Guterres: İsrail bombardımanı Gazze'yi çocuklar için mezarlığa dönüştürdü

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres bir konuşması sırasında, 31 Ekim (AP)
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres bir konuşması sırasında, 31 Ekim (AP)
TT

Guterres: İsrail bombardımanı Gazze'yi çocuklar için mezarlığa dönüştürdü

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres bir konuşması sırasında, 31 Ekim (AP)
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres bir konuşması sırasında, 31 Ekim (AP)

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Gazze’nin ‘çocuklar için bir mezarlığa’ dönüştüğünü söyledi. İsrail ile Hamas arasında ‘derhal insani ateşkes’ yapılması çağrısında bulundu. Guterres, BM ve ortaklarının Gazze'deki 2,7 milyon Filistinliye ve Doğu Kudüs dahil Batı Şeria'daki yarım milyon Filistinliye yardım için 1,2 milyar dolarlık insani çağrısı başlattığını duyurdu.

BM’nin New York'taki genel merkezinde gazetecilere konuşan Guterres, “Gazze’deki kabus, insani krizden çok daha fazlasıdır. Bu insanlık için bir krizdir” ifadelerini kullandı. BM Genel Sekreteri, şiddetli çatışmanın dünyayı ve bölgeyi sarstığını da sözlerine ekledi.

scdfve
İsrail'in Gazze'deki Şifa Hastanesi'nin girişine düzenlediği saldırıda hasar gören bir ambulans (Reuters)

Guterres, İsrail ordusunun kara operasyonları ve ‘sivillerin, hastanelerin, mülteci kamplarının, camilerin, kiliselerin ve BM’ye ait aralarında barınakların da olduğu çeşitli tesislerin’ hedef alındığı aralıksız bombalamalar nedeniyle ‘kimsenin güvende olmadığını’ vurguladı. Guterres, “Hamas'ın 7 Ekim'de gerçekleştirdiği menfur eylemleri bir kez daha mutlak bir şekilde kınadık” dedi. BM Genel Sekteri, Gazze’de tutulan rehinelerin derhal, koşulsuz ve güvenli bir şekilde serbest bırakılması çağrısında bulunduklarını ifade etti.

scdfrgt
İsrail’in cuma günü Batı Şeria'daki El-Fevvar Mülteci Kampı'na yönelik saldırısında öldürülen iki Filistinlinin cenazesinde ağlayan kadınlar (Reuters)

Guterres, Gazze’de her gün kız ve erkek çocuklarının öldürüldüğü ve yaralandığı yönünde basında yer alan haberlere değindi. Son dört haftada, en az 30 yıl içinde yaşanan herhangi bir çatışmada öldürülenden daha fazla gazetecinin ve BM tarihinde benzer bir döneme kıyasla en fazla BM çalışanının öldürüldüğünün de altını çizdi. Mevcut felaketin insani ateşkesi ‘her geçen saat daha acil’ hale getirdiğini vurgulayan Guterres, çatışmanın taraflarının ve hatta uluslararası toplumun, bu insanlık dışı kitlesel acıyı durdurma ve Gazze'ye daha fazla insani yardım sağlanması konusunda acil ve temel bir sorumlulukla karşı karşıya olduğunu kaydetti.

xscdf
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki evleri hedef alan bombardımanlarının ardından enkaz yığınının ortasında kalan Filistinli çocuklar, 26 Ekim (Reuters)

Guterres, BM ve ortaklarının, Gazze Şeridi'nin toplam nüfusu olan 2,7 milyon kişiye ve Doğu Kudüs dahil Batı Şeria'daki yarım milyon Filistinliye yardım için 1,2 milyar dolarlık insani yardım çağrısı başlattığını duyurdu.

Refah Sınır Kapısı’nın tek başına ihtiyaç duyulan yardım tırlarını karşılama kapasitesine sahip olmadığını açıklayan Guterres, savaş öncesi günlük 500 tırın giriş yaptığı Gazze’ye son iki haftada 400'den biraz fazla kamyonun giriş yaptığını sözlerine ekledi.

BM Genel Sekreteri, yakıt olmazsa kuvözdeki yeni doğanların ve yaşam destek ünitesine bağlı hastaların öleceği uyarısında bulundu. Guterres, suyun arıtılamadığının ve şebekelere pompalanamadığının altını çizerek derhal insani ateşkes ilan edilmesi talebini yinelediklerini söyledi. Tüm taraflara ‘şimdiden uluslararası insancıl hukuk kapsamındaki tüm yükümlülüklerine saygı duymaları’ çağrısında bulundu.

xzcdvfg
Cuma günü Batı Şeria'nın El-Halil kentinde İsrail güvenlik güçleriyle yaşanan çatışmalar sırasında yanan lastikleri tekmeleyen Filistinliler (AFP)

Şiddetin tırmanması ve çatışmanın başka yerlere sıçraması konusunda büyük endişeleri olduğunu ifade eden Guterres, Doğu Kudüs dahil olmak üzere işgal altındaki Batı Şeria'nın kaynama noktasına ulaştığını da sözlerine ekledi.

