlatırken, yangının üzerinde kalın duman bulutları yükseliyor. Husiler bugün ABD saldırılarına karşı ve Gazze'deki Filistinlilere destek amacıyla gösteriler düzenleyeceklerini duyurdu.

Bu arada ABD ordusu, Husilere yönelik ikmal ve finansmanı kesmenin bir parçası olarak güçlerinin dün Yemen'deki Ras İsa petrol limanını imha ettiğini duyurdu. ABD Merkez Komutanlığı'nın “X “ platformunda yaptığı açıklamada, “ABD güçleri, İran destekli Husi teröristlerinin yakıt kaynağı olan bu tesisi ortadan kaldırmak ve onları on yıldan fazla bir süredir tüm bölgeyi terörize etme çabalarını finanse eden yasadışı gelirden mahrum bırakmak için harekete geçti” denildi.

Washington'un 15 Mart'ta Kızıldeniz ve Aden Körfezi'ndeki gemilere yönelik saldırılarını durdurmak için askeri operasyon başlattığını duyurmasından bu yana, Yemen'deki Husi bölgeleri neredeyse her gün ABD'yi suçladıkları hava saldırılarına maruz kalıyor.

Bir Husi yandaşı ABD'nin Sana'da bir bölgeye düzenlediği saldırının ardından alanı inceliyor (AFP)Bir Husi yandaşı ABD'nin Sana'da bir bölgeye düzenlediği saldırının ardından alanı inceliyor (AFP)

ABD'nin hava harekâtı, İsrail'in Gazze'ye tüm ikmali kesmesi ve 18 Mart'ta Filistin yerleşim bölgesine yönelik saldırılarını yeniden başlatarak iki aylık ateşkesi sona erdirmesinin ardından, Husilerin uluslararası deniz taşımacılığına yönelik saldırıları yeniden başlatma tehdidinde bulunması sonrasında geldi. Husiler 15 Mart'tan bu yana ABD ve İsrail askeri gemilerine yönelik saldırılarını da sürdürmüş ve bunun Gazze'deki Filistinlilerle dayanışma amacıyla yapıldığını söylemişti. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre İsrail ile Gazze Şeridi'ndeki Hamas arasında, örgütün 7 Ekim 2023'te İbrani devletine yönelik saldırısının ardından savaşın patlak vermesinden bu yana Husiler, İbrani devletine ve Kızıldeniz'de onunla bağlantılı olduğunu söyledikleri gemilere yönelik onlarca füze saldırısı düzenledi.

İsrail ordusu bu sabah Yemen'den ateşlenen bir füzeyi önlediğini duyurdu. ABD Başkanı Donald Trump Husileri ortadan kaldırmakla tehdit etti ve Tahran'ı onları desteklemeye devam etmemesi konusunda uyardı. ABD dün, Husilere destek verdiği gerekçesiyle Yemen'deki bir bankaya, üst düzey yetkilileri de dâhil olmak üzere yaptırım uygulayacağını açıkladı.

Uluslararası Yemen Bankası'nın Husilerin kontrolünde olan başkent Sana'daki genel merkezi (X)Uluslararası Yemen Bankası'nın Husilerin kontrolünde olan başkent Sana'daki genel merkezi (X)

ABD Hazine Bakanlığı, Uluslararası Yemen Bankası'na yönelik yaptırımların hükümetin “Kızıldeniz'de ticari gemilere yönelik İran destekli Husi saldırılarını durdurma” çabalarını tamamladığını belirtti. Fransa Savunma Bakanı Sébastien Locorno dün akşam yaptığı açıklamada “Bir Fransız fırkateyni’nin Yemen'den fırlatılan bir insansız hava aracını imha ettiğini” duyurdu. X platformu aracılığıyla yaptığı açıklamada, “Ordularımız deniz trafiği özgürlüğünü sağlamaya kararlıdır” ifadelerini kullandı.