Lübnan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn’ın, emeklilik yaşını doldurması nedeniyle 10 Ocak 2024'te askeri hizmetten emekli edilmesinin ertelenmesi, güvenlik ve askeri sektörlerde boşlukları doldurmak için yapılan diğer yasa tekliflerinden öne çıkıyor. Bu teklifler arasında, ‘Demokratik Buluşma’ milletvekillerinin, en düşük askeri rütbeden en yükseğe kadar tüm güvenlik ve askeri sektörlerde çalışanlar için emeklilik yaşını yükseltme talebiyle, Orgeneral Avn'ın emekliliğini erteleme teklifini sunan ‘Güçlü Cumhuriyet’ (Lübnan Kuvvetleri Partisi) milletvekillerinin teklifi de bulunuyor. Ayrıca, bağımsız Sünni milletvekillerinden bazıları, mayıs ayında emekliye ayrılacak olan İç Güvenlik Güçleri Genel Müdürü Tümgeneral İmad Osman'ı da kapsayacak şekilde emekliliğin ertelenmesi çağrısında bulunan bir dilekçe sunmayı planlıyor.
Öte yandan, Özgür Yurtsever Hareket (ÖYH) Başkanı ve Milletvekili Cibran Basil'in yaptığı, bu tekliflerin dışında kalıyor. Basil, Orgeneral Avn'ın yerine yeni bir ordu komutanı, bir kurmay başkanı ve Genel İdare ve Genel Müfettişlik müdürleri (emekli olan çalışanları tarafından boşaltıldı) atanmasını talep ediyor. Bu atamaların, tüm hükümet üyelerinin imzaladığı bir acil kararname ile Bakanlar Kurulu tarafından yapılmasını öngörüyor.
Basil bu fikri yalnız başına savunuyor ve önerisini destekleyen kimse bulamıyor. Özellikle bu önerisiyle, cumhurbaşkanı olmadan atamalara karşı çıkan Ulusal Hareket'in pozisyonunu ihlal ediyor. Üst düzey bir bakan kaynağı Şarku'l Avsat’a yaptığı açıklamada, Basil'in, bir yandan General Avn'ı artan Arap, uluslararası ve yerel desteğiyle Cumhurbaşkanlığı adayları listesinden çıkarmak, öte yandan da Güney Lübnan'da İsrail'le yaşanan çatışmada da yanında yer aldığı için baş müttefiki Hizbullah’ı köşeye sıkıştırarak onu Avn'ın görevden alınmasına sürüklemek için bu öneriyi sunduğunu söyledi.
Avn'ın emekliliğinin ertelenmesi, diğer önerilerin önüne geçmesi, muhalefetteki milletvekillerinin Başbakan Vekili Necip Mikati ile yaptıkları görüşmede hakim olan olumlu atmosferle birlikte geliyor. Mikati, onlara ordu komutasında boşluk yaşanmasını önlemek için elinden geleni yaptığını ve özellikle de İsrail'in topraklarına yönelik devam eden saldırıları nedeniyle Lübnan'ın içinde bulunduğu olağanüstü koşullar göz önüne alındığında, askeri kurumda istikrarı korumamız ve onu herhangi bir sarsıntıya maruz bırakmamamız gerektiğini vurguladı. Bu, sivil barışı olumsuz etkileyebilecek düzeyde bir krize işaret ediyor.
Lübnan muhalefetinin bir parçası olan ve Cumhurbaşkanı Mikati ile görüşen milletvekillerinden bazıları, Orgeneral Avn'ın emekliliğinin ertelenmesi konusunda hemfikir olduklarını açıkladılar. Şarku'l Avsat’a yaptıkları açıklamada milletvekilleri, Başbakanın bu konudaki çabalarını desteklediklerini ve bu konuda bir uzlaşmaya varıldığını söylediler.
Milletvekilleri, Orgeneral Avn'ın emekliliğinin bir yıl ertelenmesi önerisinde bulunduklarını, ancak Başbakan Mikati'nin, bu süreyi altı aya indirmeyi tercih ettiğini belirttiler. Bunun nedeni, bazılarının, Orgeneral Avn'ın emekliliğinin ertelenmesi durumunda, Lübnan'da cumhurbaşkanı olmadan işler yürüyormuş gibi davranabileceklerini düşünmesiydi. Ancak milletvekilleri, cumhurbaşkanının seçilmesinin, Lübnan'ın anayasal kurumlarına geri dönmesi ve yeni bir hükümetin kurulması için gerekli olduğunu vurguladılar. Bu hükümet, devlet dairelerinde ve kurumlarında boşlukları dolduracak ve Lübnan'ı mali toparlanma sürecine taşıyacak reformları gerçekleştirecek. Lübnan'ın, çöküşten kaçınması için bu gerekli.
Başbakan Mikati, onlara, uygun fırsatı beklediğini ve Bakanlar Kurulu'na, gündeminin dışında, Orgeneral Avn'ın emekliliğinin ertelenmesi önerisinde bulunacağını söyledi. Ayrıca, hükümetin teklifi oylaması için ortamı hazırlamak amacıyla bir dizi temas yürüttüğünü de sözlerine ekledi.
