عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Gazzeliler açlıktan ve bombardımanlardan kaçmak için bölgeden ayrılmaya çalışıyor

Sağ kurtulanların belirttiğine göre, ordu, Gazze Şeridi’ndeki evlerin yarısını yıkarken, hastaneleri kuşatıyor

İsrail'in bombardımanları sırasında yıkılan bir binada mahsur kalan bir çocuk ve kadın (AFP)
İsrail'in bombardımanları sırasında yıkılan bir binada mahsur kalan bir çocuk ve kadın (AFP)
TT
TT

Gazzeliler açlıktan ve bombardımanlardan kaçmak için bölgeden ayrılmaya çalışıyor

İsrail'in bombardımanları sırasında yıkılan bir binada mahsur kalan bir çocuk ve kadın (AFP)
İsrail'in bombardımanları sırasında yıkılan bir binada mahsur kalan bir çocuk ve kadın (AFP)

İsrail ile Hamas arasındaki çatışmalar kurşun sesleri, patlama sesleri ve insansız hava araçları uğultusu ile giderek artarken, artan sayıda aile, ölüm ve açlıktan kaçmak için Gazze Şehri'ni terk etmeye çalışıyor.

Ordu hastanelerin kapısında 

Bölgede yıkım hüküm sürüyor. Akşamın erken saatlerinde karanlık çöktüğünde, İsrail, Mısır ve Akdeniz arasında sıkışmış, 365 kilometrekarelik bir alanı kaplayan ve 2,4 milyon insanı barındıran Gazze Şeridi'nin en büyük tıp kompleksi olan Şifa Hastanesi'nde bir ışık görülmüyor.

Gazeteci Vail el-Dahduh Fransız haber ajansı AFP'ye "Gazze'de durum çok zor. Bombardımanlar her yeri hedef alıyor" dedi. 

İsrail ordusunun emirleri uyarınca yüz binlerce sakininin terk ettiği şehri yeni terk eden Dahduh, İsrail ordusunun şu anda Gazze Şeridi'nin kuzeyine ve Gazze Şehri'nin merkezine tanklarını konuşlandırdığını söyledi. 

Gazze Şeridi'ndeki evlerin yarısı yıkıldı

600 bin kişinin yaşadığı şehrin sokakları, 7 Ekim'de Hamas'ın sürpriz saldırısı nedeniyle savaşın başlamasından önce hareketlilikle doluydu.

Sahil şeridi, hem dışarı çıkıp eğlenmek isteyen ailelerin hem de formunu korumak isteyen koşucuların favori mekanıydı. Restoranlar, kafeler çoğalmıştı.

Birleşmiş Milletler okullarında tüm öğrencilere eğitim vermek için günde iki veya üç zaman çizelgesinde eğitim veriliyordu.

Bu durum her eğitim süresi sonunda otomobillerin ve at arabaların sıkışması nedeniyle trafik sıkışıklığına neden oluyordu. 

Şimdi ise, 2008-2021 yılları arasında dört savaşa maruz kalmasına rağmen Gazze Şeridi'nde 5 haftadır benzeri görülmeyen şiddetli çatışmaların yaşanmasından sonra, Birleşmiş Milletler'e göre evlerin neredeyse yarısı hasar gördü veya yıkıldı.

Binlerce insan, güvenli olduğunu düşündükleri BM okullarını veya hastanelerini hedef alan saldırılarda hayatını kaybetti. 

11 bin kişi öldü, 27 bin kişi de yaralandı

Hamas hükümetine bağlı Sağlık Bakanlığı, 7 Ekim'den bu yana çoğunluğu kadın ve çocuklardan oluşan 11 binden fazla kişinin öldürüldüğünü ve 27 binden fazla kişinin de yaralandığını bildirdi.

Şimdi binlerce kişi bir kez daha güneye yöneldi.

DAHA FAZLA OKU

Gazzeli çocuklara kalan tek şey "mutluluk kedileri"

Gazzeli çocuklara kalan tek şey "mutluluk kedileri"

Hem İsrail'de hem de Ukrayna'da ABD nüfuzunun sınırları neler?