Çatışmanın daha geniş bir bölgeye yayılması risklerinin ele alınmasının taşıdığı önemin unutulmaması gerektiğini söyleyen Guterres, Irak ve Yemen'in yanı sıra Lübnan ve Suriye’yi de kapsayan ‘gerilim sarmalına’ dikkati çekti.

Bunun yanında anti-semitizm ve Müslümanlara karşı hoşgörüsüzlüğün artmasından duyduğu endişeyi dile getiren Guterres, “Bu acımasız, korkunç ve acı verici yıkım çıkmazından bir çıkış yolu bulmak için derhal harekete geçmeliyiz” dedi. BM Genel Sekreteri, barışa giden yolun ve İsrailliler ile Filistinlilerin barış ve güvenlik içinde yaşadığı iki devletli çözümün önünün açılması için yardım çağrısında bulunduklarını ifade etti.



Golan Tepeleri'ndeki "Hayaletler Çarkı" hakkındaki güçlü teoriye darbe

Rujm el-Hiri'nin astromik gözlemevi olarak kullanıldığı düşünülüyordu (Wikimedia Commons)
Rujm el-Hiri'nin astromik gözlemevi olarak kullanıldığı düşünülüyordu (Wikimedia Commons)
TT

Golan Tepeleri'ndeki "Hayaletler Çarkı" hakkındaki güçlü teoriye darbe

Rujm el-Hiri'nin astromik gözlemevi olarak kullanıldığı düşünülüyordu (Wikimedia Commons)
Rujm el-Hiri'nin astromik gözlemevi olarak kullanıldığı düşünülüyordu (Wikimedia Commons)

Ortadoğu'nun en büyük megalit yapılarından Rujm el-Hiri'nin gözlemevi olarak kullanılmadığı ortaya çıktı. 

Golan Tepeleri'ndeki en az 5 bin yıllık Rujm el-Hiri, Hayaletler Çarkı diye de biliniyor. 

1968'de keşfedilen labirent benzeri yapının merkezinde yığılmış kayalar yer alıyor. Bunun etrafıysa bazalt taşlardan çok sayıda eşmerkezli çemberle çevrili. 

150 metre çapındaki bu devasa yapının inşa amacı uzun zamandır tartışılıyor. Bilim insanları, Hayaletler Çarkı'nın savunma kalesi veya önemli birinin mezarı olabileceği gibi teoriler öne sürüyor. 

Ancak "Doğu'nun Stonehenge'i" diye anılan yapının gözlemevi olduğu fikri diğerlerine kıyasla çok daha baskındı.

1998 tarihli bir çalışmada Rujm el-Hiri'nin, gündönümleri, ekinokslar, Sirius yıldızı ve diğer gökcisimlerinin konumuna göre hizalandığının bulunması bu teoriyi destekliyordu. 

Ancak İsrail'deki Tel Aviv ve Negev Ben-Gurion üniversitelerinden araştırmacılar bu teoriye büyük bir darbe vurdu.

Bulguları hakemli dergi Remote Sensing'de yayımlanan çalışmayı yürüten ekip, Rujm el-Hiri'nin yer aldığı bölgedeki tektonik faaliyetlerin geçmişini inceledi. Araştırmacılar manyetik alanın kaya ve toprakta bıraktığı izleri de analiz etti.

Bilim insanları tektonik faaliyetler sonucu yapının yönünün zaman içinde değiştiği sonucuna vardı. Ekip makalede şöyle yazıyor:

Analizler, Rujm el-Hiri'nin bulunduğu alanın saat yönünün tersine döndüğünü ve ilk konumundan onlarca metre kaydığını ortaya koyuyor.

Araştırmacılar, duvarların ve girişlerin yönünün MÖ 4000-2000 dönemiyle aynı olmadığını ve bu nedenle yapının, gökcisimlerine göre hizalanmadığını söylüyor:

Rujm el-Hiri'nin bir gözlemevi olması muhtemel değil.

Araştırmacılar yapının inşaatının MÖ 4500'lerde başlamış olabileceğini fakat çeşitli bölümlerin MÖ 3600 ila 2300'de yeniden inşa edildiğini düşünüyor. Ayrıca sonraki yüzyıllarda da birkaç değişiklik yapılmış olması muhtemel.

Rujm el-Hiri'nin tam olarak hangi amaçla yapıldığının belirlenmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Yapının içinde çok az tarihi eser bulunması bilim insanlarının karşılaştığı en büyük zorluklardan biri.

Diğer yandan araştırmacılar bölgede pek çok şeyin keşfedilmeyi beklediğini düşünüyor. 

Independent Türkçe, Science Alert, IFLScience, Remote Sensing