Başbakan Mikati, Meclis Başkanı Nebih Berri ile sürekli iletişim halinde olduğunu ve bu konudaki detaylara girmediğini söyledi. Berri, ziyaretçilerine yaptığı açıklamada, askeri kurumda boşluk yaşanmaması gerektiğini ve bu kurumun istikrarını ve bütünlüğünü korumanın vazgeçilmez bir ilke olduğunu vurguladı.
Meclis Başkanı Berri, askeri kurumun sürekliliğini ve siyasi çekişmelerden uzak tutulmasını vurgulamakla yetinerek, parolayı kendine saklıyor. Ancak, Hizbullah hâlâ sessizliğini koruyor ve milletvekilleri, ordu komutanı için uzatma konusuna değinmeyi reddediyor ve uzatma ile ilgili olarak olumlu veya olumsuz konuşmaktan kaçınıyorlar. Ancak, Basil, onları köşeye sıkıştırmayı umuyor.
Meclis Başkanı Berri, dün, Lübnan Kuvvetleri partisi milletvekilleriyle bir araya geldi. Berri, milletvekillerinin, Orgeneral Avn'ın emekliliğinin ertelenmesi talebini desteklediklerini ve Başbakan Mikati ile yaptıkları toplantıya katıldıklarını belirterek, onların, Meclis'te bir oturum yapılması ve gündeminde tek madde olarak, Orgeneral Avn'un emekliliğinin ertelenmesi talebini içeren yasa teklifinin yer alması talebini anladığını söyledi. Berri, hükümetin bu konudaki kararını vermemesi durumunda, oturumu, ‘acil ve zamanında müdahale’ kapsamında, gelecek ay ilk madde olarak gündeme almayı da kabul ettiğini belirtti.
Şarku'l Avsat’a konuşan muhalif bir milletvekiline göre, Lübnan Kuvvetleri partisi, hükümet tarafından emeklilik ertelenmesi gerçekleştirilmesi durumunda, partinin tutumunu gözden geçirmeyi reddetmiyor. Çünkü bu durumda, partinin, ‘acil ve zamanında müdahale’ kapsamındaki yasa teklifini sunma girişiminin amacına ulaşmış olabileceği düşünülüyor. Bu teklif, içeriği itibariyle emeklilik ertelenmesi ile çelişmiyor.
Bu nedenle, Basil, General Avn'ın ordudan çıkarılması konusunda tek başına kalıyor. Şii ikilinin, bu konudaki tutumunu resmi olarak açıklamaması durumunda, bu tutumun kendi lehine yorumlanabileceğinden endişeleniyor. Özellikle, el-Marada Akımının lideri ve eski milletvekili Süleyman Franciye, Bnaşi ziyareti sırasında Basil ile mutabakata varılanın aksine uzatmayı desteklemekten kaçınmayarak pozisyonunu yeniden değerlendirdi. Bu, aynı zamanda, General Avn'a karşı tutumlarında farklı olan İlerici Sosyalist Parti lideri ve milletvekili Teymur Canbolat ile yaptığı görüşmeden de anlaşılıyor.
İlerici Sosyalist Parti, milletvekili grubu aracılığıyla, Orgeneral Avn'ın emekliliğinin ertelenmesi ile yeni bir genelkurmay başkanının atanması arasında bir bağlantı kurmayı planlamıyor. Çünkü, parti, Lübnan'ın içinde bulunduğu acil ve olağanüstü koşullar altında askeri kurumun boşluğa sürüklenmesini önlemek istiyor.
Burada sorulması gereken soru şudur: Şii ikilisi, Orgeneral Avn'ın emekliliğinin ertelenmesi konusundaki olumlu tutumların karşısında nasıl bir tavır takınacak? Bu tutum, sadece Maruni Kilisesi'nin başı ile sınırlı değil, aynı zamanda Lübnan'daki istikrarı korumakla ilgilenen Vatikan ve diğer aktörleri de içeriyor. Özellikle, Arap ve Avrupalı elçilerin çoğunluğu, ABD büyükelçisinin yanı sıra, resmi veya siyasi olsun, görüşmelerinde Orgeneral Avn'ın emekliliğinin ertelenmesi konusunu gündemlerine alıyor.
Orgeneral Avn'ın emekliliğinin ertelenmesi, Şii ikilinin zamanında tavrını söylememesi durumunda, güvenli bir limana ulaşamaz. Çünkü, bu erteleme talebinin hayata geçirilmesi için zorunlu bir geçiş yoludur. Hükümetin bu erteleme talebini kabul etmesi için gerekli siyasi çoğunluk, Şii ikilinin elinde.
Gazze Şeridi'nin güneyinde Han Yunus'taki bir kampta yağmurlu bir günde yerinden edilmiş Filistinli kadın (Reuters)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta barınakları basan yağmur sularının içinden hayvanlarla çekilen arabalar geçiyor (EPA)