Hem İsrail'de hem de Ukrayna'da ABD nüfuzunun sınırları neler?

Hayatta kalanların anlattıkları

Filistinli sanatçı Cevad Harude, perşembe akşamı bombardımanların yaklaşmasının ardından kuzey kıyısında bulunan el-Şati kampından ayrılmaya karar verdi. 

Harude, "Bu bir trajedi. Dün gece bombardımanların yoğunluğu ve silah sesleri göz önüne alındığında çocuklarımın ve benim buradan sağ salim çıkabileceğimizi düşünmüyordum" dedi. 

Münir er-Rai de, 1948'de İsrail Devleti'nin kuruluşunun ardından, BM'ye göre 760 binden fazla Filistinliyi topraklarından kaçmaya zorlayan veya sınır dışı eden Nekbe'nin ardından ebeveynlerinin sığındığı el-Şati kampından yerinden edildi.

İsrail ordusunun eş-Şati kampına ‘rastgele' baskınlar düzenlediğini söyledi.

Çocuğunu omuzlarında taşıyan Rai "Evler, içinde kalanların, çocukların ve kadınların başına yıkılıyor. Parça parça oluyorlar" dedi. 

Gerilla savaşı

Cuma günü revize ettiği ölü bilançosu ile Hamas'ın kendi topraklarına düzenlediği saldırıdan bu yana neden olduğu ölü sayısını bin 400'den bin 200'e düşürdüğünü açıklayan İsrail, sivil evlerin hatta hastanelerin altındaki tünellerde saklanmakla suçladığı Hamas'ı ‘ortadan kaldırmak' için kentsel alanlarda gerilla savaşına girdi.

Ancak mermi seslerinin ve aralıksız hava saldırılarının ötesinde, yiyecek kıtlığı birçok kişinin bölgeyi terk etmesine neden oldu.

Bitkin ailelerden oluşan gruplarla yoluna devam etmeden önce, kucağında kızını ve sırtında çantasını taşıyan Gazzeli Muhammed et-Talabani, "Yiyecek ve içecek yok. Bebeğe bebek bezi, süt vb. almak için mağazalara gidiyoruz ama alamıyoruz, konserve bile yok" dedi.

Gazze Şeridi'nde ekmek yok

Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi (OCHA) perşembe günü, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki fırınların faaliyetlerini durdurduğunu ve Gazze Şehri'ndeki en büyük fırının salı günü İsrail bombardımanının elektrik sağlayan güneş panellerini yok etmesi üzerine kapandığını açıkladı.

Bunun ardından, aç kalan bölge sakinleri un depolarına akın etti zira BM'ye göre Gazze halkının çiğ soğan dışında yiyecek hiçbir şeyi kalmadı. 

Independent Arabia - Independent Türkçe

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Ortadoğu'nun çehresini değiştiren Suriye değişimi

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT
TT

Ortadoğu'nun çehresini değiştiren Suriye değişimi

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kayali

Esed rejiminin çöküşünün birçok nedenden dolayı Ortadoğu'nun tamamında, özellikle de Arap Maşrık (Levant) ülkelerinde büyük etkileri olacaktır. Bu nedenlerin arasında, çirkinlikleri ve zulmüyle o korkunç ve ürkütücü rejimin, 60 yıldır bölgedeki genel siyasi dönüşümlerde olumsuz bir siyasi aktör olması, Suriye'de ve Suriye toplumunda siyasi, ekonomik ve sosyal kalkınma olanaklarını engelleyen devasa bir engel görevi görmesi de var. Buna ilaveten, iddialarıyla, şantajlarıyla ve aşırılıklarıyla, baskıcı bir vesayet yönetimi olarak Lübnanlılar ve Filistinliler üzerinde, hatta Arap siyasi alanlarında büyük bir kontrole veya etkiye sahipti.

