Arap Zirvesi, savaşı durdurmak için baskıyı artırıyor

İsrail’in Gazze’deki hastanelere saldırısı sürerken Arap dünyasındaki öfkenin yankıları ABD’de duyuluyor.

Gazze’de güneye doğru kaçış sürüyor. (DPA)
Gazze’de güneye doğru kaçış sürüyor. (DPA)
TT

Arap Zirvesi, savaşı durdurmak için baskıyı artırıyor

Gazze’de güneye doğru kaçış sürüyor. (DPA)
Gazze’de güneye doğru kaçış sürüyor. (DPA)

İsrail tankları, Gazze’ye yönelik kara harekâtının başladığından bu yana ilk kez şehir içlerine doğru ilerlerken Arap ülkelerinin İsrail'in saldırılarına son verilmesi yönündeki baskısının artması bekleniyor. Bu beklentinin gerçekleştirilmesinin umut edildiği ‘Filistin'e Destek Zirvesi’ bugün Riyad'da başlıyor. Zirveyi Suudi Arabistan ve Filistin düzenliyor. Söz konusu zirvede ağırlıklı olarak Gazze'ye yönelik İsrail saldırısı ile ortaya çıkan insani krizin gündemde olması bekleniyor.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre, Arap dışişleri bakanları, liderlerin bugün görüşeceği karar tasarısının nihai metnini perşembe günü onayladılar. Bu tasarı ile Filistin topraklarında ateşkes çağrısı yapılıyor.

Arap diplomatik kaynaklara göre zirve sonuç bildirgesi, Gazze'deki Filistin halkının zorla yerinden edilme veya zorla nakletme girişimlerini sert bir şekilde kınamayı içeriyor. Görüşmede bu zirvede barışın hala bir seçenek olduğu vurgulanacak ve bölgesel barışın, Filistin halkının haklarına saygı göstermeye dayandırılması gerektiği dile getirilecek.

Arap Birliği'nin Siyasi İşlerden Sorumlu Genel Sekreteri Dr. Halid Manzlavi, Şarku’l Avsat’a açıklamada, ‘Suudi Arabistan'ın Filistin meselesinde tarihsel ve öncü bir rolü olduğunu’ vurgulayarak, ‘acil Arap zirvesinin düzenlenmesinin, uluslararası toplumu Gazze'deki savaşı durdurmaya teşvik etme politikasının bir parçası olduğunu’ belirtti.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Farhan, ‘Arap zirvesinin, Gazze'deki tehlikeli duruma cevap niteliğinde olduğunu’ vurgulayarak uluslararası toplumu, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi de dahil, ‘olayların üstesinden gelmeye, sorumluluklar almaya, askeri operasyonlara derhal son verilmesi, sivil koruma sağlanması, rehinelerin ve esirlerin serbest bırakılması ve Filistin halkının zorla yerinden edilmesinin durdurulması da dahil olmak üzere uluslararası normlara, yasalara ve ortak insani prensiplere uygun olarak’ harekete geçmeye çağırdı.

Diğer yandan saha içinde, kara harekatının başlangıcından bu yana ilk kez İsrail tankları Gazze’de ilerlemeye başladı. Bu ilerleme, İsrail'in Hamas hareketinin silahlı kanadı olan Kassam Tugayları’nın liderliğini üstlendiği Şifa Hastanesi'ne daha yaklaşmasına yol açtı. Aynı zamanda Endonezya, Nasr, Rantisi, Ruhsa hastaneleri ile Ruh Sağlığı Hastanesi de kuşatılmış durumda.  Bu hastaneler, İsrail'in hedefi haline geldi.

İsrail'in bu hastanelere yönelik hareketi, Hamas hareketinin söz konusu bölgelerde bazı rehineleri tuttuğu inancından kaynaklanıyor. Önümüzdeki haftanın, ABD ve İsrail'in Katar ile yürüttüğü bazı rehinelerin serbest bırakma anlaşması müzakereleri için kritik bir dönem olması bekleniyor.

