Mısır’da geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin yeni dönem için zaferinin duyurulmasının ardından yeni bir hükümetin kurulması beklenirken, bir sonraki başbakanın kim olacağına yönelik adaylar konuşulmaya başlandı. Haziran 2018’den bu yana hükümete başkanlık eden mevcut Başbakan Mustafa Medbuli’nin yerini kimin alacağına dair spekülasyonlar arttı.
Beklentiler ikiye bölündü. Bir grup, görevi devralmak üzere Mısır’ın uluslararası ekonomi uzmanlarından birinin seçilmesini desteklerken, bir başka grup ise mevcut hükümetteki bakanların isimlerini öne sürerek devletin stratejisi hakkında daha bilgili olduklarını iddia etti.
Bunun üzerine bazı isimler öne çıktı. Söz konusu isimler arasında mevcut Ulaştırma Bakanı Kamil el-Vezir, Uluslararası Para Fonu İcra Direktörü ve Sürdürülebilir Kalkınma 2030 Gündemi Finansmanı Birleşmiş Milletler Özel Temsilcisi Dr. Mahmoud Muhiddin’in yanı sıra Cambridge Üniversitesi Queen’s College Başkanı Dr. Muhammed el-Erian ve mevcut hükümetin Planlama ve Ekonomik Kalkınma Bakanı Dr. Hala el-Said de yer alıyordu.
Cumhurbaşkanının anayasa yemini etmesinin ardından hükümetin istifasını sunması gerekiyor. Mısır Anayasasına göre Cumhurbaşkanı Sisi’nin yeni dönemi 3 Nisan’da başlayacak ve Temsilciler Meclisi önünde yemin etmeden yeni dönemde görevini yerine getiremeyecek. Bununla birlikte görev süresinin biteceği 2 Nisan’dan önce yemin etme hakkı da bulunuyor.
Mısır Parlamento üyesi Mustafa Bekri, cumhurbaşkanının yemin etmesinden sonra hükümetin yapacaklarının anayasa tarafından belirlendiğine dikkat çekerek Şarku’l Avsat’a “Söz konusu maddede Cumhurbaşkanının hükümeti kurmak üzere bir Başbakan ataması öngörülüyor. Dolayısıyla, anayasada açıkça belirtilmese bile, önceki hükümetin istifasını sunması gereken yeni bir adaylıkla karşı karşıyayız” dedi.
Ayrıca “İki seçenekle karşı karşıyayız. Ya Cumhurbaşkanının yeni bir başbakan atayıp ardından geniş bir bakanlık değişikliği yapacak ya da Medbuli’yi yeniden başbakanlığa atayarak hükümeti yeniden şekillendirecek” ifadelerine yer verdi.
Bekri, hükümetin son yıllardaki çabalarını takdir etse de “Mısır halkının değişim arzu ettiğini düşünüyorum” dedi.
Bir sonraki hükümete liderlik etmek üzere aday gösterilen isimlerle ilgili olarak Bekri, Mahmud Muhiddin’in adaylar arasında olma olasılığını reddederek “Muhiddin’in Uluslararası Para Fonu’nda bir işi var ve dolayısıyla bunun Mısır’a şu ya da bu şekilde faydası olacaktır” dedi.
Mısırlı bir parlamenter ise, başbakanın Medbuli hükümetindeki yetkililerden biri olma ihtimalini göz önünde bulundurarak “Artan baskılara rağmen Sisi’nin, hükümet sistemini bilen ve on yıl önce başlatılan inşaat stratejisine katılan bir başbakanı getirmesini bekliyorum” dedi. Ancak belirli bir isim vermedi.
Geçtiğimiz günlerde sosyal medyada, Muhiddin’in Mayıs ayında verdiği röportajda başbakanlık görevini yapması için daha önce teklif geldiğine yönündeki haberleri onaylamaktan veya yalanlamaktan kaçınarak “Yanıt vermeme hakkımı kullanıyorum” dediği görüntüler yayıldı.
Muhiddin, merhum Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek döneminde Yatırım Bakanlığı yapmıştı.
Kamil el-Vezir’in adı da X platformunda defalarca yapılan paylaşımlarda dikkat çekici bir şekilde anıldı ve ‘Kamil el-Vezir Başbakan oldu’ diye bir hashtag başlatıldı.
Gözlemciler Mısır’ın bir sonraki Başbakanı’nın deneyimlerinin Mısır’ın mevcut aşamada karşı karşıya olduğu sıcak sorunlarla orantılı olan uluslararası bir ekonomik altyapıya sahip olması bekleniyor. Söz konusu soruların başında, Mısır lirasının dolara karşı kuru ve Mısır Merkez Bankası’ndan yapılan resmi açıklamaya göre Ekim ayında yüzde 38,1’e ulaşan yüksek enflasyon oranlarının yanı sıra dış borçların ödenmesi ve yatırım fırsatlarını arttırılması yer alıyor.
El-Ahram Siyasi ve Stratejik Araştırmalar Merkezi danışmanı Dr. Amr eş-Şubaki, bir sonraki başbakana yönelik seçenekler hakkında “Ekonomik bir reform yolu ile karşı karşıyayız” ifadelerini kullandı. Ardından “Belirli isimleri anmadan, Başbakanın siyasi uzlaşmaya açık reformist bir ekonomik vizyona sahip olması ve yalnızca bir ekonomi uzmanı olmaması koşuluyla, önceki hükümetin dışından yankı uyandıran ekonomik isimlere ihtiyacımız olduğunu söyleyen eğilime katılıyorum” dedi.
Cumhurbaşkanı Sisi, geçen yıl düzenlenen bir ekonomi konferansında halka açık bir konuşmada “Uluslararası üne sahip -adını vermediği- Mısırlı ekonomi uzmanlarından bakanlık portföyleriyle hükümete katılmalarını istendi, ancak onlar reddetti” ifadelerine yer vermişti.
Şubaki “Bu sorun, reform yolu siyasi projeden farklı olsa bile, hükümeti yönetenlerin çalışmalarını yürütmesine ve kısıtlama ya da müdahale olmaksızın reform yollarını belirleme konusunda anlaşmaya varılmasın izin veren siyasi liderlik garantileri sağlanarak çözülebilir” ifadelerini kullandı.