Karmaşık olayların ve müdahalelerin yaşandığı bu zor dönemde, Suriye'de yaşanan değişimin niteliğini veya yönelimlerini tahmin etmenin çok erken ve zor olduğu aşikar. Ancak Esed'in “ebedi rejimi”nin sonsuza kadar yıkılması nedeniyle bu değişim yalnızca kaçınılmaz bir olumlu adım olarak görülebilir. Esed rejiminin yıkılması imkansız gibiydi ve onun zulmü altında yaşayan, canavarlıklarına ve onlara yabancılaşmasına tanık olan Suriyelilerin hayal bile edemeyeceği bir şeydi. Uzun bir süredir (Lübnanlılar ve Filistinlilerle birlikte) üzerlerine çökmüş ağır bir taş kalktı ve bu da tüm çekincelere, korkulara, müdahalelere ve meşru zorluklara rağmen Suriye'de kalkınmanın yolunu döşüyor.

Ayrıca Suriye'de yaşanan değişime ilişkin olumlu bakış, ilgili güçlerin askeri çatışmalardan ve kan dökmekten uzak durmasından, sürecin sakin, sorunsuz ve barışçıl bir şekilde gerçekleşmesinden kaynaklanıyor. Şiddetli çatışmaların yaşanmaması rejimin yapısının kırılganlığı ile bünyesine yerleşmiş yozlaşmışlığı ortaya çıkardı. Bu bakış aynı zamanda Suriye'nin tüm bölgelerinde özgürlük özlemiyle yaşayan Suriyelilerin değişimi büyük bir memnuniyet ve sevinçle karşılamalarından da kaynaklanıyor. Suriyeliler rejimin vücutlarına yerleştirdiği ve ötekinden duyulan korku, nefret ve mezhepçi fanatizm ruhunun temsil ettiği çıbanı boşaltmaktan uzak durdular. Suriye şehirleri mezhepçi ve intikam amaçlı saldırılara tanık olmadı. Rejimin yandaşları dahi yaşanan dönüşümü, devlet adamı gibi davranmak yerine sadece şahsı ve yakın ailesi için endişelenen biri gibi davranan firari cumhurbaşkanının ortaya çıkan adiliğini şaşkınlıkla karşıladılar. Sonsuza kadar mirasçı bir cumhuriyet ya da bir aile çiftliği olarak görülen Esed Suriyesi’nde, 24 yıl önce başkan olması amacıyla nasıl kendisine uygun olması için anayasanın birkaç dakika içinde değiştirilmesiyle göreve geldiyse, dakikalar içinde de ülkeyi terk etti.

Esed rejiminin yıkılması, aynı zamanda ABD'nin Irak'ı (2003) işgal etmesiyle birlikte, yani 20 yıl boyunca artan İran nüfuzunu da zayıflattı.

Artık yeni bir Suriye'nin doğuşuyla birlikte, kuruluşuna ilişkin belirsizliklere ve çeşitli iç ve dış müdahalelere rağmen Ortadoğu'nun da değiştiğini belirtmek mümkündür. Suriye'deki değişim, esas olarak İran rejiminin Irak'tan Lübnan'a kadar bölgedeki statüsünün ve rolünün azalmasıyla temsil edilen bölgesel bir değişime yol açtı. Suriye, İran nüfuzunun en önemli unsuruydu ve onun temel bağlantısı olarak hizmet ediyordu.

Bunun anlamı, Esed rejiminin yıkılmasının, ABD'nin Irak'ı (2003) işgaliyle birlikte Arap Maşrık bölgesinde artan İran nüfuzunun da zayıflamasına yol açtığıdır. Maşrık ülkelerinde devlet ve toplum yapılarının yerle bir olmasına yol açan, İran'ın Ortadoğu politikalarına Amerikan (ve İsrail) yatırımı dönemi, bu politikalar kendi kendini tüketip üzerine düşeni yaptıktan sonra sona erdi. Arenalar birliği ve İsrail’in çöküşünün yakın olduğu sloganlarının, saatler veya günler içerisinde İsrail’i yerle bir edebilme gücüne dair iddialarının yanılsamalar olduğu açığa çıktı. Zira İran, İsrail Gazze'yi yok ederken, ardından Lübnan'a karşı yıkıcı bir savaşa girişirken, sonra da Suriye'ye saldırırken, kendisini tüm bunlardan uzak tuttu.