Bu süreçte, Amerika Başkanı Joe Biden yönetimi, Arap bölgesindeki diplomatların uyarılarını dikkate alıyor. Bu uyarılar, ABD’nin  Gazze'deki yıkıcı İsrail askeri kampanyasına verdiği güçlü destek nedeniyle, 15 ila 20 yaş arasındaki bir neslin Arap dünyasındaki Amerikan imajının olumsuz etkilenmesine yol açabileceğini yönünde. Ayrıca, Amerikan Uluslararası Kalkınma Ajansı'nda (USAID) görev yapan binlerce yetkili, ateşkese ‘derhal son verilmesi’ çağrısı yapıyor. Ajans yetkilileri açıklamasında "Uluslararası hukukun ihlalinden endişeli ve hayal kırıklığına uğramış durumdayız" ifadelerine yer verildi.



Trump'ın elçisi: Irak kritik bir dönüm noktasında ve silahlı gruplar var olduğu sürece başarılı olamaz

ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
TT

Trump'ın elçisi: Irak kritik bir dönüm noktasında ve silahlı gruplar var olduğu sürece başarılı olamaz

ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)

ABD Başkanı'nın Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya dün yaptığı açıklamada, Irak'ın kritik bir dönemeçte olduğunu ve silahlı grupların devletle rekabet edip devletin rolünü baltaladığı bir ortamda hiçbir ulusun başarılı olamayacağını söyledi.

Savaya, Irak'taki bölünmüşlüğün ülkenin uluslararası konumunu zayıflattığını, ekonomisini boğduğunu ve ulusal çıkarlarını koruma yeteneğini sınırladığını belirterek, hükümetin ülkeyi bölgesel çatışmalardan uzak tutan ve ulusal önceliklere odaklanan bir yaklaşım izlediğinde, istikrarın mümkün olduğunu kanıtladığını ifade etti.

Irak'ta istikrarın sağlanmasının sorumlu liderlik ve devleti ve kurumlarını güçlendirmeye yönelik kararlı bir yaklaşım gerektirdiğini vurgulayan yetkili, siyasi ve dini liderlerin kararlarının, Irak'ın egemenlik ve güç yolunda ilerleyip ilerlemeyeceğini veya parçalanma ve gerilemeye doğru kayıp kaymayacağını belirleyeceğini belirtti.

Trump'ın liderliğinde Amerika Birleşik Devletleri'nin bu kritik dönemde Irak'ı desteklemeye tamamen hazır olduğunu teyit etti.


Yoksulluk içinde boğulan Gazze, iki aylık kırılgan ateşkesi sona erdirdi

Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
TT

Yoksulluk içinde boğulan Gazze, iki aylık kırılgan ateşkesi sona erdirdi

Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)

Gazze Şeridi, İsrail ve Hamas arasında geçen ekim ayında başlayan kırılgan ateşkes anlaşmasının üçüncü ayına dün girdi. Kuşatma altındaki halk, İsrail'in ihlalleri ve ciddi yardım eksikliğiyle birlikte iki ay geçirdi.

Gazze Şeridi'ni kasıp kavuran şiddetli hava koşulları ve yoğun yağışlar, halihazırda bir bebeğin soğuktan ölmesiyle sonuçlanan zorlu koşulları gidermek için gerekli malzemelerin ulaştırılmasının aciliyetini bir kez daha vurguladı. Birleşmiş Milletler Filistinli Mülteciler Yardım ve Çalışma Ajansı (UNRWA), yağışların neden olduğu artan acıların "tıbbi ve yeterli barınma malzemeleri de dahil olmak üzere insani yardımın kesintisiz akışı yoluyla önlenebileceğini" belirtti.

Bu arada, İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir dün, Hamas'ın askeri kanadına adını veren, İsrail sınırları içinde bulunan tarihi lider İzzeddin el-Kassam'ın türbesini kaldırma sözü verdi. Ben-Gvir, güvenlik güçleri ve bir vinç eşliğinde, Suriye doğumlu el-Kassam'ın türbesinin yanına kurulan dua çadırını sökerken çekilmiş bir video yayınladı. Hamas, güvenlik bakanının eylemlerinin "kutsallığa karşı eşi benzeri görülmemiş bir ihlal ve kutsal yerlere saygısızlık" olduğunu ifade etti.


Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

TT

Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

İsrail, ABD Başkanı Donald Trump’ın ekimde ilk aşaması uygulamaya giren Gazze ateşkes planı kapsamında Hamas’ın tamamen silahsızlandırılması şartında ısrarını sürdürüyor. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilerle Tel Aviv, Hamas’ın uzun süreli bir ateşkes karşılığında silahların “dondurulması” yönündeki önerisini reddetti.

Fransız Haber Ajansı AFP bugün (Perşembe) konuşan bir İsrailli yetkili, “20 maddelik plan çerçevesinde Hamas’ın geleceği yok; örgüt silahsızlandırılacak” dedi. Aynı yetkili, “Gazze tamamen silahtan arındırılmış olacak” ifadelerini kullandı.

Bu açıklamalar, Hamas’ın yurtdışı siyasi büro şefi Halid Meşal’in Al Jazeera’da yayımlanan röportajında, “Direnişin tamamen silahsızlanması kabul edilemez. Silahların dondurulması veya muhafaza edilmesi gibi seçenekler tartışılıyor” sözlerinin ardından geldi.

y
Hamas lideri Halid Meşal (X)

İsrail Ordu Radyosu da Tel Aviv’in “Gazze’nin tamamen silahsızlandırılması” talebini yinelerken, ABD ile konuya dair “sürekli koordinasyon” yürütüldüğünü aktardı.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşması, Hamas ve diğer silahlı grupların silahsızlandırılmasını öngörüyor.

ABD yönetimi son günlerde daha esnek bir yaklaşım sergiliyor

Hamas’ın üst düzey bir kaynağı, Şarku’l Avsat’a konuşarak Trump yönetiminin silahsızlanma vurgusunu sürdürmekle birlikte, son dönemde arabulucular ile hareket arasında dolaşan bazı önerilere “daha açık” bir tutum sergilediğini belirtti.

Aynı kaynak, “Hareketin sunduğu ve arabulucuların geliştirdiği çeşitli fikirler var. Hâlâ farklı taraflarca iletilen yeni formüller tartışılıyor; amaç ikinci aşamaya geçişi hızlandırmak” dedi.

Bu beklenti, ABD’nin son açıklamalarıyla çelişiyor. ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Mike Waltz, İsrail Cumhurbaşkanı İsaac Herzog’la görüşmesinde, Washington’un “Hamas’ın kendini yeniden inşa etmesine asla izin vermeyeceğini” söyledi.

f
ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Mike Waltz (AFP)

Hamas kaynakları, temasların sürdüğünü ve sürece dair “her zamankinden daha ciddi bir irade” oluştuğunu ifade ediyor. Hareket, silahların korunması, depolanarak “dondurulması” veya bir Arap ya da İslam ülkesinin gözetimine devredilmesi gibi formüllerin değerlendirilebileceğini düşünüyor.

Hamas içerisinden bir başka kaynak, arabulucuların “silahsızlandırma, uluslararası güç konuşlandırılması ve Gazze’nin yönetimi gibi konularda ABD ile geniş bir anlayış zemini yaratabileceğini” belirtti.

Meşal, “silahtan arındırma değil dondurma” önerisini anlatırken, “İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının tekrarlanmayacağına dair sağlam garantiler sağlayacak bir çerçeve oluşturmak istiyoruz” dedi.

“Filistin yönetiminin rolü”

İsrail, Hamas’ın elindeki son İsrailli rehinenin naaşı teslim edildikten sonra planın ikinci aşamasına geçilmesinde ısrar ediyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, geçişin “yakın” olduğunu belirtti ancak “Gazze’nin silahsızlandırılması gibi zorlu dosyalar bulunduğunu” ifade etti.

sdfrg
Filistin Ulusal Güvenlik Kuvvetleri'ndeki Özel Harekat Birimi 101 (Ulusal Güvenlik web sitesi)

Tartışmalar sürerken, Filistin yönetimi ise Gazze’de tam yetki devrinde ısrar ediyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, son günlerde Arap, İslam ve Avrupa liderleriyle temaslarında yönetimin Gazze’de sorumluluk üstlenmeye hazır olduğunu vurguladı.

Hamas, bu pozisyona kamuoyu önünde yanıt vermese de, hareketin üst düzey bir kaynağı Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, “Filistin yönetiminin Gazze’de sorumluluk üstlenmesine karşı değiliz; ancak bunun ulusal bir uzlaşı programına dayanması gerekir” dedi.

Kaynak, “İsrail’in Gazze’de Filistin yönetiminin herhangi bir rolünü reddettiğini ve bu engelin aşılması için uluslararası baskıların devrede olduğunu” belirtti.