Sonuç olarak, İran'ın Arap Maşrık bölgesindeki nüfuzunu tamamen zayıflatmak veya sınırlandırmak, Lübnan'ın bu nüfuzdan ve Hizbullah’ın devlet ve toplum üzerindeki baskısından kurtulması anlamına geliyor. Bu kurtuluş Irak’ı ve hatta er ya da geç Husilerin olduğu Yemen’i de kapsayabilir.

Şimdi Maşrık’ı kontrol eden iki güçlü bölgesel devletle karşı karşıyayız; bir yanda güncel verilere göre galip görünen İsrail. Diğer yanda ise göz ardı edilemeyecek bir Ortadoğu ülkesi olarak itibarını yeniden kazanmış görünen Türkiye var.

Dolayısıyla Arap Maşrık ülkelerindeki İran nüfuzunun devrilmesi anlamına gelen Suriye rejiminin devrilmesi, Türkiye'nin bölgede nüfuzunun arttığına işaret ediyor ve bu bir ilk. Bölgesel bir güç olarak İsrail 1967-2003 döneminde, Ortadoğu'da bölgesel mimarlığı üstlenirken, İran, ABD ve İsrail’in kendisine izin verdiği veya kendisini kullandığı 2003-2023 arasındaki dönemde, yani Irak’ın altın tepside sunulduğu andan Aksa Tufanı anına (7.10.2023) kadar geçen sürede, buna liderlik etti. Bugünse Türkiye, değişim için acılar çeken, fedakarlıklar yapan ve mücadele eden  Suriye halkıyla birlikte şüphesiz önemli bir katkısının bulunduğu Suriye değişimi yoluyla Ortadoğu'nun şekillenmesinde lider pozisyonunu üstlenmiş görünüyor (el-Mecelle dergisinde yayınlanan “Arap Maşrık bölgesinin yeni mimarı olarak İsrail savaşı” başlıklı makalemi inceleyebilirsiniz - 09.11.2024)

Şimdi Maşrık’ı kontrol eden iki güçlü bölgesel devletle karşı karşıyayız; bir yanda Gazze'deki direnişi çökerttiği, nehirden denize kadar Filistinliler üzerinde doğrudan hegemonyasını dayattığı, ayrıca Lübnan'da Hizbullah'ı zayıflattığı ve İran'ın bölgedeki nüfuzunu parçaladığı için güncel verilere göre galip görünen İsrail var. Diğer yanda, Suriye’deki değişim üzerinden bölgede göz ardı edilemeyecek güçlü ve etkili bir Ortadoğu ülkesi olarak itibarını yeniden kazanmış görünen Türkiye var.

Bütün bu değerlendirmelere göre pek çok şey, Suriye'deki değişimin yönelimlerine bağlı olacak. Bunlar öncelikle Suriye'de özgür ve eşit vatandaşlardan oluşan bir devlet mi kurulacağına yoksa önceki rejimin yeniden üretilmesiyle veya yeni bir Suriye'nin kuruluşunu engelleyen iç ve dış etkileşimlerin varlığıyla bu sürecin sekteye mi uğrayacağına bağlı. İkincisi, ön planda olan iki bölge ülkesi olarak İsrail ile Türkiye arasındaki ilişkinin şekline bağlı. Bu karmaşık ve birçok senaryoya açık bir ilişki. Üçüncüsü, konu aynı zamanda Arap siyasi sisteminin Suriye'deki dönüşüme nasıl tepki vereceği, bunu nasıl ele alacağı, ayrıca iki bölgesel devlet, yani İsrail ve Türkiye ile ilişkilerini nasıl ele alacağı, esas olarak da Arap sisteminin kendi çıkarları ve öncelikleri konusundaki farkındalığı ile de ilgili olacak. Dördüncüsü, bu arada bölge için İsrail sömürgeci, ırkçı ve yerleşimci bir devlet olarak kalacak ve kendisi de bu durumda Batılı ülkeler tarafından desteklenen zorba bir devlet olarak Ortadoğu'da gerilim ve istikrarsızlık kaynağı olmaya devam edecek. Bu da pek çok şeyin İsrail’in Filistin halkının meşru haklarını ne kadar kabul edip etmeyeceğine bağlı olacağı anlamına geliyor.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.